کتاب بهرام

سوهانک (یا رادیولا :Radula) یک ساختار ویژه و منحصر به فرد در بدن نرم‌تنان است که به‌طور عمده برای تغذیه از آن استفاده می‌شود. این ساختار به نوعی مشابه به زبان در جانوران دیگر است و نقش اصلی آن در فرآیند خوردن و هضم مواد غذایی نرم‌تنان است. سوهانک معمولاً از دندانک‌های کوچک و نوارهای کیتینی تشکیل شده است که برای تراشیدن و بریدن مواد غذایی قبل از هدایت آن‌ها به مری استفاده می‌شود.

وجود سوهانک در نرم‌تنان

سوهانک تنها در نرم‌تنان وجود دارد و این اندام در همه رده‌های نرم‌تن یافت می‌شود، به‌جز در دوکفه‌ای‌ها. در حقیقت، تنها این گروه از جانوران، یعنی نرم‌تنان، هستند که دارای سوهانک بوده و از آن برای فرآیند تغذیه خود بهره می‌برند. در میان شکم‌پایان (که یکی از رده‌های نرم‌تنان است)، انواع مختلفی از جانوران مانند حلزون‌ها و لیسه‌ها (چه گیاه‌خوار و چه گوشت‌خوار) سوهانک دارند.

چیدمان دندانک‌ها در سوهانک

جانداران خونسرد (Ectotherms)، به موجوداتی اطلاق می‌شود که دمای بدنشان را از محیط اطراف خود می‌گیرند و نمی‌توانند دمای بدنشان را به طور مستقل و ثابت نگه دارند. برخلاف جانداران خونگرم (Endotherms)، که قادرند دمای بدن خود را با فرآیندهای متابولیکی تنظیم کنند، جانداران خونسرد بسته به تغییرات دمای محیط، دمای بدنشان تغییر می‌کند.

ویژگی‌های جانداران خونسرد:

1. تنظیم دما: جانداران خونسرد قادر به تولید گرما از طریق متابولیسم داخلی نیستند. به همین دلیل، برای حفظ دمای بدن در محدوده‌ای مناسب، به تغییرات محیطی و رفتارهای خاصی متکی هستند. به عنوان مثال، این موجودات ممکن است در آفتاب قرار بگیرند تا دمای بدنشان را افزایش دهند یا به مکان‌های سایه‌دار بروند تا بدنشان سرد شود.

جانداران خون‌گرم (به انگلیسی: Warm-blooded animals) به حیواناتی گفته می‌شود که قادرند دمای بدن خود را مستقل از دمای محیط تنظیم کنند. این ویژگی به آن‌ها کمک می‌کند تا در شرایط مختلف زیست‌محیطی به حیات خود ادامه دهند. خون‌گرم بودن (هومئوترمی) در مقایسه با خون‌سرد بودن (پویترمی) تفاوت‌های اساسی در نحوه زندگی، رفتار، فیزیولوژی و حتی زیست‌شناسی تکاملی جانداران ایجاد می‌کند.

ویژگی‌های جانداران خون‌گرم

1. توانایی تنظیم دمای بدن: جانداران خون‌گرم قادرند دمای بدن خود را در محدوده‌ای ثابت نگه دارند، حتی اگر دمای محیط تغییر کند. این فرآیند به عنوان هومئوستاز دمایی شناخته می‌شود و توسط مکانیزم‌های مختلف فیزیولوژیکی مانند تعریق، لرزیدن، گشاد شدن یا تنگ شدن رگ‌های خونی در پوست و تغییرات متابولیکی انجام می‌شود.

شیمی‌دان (Chemist) کسی است که به مطالعه و تحقیق در زمینه علم شیمی می‌پردازد. شیمی یکی از علوم پایه‌ای است که به بررسی ترکیب، ساختار، خواص و تغییرات مواد می‌پردازد. شیمی‌دان‌ها از این علم برای شناسایی و درک واکنش‌های شیمیایی، کشف مواد جدید، توسعه فرآیندهای صنعتی و بهبود کیفیت زندگی انسان‌ها استفاده می‌کنند.

