ضربالمثلها بخش مهمی از فرهنگ هر جامعهای هستند که از نسلی به نسل دیگر منتقل میشوند. این جملات کوتاه و پرمعنا، نه تنها تجربههای زندگی و حکمتهای گذشتگان را در خود جای دادهاند، بلکه به نوعی از رفتار، اخلاق و ویژگیهای انسانی نیز اشاره دارند. در میان این ضربالمثلها، بسیاری از آنها به بررسی ویژگیهای فردی و اجتماعی انسانها پرداخته و نکاتی در خصوص رفتارها، نگرشها و تعاملات انسانها با یکدیگر ارائه میدهند. در این مطلب، به برخی از معروفترین ضربالمثلها در مورد آدمها خواهیم پرداخت که هرکدام بازتابدهنده نگرشهای جامعه و فرهنگ ایرانی به ویژگیهای مختلف انسانها هستند. این ضربالمثلها نه تنها به ما میآموزند که چگونه بهتر زندگی کنیم، بلکه به درک عمیقتری از ویژگیهای انسانی و تأثیر آنها بر روابط اجتماعی میپردازند.
آدم زنده، زندگی میخواد.
این ضربالمثل به این معناست که هر انسان سالم و زنده به طور طبیعی خواهان زندگی و ادامهی آن است. یعنی وقتی انسان زنده است، به دنبال لذتها و خواستههای مختلف زندگی میرود و نمیخواهد از آن دست بکشد.آدم گدا، اینهمه ادا؟
این ضربالمثل به وضعیتی اشاره دارد که فردی که خود را در وضعیت سخت یا نیازمند میبیند، خود را در موقعیتهای خاص و پر ادعا میبیند. این جمله نشاندهنده نوعی تضاد است که فرد در شرایط دشوار، خود را خیلی مهم و با آداب مینماید.آدم گرسنه، خواب نان سنگک میبینه.
این ضربالمثل به این معناست که فردی که در حال تجربه گرسنگی و کمبود است، تمام فکر و خیال او به تأمین نیازهای ضروری خود، مانند غذا، معطوف میشود. به عبارت دیگر، فرد گرسنه به نوعی رویای چیزی را میبیند که در حال حاضر به آن نیاز دارد.آدم ناشی، سرنا را از سر گشادش میزنه.
این ضربالمثل به این معناست که فردی که در کاری تازهکار است یا تجربه ندارد، کار را به طرز نادرستی انجام میدهد. مانند کسی که سرنا را بهدرستی نمیزند و چون مهارت ندارد، آن را از طرف گشادش میزند که نتیجۀ خوبی ندارد.آدم با کسی که علی گفت، عمر نمیگه:
این جمله به تفاوتهای اساسی بین افراد اشاره دارد. دو نفر ممکن است در یک موضوع خاص همنظر باشند، اما در موضوعات دیگر تفاوتهای زیادی داشته باشند. بنابراین، توافق در یک موضوع به معنای همنظری کامل در تمامی جنبهها نیست و نباید انتظار داشت که همیشه دیدگاههای مشابهی داشته باشند.آدم بد حساب، دوبار میدهد:
این ضربالمثل به این معناست که کسی که بدهیهایش را به موقع نمیپردازد، معمولاً باید بیشتر از بقیه هزینه کند. زیرا تأخیر در پرداخت بدهیها باعث افزایش هزینهها و بهرهها میشود و در نهایت فرد مجبور میشود مبلغ بیشتری را پرداخت کند.آدم تنبل، عقل چهل وزیر دارد:
این جمله به این معناست که افراد تنبل معمولاً دارای توجیهها و بهانههای زیادی برای نپرداختن به کارها هستند. آنها به جای اینکه به طور مستقیم به کارها بپردازند، از روشهای مختلفی برای فرار از وظایف خود استفاده میکنند و ظاهراً دلایل منطقی زیادی برای تنبلیشان دارند.آدم خوش معامله، شریک مال مردم است:
این ضربالمثل به این معناست که فردی که در معاملات خود صادق و منصف باشد، اعتماد و سرمایههای دیگران را به دست میآورد. چنین افرادی به دلیل رفتار درست و اخلاقیشان، مورد اعتماد قرار میگیرند و دیگران نیز تمایل دارند با آنها همکاری کنند و داراییهای خود را با آنها به اشتراک بگذارند.آدم دست پاچه، کار را دوبار میکند:
این جمله به این معناست که فردی که عجله کند و بدون فکر عمل کند، معمولاً مجبور میشود کار خود را دوباره انجام دهد. چرا که عجله باعث میشود اشتباهات بیشتری رخ دهد و کیفیت کار پایین بیاید، بنابراین نیاز به تکرار و اصلاح مجدد پیدا میکند.
مطالب مرتبط:
- ۰۳/۰۴/۰۳