کتاب بهرام

دوره کرتاسه (Cretaceous Period)، که به نام دوره «گِل‌سِفیدی» نیز شناخته می‌شود، سومین دوره از دوران میانه‌زیستی است و از ۱۴۵٫۵ تا ۶۶ میلیون سال پیش به طول انجامیده است. این دوره، با مدت زمان ۷۹ میلیون سال، طولانی‌ترین دوره در دوران میانه‌زیستی به حساب می‌آید. نام «کرتاسه» برای اولین بار در سال ۱۸۲۲ میلادی توسط امالیوس دالوا، جغرافیدان و زمین‌شناس فرانسوی، برای توصیف رسوبات کربناته گِل‌سفیدی در جنوب انگلستان استفاده شد.

دوره کرتاسه به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود: کرتاسه پیشین و کرتاسه پسین. در این دوران، شرایط آب و هوایی گرم و معتدل بود و این وضعیت به گسترش و تنوع گیاهی و جانوری در سطح زمین کمک کرد. در این دوره، گیاهان پرگل و گیاهان نهان‌دانه (مثل گیاهان دانه‌پوش) به وفور در زمین پراکنده شدند. همچنین، بی‌مهرگانی همچون شاخ‌قوچی‌ها (آمونیت‌ها) و فشنگچه‌ها (بلمنیت‌ها) در این دوره حضور داشتند و نقش مهمی در اکوسیستم‌های دریایی ایفا می‌کردند.

امالیوس دالوا (Amalios Dallocque) یک جغرافیدان و زمین‌شناس فرانسوی است که در قرن نوزدهم میلادی به دلیل پژوهش‌ها و نظریاتش در زمینه زمین‌شناسی، به ویژه در عرصه‌های مربوط به جغرافیا و علوم طبیعی، شهرت دارد. اطلاعات دقیق و جزئی در مورد زندگی و کارهای وی ممکن است نسبت به برخی دیگر از زمین‌شناسان کمتر شناخته شده باشد، اما کارهایش همچنان در دایره مطالعات جغرافیایی و زمین‌شناسی مورد توجه است.

زندگی‌نامه

متاسفانه منابع تاریخی و دایره‌المعارفی در مورد امالیوس دالوا نسبت به دیگر دانشمندان هم‌دوره‌اش اطلاعات زیادی ارائه نمی‌دهند. به همین دلیل بسیاری از جزئیات زندگی شخصی و تحصیلی او در دسترس نیست.

پژوهش‌ها و دستاوردهای علمی

قاره آمریکای جنوبی (South America) یکی از قاره‌های بزرگ و مهم جهان است که در نیمکره غربی و جنوبی کره زمین قرار دارد. این قاره به دلیل تنوع زیستی، فرهنگی، جغرافیایی و تاریخی بسیار غنی است و یکی از مناطقی است که در طول تاریخ تحولات مهمی را تجربه کرده است. در این مطلب، به بررسی جغرافیا، تاریخ، فرهنگ، اقتصاد و ویژگی‌های مختلف این قاره خواهیم پرداخت.

۱. جغرافیای آمریکای جنوبی

آمریکای جنوبی از نظر جغرافیایی در جنوب قاره آمریکای شمالی قرار دارد و به‌طور عمده شامل کشورهای برزیل، آرژانتین، کلمبیا، شیلی، پرو، ونزوئلا، اکوادور، بولیوی، پاراگوئه، گویان، سورینام، اروگوئه و فنزویلا است. همچنین، بخش‌هایی از گایانا فرانسه که یک سرزمین ماورای بحار فرانسه است، در شمال شرق این قاره قرار دارد.

دوره ژوراسیک (Jurassic Period) یا ژورایی یکی از مهم‌ترین و جذاب‌ترین دوره‌های زمین‌شناسی در دوران میانه‌زیستی (مزوزوئیک) است که در حدود ۱۹۹.۶ میلیون سال پیش آغاز و حدود ۱۴۵.۵ میلیون سال پیش پایان یافت. این دوره به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود: ژوراسیک پسین، میانی و پیشین. نام "ژوراسیک" از کوه‌های ژورا در آلپ گرفته شده است که در شمال‌شرقی فرانسه واقع شده‌اند. این دوره یکی از دوره‌های کلیدی در تاریخ زمین‌شناسی به شمار می‌رود و تحولات عظیمی در زیست‌کره زمین در این زمان اتفاق افتاد.