ویژگی‌ها و وظایف شیمی‌دان

1. تحقیق و آزمایش: شیمی‌دان‌ها در آزمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی به انجام آزمایشات شیمیایی می‌پردازند. این آزمایشات می‌تواند شامل ترکیب مواد مختلف، بررسی خواص فیزیکی و شیمیایی مواد، تحلیل ساختار مولکولی و شبیه‌سازی واکنش‌های شیمیایی باشد.

2. کاربردهای صنعتی: بسیاری از شیمی‌دان‌ها در صنایع مختلفی مانند داروسازی، نفت و گاز، کشاورزی، مواد غذایی و صنایع شیمیایی فعالیت می‌کنند. آن‌ها برای بهبود فرآیندهای تولید، کاهش هزینه‌ها، ارتقاء کیفیت محصولات و ایمنی محیط زیست تحقیق می‌کنند.

نظریه فلوژیستون (Phlogiston theory) یک تئوری قدیمی در علم شیمی بود که در قرن‌های 17 و 18 میلادی مطرح شد و در طول آن زمان به‌طور گسترده‌ای مورد پذیرش قرار گرفت. طبق این نظریه، همهٔ مواد قابل سوختن به جزئی به نام "فلوژیستون" (که ماده‌ای معدنی، بی‌رنگ و بی‌بو فرض می‌شد) تشکیل شده بودند. هنگامی که این مواد می‌سوزند، فلوژیستون از آن‌ها جدا می‌شود و مادهٔ سوخته به شکل ساده‌تری تبدیل می‌شود. این تئوری در واقع یک تلاش اولیه برای توضیح فرآیند سوختن و واکنش‌های شیمیایی بود.

پایه‌گذاری نظریه فلوژیستون

نظریه فلوژیستون برای اولین بار توسط شیمی‌دان آلمانی یوهان یواخیم بشِر (Johann Joachim Becher) در قرن هفدهم مطرح شد و سپس توسط گئورگ ارنست اشتال (Georg Ernst Stahl) گسترش یافت. طبق باور این دانشمندان، مواد سوختنی دارای مقداری فلوژیستون بودند که در هنگام سوختن از آن‌ها آزاد می‌شد. به‌طور خاص، اشتال بر این باور بود که فلوژیستون آتش را در درون مواد ذخیره کرده است و هنگام سوختن، این ماده به هوا منتقل می‌شود.

تاریخچه کشف اکسیژن به دو دانشمند مهم مرتبط است، اما در واقع داستان این کشف پیچیده‌تر از آن است که تنها به یک نفر یا یک زمان خاص نسبت داده شود.

کشف اکسیژن

در ابتدا، مایکل سندی‌ووجیس (Michael Sendivogius)، یک شیمیدان و پزشک لهستانی، پیش از سال ۱۶۰۴ در طی تحقیقات خود به ویژگی‌هایی از اکسیژن اشاره کرده بود. با این حال، کشف کامل و دقیق این عنصر به نام اکسیژن و ویژگی‌های آن، مدت‌ها بعد از سندی‌ووجیس صورت گرفت.

گیاه کربن دی‌اکسید و آب را از ریشه‌ها گرفته و با استفاده از نور خورشید آنها را به قند و اکسیژن تبدیل می‌کند. (منبع: ویکی پدیا)

کارل ویلهلم شیله و جوزف پریستلی

با گذشت زمان، دو نام دیگر به‌طور برجسته در کشف اکسیژن مطرح شدند: کارل ویلهلم شیله و جوزف پریستلی. به طور معمول، باور عمومی این است که اکسیژن توسط یکی از این دو دانشمند کشف شده‌است.

1. کارل ویلهلم شیله، شیمیدان سوئدی، در سال ۱۷۷۳ در شهر اوپسالا با انجام آزمایش‌هایی روی ترکیبات مختلف به این نتیجه رسید که گازی که در واکنش‌های خاص آزاد می‌شود، خاصیت پشتیبانی از احتراق دارد. او نام "اکسیژن" را برای این عنصر انتخاب کرد و آن را به عنوان عنصری جداگانه معرفی کرد.

وسیله نقلیه به هر نوع دستگاه یا وسیله‌ای اطلاق می‌شود که برای جابجایی انسان‌ها، حیوانات، کالاها یا هر نوع بار دیگری از یک مکان به مکان دیگر طراحی و ساخته شده است. این وسایل معمولاً بر اساس نیروی محرکه‌ای که برای حرکت آن‌ها به کار می‌رود، انواع مختلفی دارند.

