تاریخچه کشف اکسیژن به دو دانشمند مهم مرتبط است، اما در واقع داستان این کشف پیچیدهتر از آن است که تنها به یک نفر یا یک زمان خاص نسبت داده شود.
کشف اکسیژن
در ابتدا، مایکل سندیووجیس (Michael Sendivogius)، یک شیمیدان و پزشک لهستانی، پیش از سال ۱۶۰۴ در طی تحقیقات خود به ویژگیهایی از اکسیژن اشاره کرده بود. با این حال، کشف کامل و دقیق این عنصر به نام اکسیژن و ویژگیهای آن، مدتها بعد از سندیووجیس صورت گرفت.
 |
| گیاه کربن دیاکسید و آب را از ریشهها گرفته و با استفاده از نور خورشید آنها را به قند و اکسیژن تبدیل میکند. (منبع: ویکی پدیا) |
کارل ویلهلم شیله و جوزف پریستلی
با گذشت زمان، دو نام دیگر بهطور برجسته در کشف اکسیژن مطرح شدند: کارل ویلهلم شیله و جوزف پریستلی. به طور معمول، باور عمومی این است که اکسیژن توسط یکی از این دو دانشمند کشف شدهاست.
کارل ویلهلم شیله، شیمیدان سوئدی، در سال ۱۷۷۳ در شهر اوپسالا با انجام آزمایشهایی روی ترکیبات مختلف به این نتیجه رسید که گازی که در واکنشهای خاص آزاد میشود، خاصیت پشتیبانی از احتراق دارد. او نام "اکسیژن" را برای این عنصر انتخاب کرد و آن را به عنوان عنصری جداگانه معرفی کرد.
جوزف پریستلی، شیمیدان انگلیسی، که در سال ۱۷۷۴ در ویلتشر انگلستان به تحقیق در مورد گازها پرداخته بود، نیز در طی آزمایشهای خود به نتایج مشابهی دست یافت. پریستلی این گاز را "هوا قابل احتراق" نامید و کشف خود را به وضوح در مقالهای منتشر کرد.
تقدم کشف اکسیژن
اگرچه هر دو دانشمند بهطور مستقل و در زمانهای مشابه به کشف اکسیژن پرداختهاند، بهطور معمول تقدم کشف به جوزف پریستلی نسبت داده میشود. دلیل این امر این است که مقاله او در مورد کشف این گاز زودتر از مقاله کارل ویلهلم شیله منتشر شد. علاوه بر این، تحقیقات پریستلی تأثیر زیادی بر توسعه علم شیمی داشت و بهویژه در اثبات اینکه هوا تنها یک ترکیب ساده نیست، کمک زیادی کرد.
نتیجهگیری
با وجود اینکه مایکل سندیووجیس اولین کسی بود که به برخی از ویژگیهای اکسیژن اشاره کرده بود، کشف واقعی این عنصر به کارل ویلهلم شیله و جوزف پریستلی نسبت داده میشود. از آنجا که مقاله پریستلی زودتر منتشر شد و مطالعات او تأثیرات زیادی در علم داشت، تقدم کشف اکسیژن به او تعلق میگیرد. در هر صورت، این کشف نقطه عطفی در تاریخ شیمی و علم بود که به درک عمیقتری از ترکیبات شیمیایی و فرآیندهای طبیعی منجر شد.