1. تکامل و تنوع زیستی در دوره ژوراسیک

دوره ژوراسیک شاهد ظهور و تکامل بسیاری از موجودات زنده بود که برخی از آن‌ها تا امروز باقی‌مانده‌اند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این دوره، تنوع زیستی بالای آن است. در این دوره، انواع مختلفی از موجودات زنده، از جمله دایناسورها، ماهی‌ها، پرندگان اولیه و دوزیستان، به رشد و تکامل رسیدند.

دوران دیرینه‌زیستی (Paleozoic) یا پالئوزوئیک، یکی از سه دوران اصلی در ابردوران پیدازیستی است که به عنوان دوران اول زمین‌شناسی شناخته می‌شود. این دوران از حدود ۵۴۰ میلیون سال پیش آغاز و تا حدود ۲۵۰ میلیون سال پیش ادامه یافت و در طی آن تحولات زیادی در سطح زمین و انواع موجودات زنده به وقوع پیوست. در ابتدا، اقیانوس‌ها بخش عمده‌ای از سطح زمین را پوشانده بودند، اما در پایان این دوران، زمین دچار تغییرات عمده‌ای شد، به طوری که قاره‌ها شکل گرفتند و یک قاره بزرگ به نام پانگه‌آ به وجود آمد.

ویژگی‌های مهم دوران دیرینه‌زیستی:

این دوران با تحولات زیادی در جهان حیات و زمین‌شناسی همراه بود و به عنوان دوران بی‌مهرگان شناخته می‌شود، زیرا در آن زمان موجودات بی‌مهره به وفور وجود داشتند. در این دوران، موجودات مختلفی از جمله بی‌مهرگان دریایی مانند تریلوبیت‌ها، اولین مهره‌داران، گیاهان ابتدایی و دوزیستان به تکامل رسیدند. همچنین، در پایان این دوران، اولین خزندگان نیز ظاهر شدند.

۱. دوره کامبرین:

پانگه‌آ (Pangaea) نام ابرقاره عظیم دوران پیشاتاریخ است که در فاصلهٔ پایانی دورهٔ دیرینه‌زیستی (پالئوزوئیک) و آغازین میانه‌زیستی (مزوزوئیک) به وجود آمد. این ابرقاره شامل تمامی قاره‌های کنونی بود که در آن زمان به‌صورت یک تودهٔ خشکی به هم پیوسته و به‌هم متصل بودند. نام پانگه‌آ از واژه‌های یونانی «παν» (همه) و «Γαῖα» (زمین) برگرفته شده و به معنای «تمام زمین» است، که نشان‌دهندهٔ همگرایی و یکپارچگی تمام قاره‌های جهان در آن دوران می‌باشد.

ترکیب و ساختار پانگه‌آ

حدود ۱۷۵ میلیون سال پیش، تمام قاره‌های کنونی زمین در یک ابرقاره عظیم به نام پانگه‌آ کنار هم قرار داشتند. این ابرقاره به‌طور کلی از دو بخش اصلی تشکیل می‌شد: لورازیا و گندوانا. لورازیا شامل قاره‌های آمریکای شمالی، اروپا و آسیای شمالی بود، در حالی که گندوانا شامل قاره‌های آمریکای جنوبی، آفریقا، آسیای جنوبی، جنوبگان و استرالیا بود. در این همگروهه، آفریقا در میانهٔ پانگه‌آ قرار داشت و قسمت‌های شمال غربی آن نقطهٔ اتصال دو تکهٔ اصلی ابرقاره بود. در واقع، این برآمدگی شمال غربی آفریقا پیوندگاه لورازیا و گندوانا بود.

ریبونوکلئیک اسید (RNA) یکی از مولکول‌های بیولوژیکی حیاتی در سلول‌ها است که نقش مهمی در فرآیندهای بیولوژیکی مانند سنتز پروتئین‌ها و انتقال اطلاعات ژنتیکی ایفا می‌کند. RNA از نوکلئوتیدها ساخته شده است و در بسیاری از فرآیندهای سلولی از جمله رونویسی، ترجمه و تنظیم فعالیت‌های ژنتیکی دخیل است.

