ضربالمثلها بخشی از فرهنگ هر ملتی هستند که به وسیله آنها میتوان اندوختههای فرهنگی و تجربیات مردم را در قالب عباراتی کوتاه و پرمحتوا بیان کرد. ضربالمثلها اغلب بهطور غیرمستقیم نکات اخلاقی و اجتماعی را در خود جای میدهند و میتوانند بهطور همزمان جنبههای مختلفی از زندگی انسانها را مورد بررسی قرار دهند. یکی از موضوعاتی که در ضربالمثلها به آن توجه شده، دزدی است؛ موضوعی که در آن مفاهیم مختلفی چون فریب، نیرنگ، آسیب به حقوق دیگران و بیاعتمادی بهوجود میآید. در این مطلب به برخی از ضربالمثلها در مورد دزد و دزدی پرداخته و آنها را تفسیر خواهیم کرد.
تفسیر ضربالمثلها:
دزد، آب گرون میخوره: این ضربالمثل به این معناست که کسانی که در کارهای نادرست و دزدی وارد میشوند، از عواقب و مشکلات آنها بهطور ویژهای آسیب میبینند.
دزد بازار آشفته میخواهد: دزدان و افرادی که بهدنبال فرصتطلبی هستند، در شرایطی که نظم و امنیت وجود ندارد و اوضاع نابسامان است، بهراحتی از فرصتها سوءاستفاده میکنند.
دزد باش و مرد باش: این ضربالمثل به گونهای طنزآمیز به کسانی اشاره دارد که در دزدی تبحر دارند و حتی به نوعی رفتارشان را «مردانه» یا «قوی» میدانند.
دزد به یک راه میرود، صاحب مال به هزار راه: دزد از راههای خاص و مشخصی برای دزدی استفاده میکند، اما صاحب مال باید برای حفظ و مراقبت از مال خود، راههای بسیاری را امتحان کند.
دزد حاضر و بز حاضر: این ضربالمثل وقتی به کار می رود که هم سارق گیر افتاده باشد و هم مدرک جرم موجود باشد.
دزد ناشی به کاهدون میزنه: این ضربالمثل به کسانی اشاره دارد که در دزدی یا کارهای نادرست خود بیتجربه هستند و اشتباهاتی مرتکب میشوند که به ضررشان تمام میشود.
دزدی آنهم شلغم؟: به معنی این است که دزدی برای چیزی بیارزش و بیمحتوا انجام شود، بیمعنی و بیفایده است.
دزدی که نسیم را بدزدد دزد است: دزدی که نسیم را بدزدد دزد است. در کعبه گلیم را بدزدد دزد است. در فاتحه خواندن سرِ قبرِ پدرش. بر سورۀ حمد اگر بیفتد گذرش. رحمن و رحیم را بدزدد دزد است. (نسیم شمال).
دست که به چوب بردی گربه دزده حساب کار خودشو میکنه: وقتی سرنخی برای اثبات جرم حاضر شود، مجرم حواسش را جمع می کند و یا اینکه خودش را لو می دهد.
راه دزد زده تا چهل روز امنه: این ضربالمثل اشاره به این دارد که معمولاً بعد از اینکه اتفاق بدی می افتد، تا مدّتی احتمال این که دوباره همان اتفاق بد بیفتد خیلی کم است.
رحمت بکفن دزد اولی: این مثل زمانی استفاده می شود که دچار یک فرد مزاحم و آزار گر بخصوص دزد بشویم که چیزی از ما می برد ولی بیشتر از حد معمول.
کسی که منار میدزده، اول چاهش را میکند: این ضربالمثل اشاره به کسانی دارد که در ابتدا قصد انجام کارهای بزرگ دارند، اما برای آن باید پایهها و مقدمات آن را درست کنند.
مال خودت را محکم نگهدار، همسایه را دزد نکن: این ضربالمثل به این نکته اشاره دارد که به جای دزدی از دیگران، بهتر است مراقب داراییهای خود باشیم و از دیگران دست درازی نکنیم.
نه دزد باش نه دزد زده: این ضربالمثل به این معناست که نه خودت دزد باش، و نه اجازه بده که تحت تأثیر دزدان قرار بگیری.
هر چه از دزد موند، رمال برد: وقتی دزدی انجام میشود، معمولاً چیزی از آن باقی نمیماند و حتی ممکن است افراد دیگری هم از آن بهرهبرداری کنند.
از گیر دزد در آمده، گیر رمال افتاد: این ضربالمثل به کسانی اشاره دارد که از یک مشکل به مشکلات دیگر میافتند.
اول، چاه را بکن، بعد مناره را بدزد: پیش از اینکه به دنبال سود و منفعت شخصی خود باشید، باید مقدمات و اصول کار را رعایت کنید.
تخم مرغ دزد، شتر دزد میشه: اشاره به این دارد که کسی که کارهای نادرستی را از ابتدا انجام میدهد، به تدریج به کارهای بزرگتر و خطرناکتر روی میآورد.
جاده دزد زده تا چهل روز امنه: (بعد از اینکه اتفاق بدی می افتد، تا مدّتی احتمال این که دوباره همان اتفاق بد بیفتد خیلی کم است.)
چاه نکنده منار دزدیده: قبل از اینکه کار مهمی انجام دهید، باید مراحل اولیه را بهدرستی انجام دهید.
چوب را که برداری، گربه دزده فرار میکنه: زمانی که شرایط مناسب فراهم شود، دزد یا متجاوز از آن می ترسد و فرار میکند.
خواب پاسبان، چراغ دزد است: در زمانهایی که مراقبتی وجود ندارد، فرصت برای دزدی فراهم میشود.
در خانه ات را ببند، همسایه تو دزد نکن: یعنی در مورد مال و اموال خود باید شرط احتیاط را رعایت کرد، به جای اینکه بی احتیاطی کرد و به دیگران بدبین شد!
مطالب مرتبط:
- ۰۳/۱۱/۱۷