قافیه یکی از مهم‌ترین عناصر شعر و نظم است که به ایجاد هماهنگی و زیبایی در قالب‌های مختلف شعری کمک می‌کند. این واژه از زبان عربی به فارسی وارد شده است و مشتق از کلمه «قَفْوْ» به معنای پیروی کردن و دنبال کردن است. در اصطلاح شعری، قافیه به بخشی از کلمات اطلاق می‌شود که در پایان هر بیت یا مصراع تکرار می‌شود و نقش مهمی در انسجام و موسیقی شعر ایفا می‌کند. این تعریف نه تنها در شعر فارسی بلکه در تمام زبان‌های شعری کاربرد دارد و به‌طور کلی به تکرار اصوات در پایان هر خط شعر اشاره دارد.
تعریف قافیه
قافیه در واقع به کلمه یا گروهی از حروف اطلاق می‌شود که در پایان مصراع‌ها یا بیت‌ها تکرار می‌شوند. برای نمونه، در بیت‌های زیر:
"خداوند نام و خداوند جای
خداوند روزی‌ده رهنمای"
در اینجا، قسمت‌های «جای» و «رهنمای» به‌عنوان قافیه عمل می‌کنند. این قافیه‌ها از اجزای کلمه بوده و به صورت ترکیب نشده در پایان هر مصراع تکرار می‌شوند. نکته قابل توجه این است که قسمت تکرار شونده قافیه باید جزئی از کلمه باشد و نه الحاق شده به آن.