1. ساختار RNA

RNA مشابه DNA (دی‌اکسی‌ریبونوکلئیک اسید) است، اما تفاوت‌هایی دارد که در عملکرد آن اهمیت زیادی دارند:

• نوکلئوتیدها: RNA از نوکلئوتیدهایی تشکیل شده است که شامل یک قند ریبوز (ریبوز به جای دئوکسی‌ریبوز در DNA) و یک گروه فسفات هستند. این نوکلئوتیدها به چهار نوع تقسیم می‌شوند:

  • آدنین (A)
  • گوانین (G)
  • سیتوزین (C)
  • اوراسیل (U) به جای تیمین (T) که در DNA یافت می‌شود.

مواد غیر آلی (Inorganic compounds) به موادی گفته می‌شود که از ترکیب عناصر غیرکربنی و معمولاً فلزات و غیرفلزات به وجود می‌آیند. این مواد معمولاً فاقد پیوندهای کربن-کربن (C-C) هستند و در طبیعت به‌طور گسترده‌ای در انواع ترکیبات معدنی یافت می‌شوند. برخلاف ترکیبات آلی که معمولاً بر پایه کربن هستند، ترکیبات غیر آلی در انواع مختلفی از مواد و ساختارها وجود دارند.

ویژگی‌های مواد غیر آلی:

1. ترکیب‌های پیچیده: این مواد می‌توانند ترکیبات پیچیده‌ای شامل فلزات، گازهای مختلف، یا ترکیبات دیگر غیرکربنی باشند.
2. پایداری حرارتی بالا: مواد غیر آلی معمولاً در دماهای بالا پایداری بیشتری نسبت به مواد آلی دارند.
3. عدم وابستگی به کربن: برخلاف مواد آلی که بر اساس کربن تشکیل می‌شوند، ترکیبات غیر آلی معمولاً فاقد کربن هستند.
4. حالت‌های مختلف: مواد غیر آلی می‌توانند در حالت‌های مختلف مانند جامد، مایع یا گاز باشند.

مواد آلی به ترکیبات شیمیایی اطلاق می‌شود که عمدتاً از عناصر کربن (C)، هیدروژن (H)، اکسیژن (O)، نیتروژن (N) و سایر عناصر مانند گوگرد (S) و فسفر (P) تشکیل شده‌اند. این مواد معمولاً از موجودات زنده یا فرآیندهای زیستی به دست می‌آیند و در طبیعت به وفور یافت می‌شوند. شیمی آلی شاخه‌ای از شیمی است که به مطالعه این ترکیبات می‌پردازد.

ویژگی‌های مواد آلی

1. وجود کربن: اکثر ترکیبات آلی دارای اتم‌های کربن هستند که با دیگر عناصر مانند هیدروژن، اکسیژن و نیتروژن ترکیب می‌شوند. پیوندهای کربن-کربن و کربن-هیدروژن در ساختارهای مختلف مواد آلی نقش دارند.

2. ساختار پیچیده: ترکیبات آلی معمولاً ساختارهای پیچیده‌ای دارند و می‌توانند شامل زنجیره‌های بلند کربنی (مانند پلیمرها) یا حلقه‌های کربنی (مانند بنزن) باشند.

قند (Sugar) یک نوع کربوهیدرات ساده است که به‌عنوان منبع اصلی انرژی برای بدن انسان و سایر موجودات زنده عمل می‌کند. قند در طبیعت به‌طور گسترده‌ای یافت می‌شود و در انواع مختلف غذاها و نوشیدنی‌ها وجود دارد. در این مقاله، به بررسی ویژگی‌ها، انواع، کاربردها و تأثیرات بهداشتی قند خواهیم پرداخت.

1. تعریف قند 

قندها ترکیبات شیمیایی هستند که از کربن (Carbon)، هیدروژن (Hydrogen) و اکسیژن (Oxygen) تشکیل شده‌اند. این ترکیبات به‌عنوان منابع انرژی سریع‌الاثر برای بدن عمل می‌کنند. در علم شیمی، قندها به‌عنوان کربوهیدرات‌های ساده  یا مونوساکاریدها (Monosaccharides) و دوساکاریدها (Disaccharides) شناخته می‌شوند.