دسته‌بندی وسیله‌های نقلیه:

وسیله‌های نقلیه را می‌توان بر اساس ویژگی‌های مختلف به دسته‌های مختلف تقسیم کرد:

1. بر اساس نوع نیروی محرکه:

• وسیله‌های نقلیه موتوری (پایدار): این نوع وسایل با استفاده از موتورهای درون‌سوز یا الکتریکی حرکت می‌کنند. مثلاً اتومبیل‌ها، اتوبوس‌ها، موتورسیکلت‌ها، قطارها و هواپیماها.
• وسیله‌های نقلیه غیرموتوری (دستی یا بادپر): این وسایل نیازی به موتور ندارند و حرکت آن‌ها به کمک نیروهای طبیعی مثل باد یا نیروی انسانی صورت می‌گیرد. مانند قایق‌های بادبانی، دوچرخه‌ها و گاری‌های دستی.

خرطوم در تغذیه و بقا نقش حیاتی و چندبعدی دارد که در برخی از حیوانات، به ویژه در فیل‌ها، حشرات، و برخی گونه‌های دیگر، به وضوح مشهود است. در اینجا به نقش‌های مختلف خرطوم در فرآیند تغذیه و بقا اشاره می‌کنیم:

1. ابزار تغذیه و جمع‌آوری غذا

• فیل‌ها: خرطوم فیل‌ها (که ترکیبی از بینی و لب‌ها است) یکی از پیچیده‌ترین و چندمنظوره‌ترین ابزارهای تغذیه در دنیای حیوانات به شمار می‌رود. فیل‌ها از خرطوم برای جمع‌آوری غذا از زمین یا از شاخه‌های درختان استفاده می‌کنند. خرطوم می‌تواند گیاهان، میوه‌ها، یا برگ‌ها را بردارد و به دهان فیل منتقل کند.
• حشرات: خرطوم حشرات به آنها این امکان را می‌دهد که از شهد گلها به راحتی برای تغذیه ی خود استفاده کنند.

2. آبرسانی و مصرف مایعات

خرطوم (Trunk) یکی از ویژگی‌های بارز و منحصر به فرد گروهی از حیوانات است، از جمله فیل‌ها، خرطوم‌دارها (مثل جانداران گروهی به نام خرطومی‌ها) و حتی برخی حشرات. در این مقاله به بررسی خرطوم، ساختار آن و کاربردهای مختلف آن خواهیم پرداخت.

1. تعریف خرطوم

خرطوم، اندامی کشیده و انعطاف‌پذیر است که بیشتر در فیل‌ها مشاهده می‌شود، اما در برخی دیگر از جانوران نیز وجود دارد. این اندام در واقع ترکیبی از بینی و لب‌های حیوانات است که به شکل یک عضو کشیده و متحرک تبدیل شده است. خرطوم در انواع مختلف جانوری ویژگی‌های متفاوتی دارد، اما در حالت کلی نقش‌هایی مانند غذا خوردن، تنفس، احساس کردن و دفاع از خود را بر عهده دارد.

در حشرات، ساختار و عملکرد خرطوم یکی از ویژگی‌های زیستی مهم است که به آن‌ها کمک می‌کند تا به غذا دسترسی پیدا کنند، با محیط خود تعامل داشته باشند، و در برخی از گونه‌ها حتی در دفاع از خود استفاده کنند. خرطوم در حشرات معمولاً یک اندام طویل و کشیده است که از اجزای مختلفی تشکیل شده و به عنوان یک ابزار برای تغذیه و دیگر فعالیت‌ها به کار می‌رود. در ادامه به بررسی ساختار و عملکرد خرطوم در حشرات پرداخته می‌شود.

1. ساختار خرطوم در حشرات:

خرطوم در حشرات ممکن است از نظر طول، شکل و تعداد بخش‌های تشکیل‌دهنده آن بسیار متفاوت باشد. به طور کلی، خرطوم در حشرات از تعدادی قطعات مختلف تشکیل شده است که معمولاً از آرواره‌ها، فک‌ها، و اعضای دیگر ساخته می‌شود.

اجزای اصلی خرطوم در حشرات: