کتاب بهرام

استعمار (به انگلیسی: Colonialism) به فرآیند سلطه یک کشور بر سرزمین‌ها یا ملت‌های دیگر گفته می‌شود که غالباً از طریق اشغال نظامی، استثمار منابع طبیعی، تحمیل قوانین و فرهنگ‌های بیگانه، و بهره‌برداری اقتصادی صورت می‌گیرد. استعمار در تاریخ بشر به‌ویژه از قرن پانزدهم میلادی به‌طور گسترده‌ای گسترش یافت و تأثیرات عمیقی بر جغرافیا، سیاست، اقتصاد و فرهنگ جهان گذاشت. در این مقاله به تاریخ استعمار و چگونگی شکل‌گیری، گسترش و پایان آن پرداخته می‌شود.

1. مفهوم استعمار

استعمار اساساً به معنای تسلط و نفوذ یک کشور قدرتمند بر سرزمین‌های بیگانه است. این تسلط ممکن است از طریق فتح نظامی، ایجاد مستعمرات، یا توافقات تجاری و سیاسی حاصل شود. استعمار در دوران‌های مختلف دارای ویژگی‌های خاص خود بوده است، اما عمدتاً هدف آن کسب منابع اقتصادی، گسترش قدرت سیاسی، و نیز انتقال فرهنگ و دین بوده است.

تمدن‌های رودخانه‌ای (River Civilizations) به تمدن‌هایی اطلاق می‌شود که در کنار رودخانه‌های بزرگ شکل گرفته‌اند و برای بقای خود به منابع آبی این رودخانه‌ها وابسته بودند. این تمدن‌ها در مناطقی از جهان با آب و هوای گرم و خشک، که کمبود بارش باران وجود داشت، شکل گرفتند و رودخانه‌ها نقش حیاتی در کشاورزی، حمل‌ونقل و زندگی اجتماعی آن‌ها داشتند. تمدن‌های رودخانه‌ای، به‌ویژه در دوران باستان، تأثیر عمیقی بر تاریخ بشریت گذاشتند.

1. تمدن‌های رودخانه‌ای اصلی

تعداد زیادی از تمدن‌های بزرگ تاریخ در کنار رودخانه‌ها شکل گرفتند که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:

الف. تمدن میان‌رودان (Mesopotamia)

• رودخانه‌ها: دجله و فرات
• موقعیت جغرافیایی: جنوب غربی آسیا (عراق کنونی)

یکجانشینی (به انگلیسی: Sedentarism) انسان به معنای گذار از زندگی به‌صورت کوچ‌نشینی به زندگی در مکان‌های ثابت و دائمی است. این تغییر یکی از مهم‌ترین تحولات در تاریخ بشر محسوب می‌شود که تأثیرات عمیقی بر فرهنگ، اقتصاد، و ساختارهای اجتماعی بشر داشت. این فرآیند که معمولاً به عنوان یکی از ویژگی‌های دوره نوسنگی شناخته می‌شود، آغازگر تحولی عظیم در شیوه زندگی انسان‌ها بود.

1. پیشینه کوچ‌نشینی

قبل از اینکه انسان‌ها به زندگی یکجانشینی روی آورند، به‌طور عمده زندگی به‌صورت شکار و گردآوری غذا را دنبال می‌کردند. جوامع پیش از تاریخ در گروه‌های کوچکی زندگی می‌کردند و برای تأمین غذا مجبور به حرکت از مکانی به مکان دیگر بودند. زندگی کوچ‌نشینی به انسان‌ها اجازه می‌داد تا در مناطق مختلف منابع غذایی پیدا کنند، اما در عین حال این سبک زندگی محدودیت‌هایی داشت.

2. شروع کشاورزی و انقلاب نوسنگی

تمدن (به انگلیسی: civilization) یکی از مفاهیم پیچیده و چندوجهی در تاریخ بشر است که به مجموعه‌ای از دستاوردهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی اشاره دارد که در طول زمان در جوامع انسانی شکل گرفته‌اند. تمدن‌ها نه تنها زندگی انسان‌ها را سازماندهی کرده‌اند، بلکه تأثیرات عمیقی بر نحوه تفکر، باورها، روابط اجتماعی، قوانین و پیشرفت‌های علمی و فناوری در جوامع مختلف گذاشته‌اند.

در واقع، تمدن به‌عنوان یک پدیده اجتماعی به‌وجود می‌آید زمانی که انسان‌ها به‌طور سیستماتیک و سازمان‌یافته به حل مسائل زندگی خود پرداخته و به توسعه و بهبود کیفیت زندگی می‌پردازند. این فرآیند شامل تأسیس دولت‌ها، شکل‌گیری فرهنگ‌های خاص، اختراع فناوری‌ها و سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی می‌شود.

ویژگی‌های اصلی تمدن

1. سازمان اجتماعی و سیاسی: تمدن‌ها معمولاً به‌وسیله ساختارهای اجتماعی پیچیده و سیستم‌های حکومتی سازمان‌دهی می‌شوند. این ساختارها شامل دولت‌ها، قوانین، طبقات اجتماعی و تشکیلات مختلف حکومتی هستند که به‌منظور حفظ نظم اجتماعی و حل و فصل مسائل اقتصادی، سیاسی و فرهنگی به‌وجود می‌آیند.

تاریخ جهان یک سفر پیچیده و چندوجهی است که شامل تمدن‌ها، فرهنگ‌ها، جنگ‌ها، انقلاب‌ها و پیشرفت‌های علمی است. در اینجا خلاصه‌ای از تحولات مهم تاریخ بشر به صورت خطی و کلیدی ارائه می‌شود:

1. دوره پیش از تاریخ

دوره پیش از تاریخ شامل زمان‌هایی است که انسان‌ها هنوز نوشتار نداشتند و تاریخ به صورت شفاهی منتقل می‌شد. در این دوره، انسان‌ها به شکار و گردآوری مواد غذایی پرداخته و کم‌کم به کشاورزی روی آوردند. این دوران به دو بخش عمده تقسیم می‌شود:

• دوره سنگی: در این دوره انسان‌ها از ابزارهای سنگی برای شکار، دفاع و زندگی روزمره استفاده می‌کردند.
• دوره نوسنگی: شروع کشاورزی و سکونت در یک مکان خاص (یکجانشینی)، که به انقلاب کشاورزی شناخته می‌شود، یکی از بزرگترین تحولات تاریخ بشری است.

2. تمدن‌های نخستین

با ظهور کشاورزی، اولین تمدن‌های بشری شکل گرفتند:

بابِل یکی از مشهورترین و مهم‌ترین شهرهای تاریخ باستان است که در جنوب میان‌رودان (بین‌النهرین) و در نزدیکی رود فرات واقع شده بود. این شهر نه تنها در دوران اوج خود پایتخت تمدن بابل بود، بلکه در طول تاریخ چندین دوره مختلف شکوه و عظمت خود را تجربه کرد. از زمان‌های بسیار دور، بابل به‌عنوان مرکز قدرت و فرهنگ شناخته می‌شد و در بسیاری از متون تاریخی از آن یاد شده است.

1. موقعیت جغرافیایی و تاریخی

بابِل، در واقع، یکی از مهم‌ترین شهرهای تاریخی میان‌رودان محسوب می‌شود. این منطقه، که به‌عنوان محل تلاقی دو رود بزرگ دجله و فرات شناخته می‌شود، در دشت‌های حاصل‌خیز میان‌رودان قرار داشت و به همین دلیل، رشد و شکوفایی آن از نظر اقتصادی و کشاورزی امکان‌پذیر شد. پایتخت شدن بابل در دوره‌های مختلف، آن را به یکی از قطب‌های مهم سیاسی، فرهنگی و اقتصادی تبدیل کرده بود.

کوه نور یکی از بزرگ‌ترین و مشهورترین الماس‌های جهان است که تاریخ پر پیچ‌وخمی را پشت سر گذاشته و اکنون به عنوان نمادی از ثروت و قدرت در جواهرات سلطنتی بریتانیا شناخته می‌شود. این الماس با وزن ۱۰۵٫۶ قیراط (۲۱٫۱۲ گرم)، یکی از بزرگ‌ترین الماس‌های تراش‌خورده‌ی جهان به شمار می‌رود. اما در گذشته، پیش از آنکه به طور مجدد تراش داده شود، وزنی معادل ۱۸۶٫۰۶۲۵ قیراط (۳۷٫۲۱ گرم) داشت. تراش این الماس در سال ۱۸۵۴ باعث کاهش وزن آن شد، ولی با این حال هنوز هم یکی از شناخته‌شده‌ترین و ارزشمندترین جواهرات تاریخ است.

تاریخچه و سفر طولانی کوه نور

الماس کوه نور به عنوان یکی از کهن‌ترین جواهرات جهان، تاریخچه‌ای پیچیده و جالب دارد. این الماس به همراه جفت خود، دریای نور، در طول تاریخ از دستان بسیاری از حاکمان جهان عبور کرده است. ابتدا این الماس بر روی تخت طاووس قرار داشت و در دوران سلطنت پادشاهان هند از جمله شاهان مغول مورد استفاده قرار می‌گرفت.

قتل‌عام بومیان استرالیا (که به‌طور کلی به آن "نسل‌کشی بومیان استرالیا" یا "قتل‌عام‌های استرالیای سفید" نیز اطلاق می‌شود) مجموعه‌ای از خشونت‌ها و اقدامات سیستماتیک است که در طول قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم توسط استعمارگران بریتانیایی و دولت‌های استرالیایی علیه مردم بومی استرالیا صورت گرفت. این قتل‌عام‌ها نه تنها به مرگ میلیون‌ها بومی استرالیایی انجامید، بلکه تأثیرات و پیامدهای بلندمدتی بر فرهنگ، زندگی اجتماعی و ساختارهای اقتصادی بومیان گذاشت.

۱. پیش‌زمینه تاریخی

قبل از ورود استعمارگران بریتانیایی به استرالیا در اواخر قرن هجدهم، بومیان استرالیا برای بیش از ۶۰ هزار سال در این سرزمین زندگی می‌کردند. این مردم شامل گروه‌های متنوعی از قبیل آبورجینی‌ها (در مناطق سرزمین اصلی استرالیا) و تورِس استریت آیلندی‌ها (از جزایر تورِس استریت در شمال استرالیا) بودند. فرهنگ و زبان بومیان استرالیا بسیار غنی و پیچیده بود و شامل هزاران قبیله و گروه قومی مختلف می‌شد.

قرن هشتم هجری قمری: تحولات و چهره‌های برجسته

مقدمه

قرن هشتم هجری قمری، که به فاصله سال‌های ۷۰۱ تا ۸۰۰ هجری قمری در تقویم هجری قمری شناخته می‌شود، دوره‌ای مهم و پرتحول در تاریخ ایران به شمار می‌آید. این قرن به ویژه به دلیل رویدادهای سیاسی و اجتماعی، ظهور شخصیت‌های فرهنگی و علمی برجسته، و تحولات ادبی و هنری شناخته می‌شود. در این دوره، ایران تحت تأثیر ملوک‌الطوایفی قرار داشت که پس از سقوط ایلخانان به وجود آمد و منجر به تقسیم کشور به حکومت‌های محلی شد.

رویدادها

پس از فروپاشی حکومت ایلخانان مغول، ایران به دوره‌ای از ناپایداری سیاسی و اجتماعی وارد شد که به نام دوران ملوک‌الطوایفی شناخته می‌شود. در این دوره، چندین حکومت محلی و مستقل در مناطق مختلف ایران شکل گرفتند که هر کدام به طور جداگانه بر سر قدرت و نفوذ با یکدیگر رقابت می‌کردند. این وضعیت نه تنها به بی‌ثباتی سیاسی منجر شد، بلکه زمینه‌ساز ظهور فرهنگ و هنرهای مختلف نیز گردید.

سسیل رودز (Cecil Rhodes) یکی از شخصیت‌های برجسته تاریخ استعمارگری بریتانیا در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم بود. او نه تنها به عنوان یک بازرگان و سیاستمدار در تاریخ آفریقا شناخته می‌شود، بلکه نقش بسیار مهمی در گسترش استعمار بریتانیا در جنوب قاره آفریقا ایفا کرد. زندگی و دستاوردهای سسیل رودز تأثیرات عمیقی بر تاریخ آفریقا و سیاست‌های بین‌المللی آن زمان داشت.

زندگی‌نامه

سسیل رودز در تاریخ ۵ ژوئیه ۱۸۵۳ در هرتفوردشر انگلستان به دنیا آمد. او پنجمین فرزند خانواده بود. در دوران کودکی، به علت مشکلات تنفسی و ابتلا به بیماری آسم، پزشکان به خانواده پیشنهاد دادند که برای بهبود حال سسیل، او را به مناطق گرم‌تر بفرستند. به همین دلیل، خانواده رودز تصمیم گرفتند تا سسیل را به جنوب آفریقا بفرستند. ورود به آفریقا در سال ۱۸۷۰، نقطه آغاز زندگی جدیدی برای او بود.