کتاب بهرام

خودتنظیمی طبیعت (به انگلیسی: Self-regulation of nature)، به معنای توانایی اکوسیستم‌ها برای حفظ تعادل و پایداری در پاسخ به تغییرات و اختلالات، فرآیندی کلیدی در زیست‌شناسی محیطی است. این فرآیند شامل چندین مکانیسم است که به اکوسیستم‌ها کمک می‌کند تا به حالت تعادل بازگردند و از نوسانات محیطی و تأثیرات خارجی بهبود یابند. به عنوان مثال:

1. پاسخ به تغییرات: اکوسیستم‌ها با تغییرات در عوامل محیطی مانند دما، رطوبت، و مقدار نور خورشید سازگار می‌شوند. این تغییرات می‌توانند باعث تغییر در ترکیب گونه‌ها و فعالیت‌های زیستی شوند، که به نوبه خود به حفظ تعادل اکوسیستم کمک می‌کند.

2. تنظیم جمعیت‌ها: گونه‌های مختلف در یک اکوسیستم به طور طبیعی جمعیت‌های خود را تنظیم می‌کنند. برای مثال، شکارچیان جمعیت شکار خود را کنترل می‌کنند، که این باعث حفظ تعادل در زنجیره غذایی می‌شود.

3. چرخه‌های مواد مغذی:

منابع زیستی روی سیاره زمین شامل گیاهان، حیوانات، میکروارگانیسم‌ها و اکوسیستم‌ها هستند. این منابع شامل:

1. منابع غذایی: گیاهان و حیوانات که تأمین‌کننده غذا برای انسان‌ها و دیگر موجودات هستند.
2. مواد اولیه: منابعی مانند چوب، الیاف طبیعی، و داروهای گیاهی.
3. تنوع زیستی: گونه‌های مختلف گیاهی و حیوانی که اکوسیستم‌ها را پایدار و متعادل نگه می‌دارند.

4. خدمات اکوسیستمی: مانند تصفیه آب و هوا، گرده‌افشانی، و کنترل آفات.
5. منابع دارویی: گیاهان و میکروارگانیسم‌ها که به تولید داروها و درمان‌های پزشکی کمک می‌کنند.

6. گیاهان:

برف نقش مهمی در اکوسیستم‌های مختلف دارد. اولاً، به عنوان یک عایق طبیعی، از خنک شدن بیش از حد خاک و یخ زدگی گیاهان جلوگیری می‌کند. ثانیاً، ذوب برف در بهار منبع اصلی آب برای بسیاری از رودخانه‌ها و منابع آب زیرزمینی است. ثالثاً، برف به عنوان پوشش سفید، به بازتاب نور خورشید کمک کرده و دماهای پایین‌تر را حفظ می‌کند، که بر روی الگوهای اقلیمی تأثیر می‌گذارد.

علاوه بر موارد گفته‌شده، برف تأثیرات دیگری نیز دارد. برف باعث ایجاد زیستگاه‌های خاص برای برخی از گونه‌های حیوانات، مانند گوزن‌های شمالی، می‌شود و می‌تواند به تنوع زیستی در مناطق سردسیر کمک کند.

ابر یک توده از قطرات آب یا بلورهای یخ است که در جو زمین در حال تراکم و تشکیل است. ابرها از بخار آب یا کریستال‌های یخی که به صورت بخار به هوا منتقل شده‌اند، تشکیل می‌شوند. وقتی هوا در ارتفاعات بالا سردتر می‌شود، بخار آب تبدیل به قطرات آب یا بلورهای یخ می‌شود و ابرها شکل می‌گیرند. ابرها معمولاً به صورت توده‌های پف‌پفی یا لایه‌هایی از قطرات آب یا بلورهای یخ در آسمان دیده می‌شوند.

آنها می‌توانند به صورت پراکنده در آسمان پخش شوند یا به صورت مجموعه‌های بزرگتر و پوشا پدید آیند.

ابرها با هم در اندازه، شکل، ارتفاع، و ترکیب قطرات آب یا بلورهای یخی که آنها را تشکیل می‌دهند، تفاوت دارند. این تفاوت‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارند که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

1. رطوبت هوا: میزان بخار آب موجود در هوا تأثیر زیادی در تشکیل ابرها دارد. هوای با رطوبت بالا می‌تواند به تشکیل ابرهای پر از قطرات آب بیانجامد، در حالی که هوای خشک‌تر ممکن است به تشکیل ابرهای کمتر و پر از بلورهای یخ بیانجامد.

2. دما: دمای هوا نیز نقش مهمی در تشکیل و شکل‌گیری ابرها دارد. در ارتفاعات بالا، هوا سردتر است

جزر و مد (به انگلیسی : Tides) هنگامی رخ می‌دهد که توده‌های آب در دریاها و اقیانوس‌ها که به سمت ماه نزدیک‌ترند، تحت تأثیر نیروی گرانش ماه، به سمت بالا حرکت می‌کنند، در حالی که توده‌های آب در سمت دیگر کره زمین بالا نمی‌آیند. بالا رفتن سطح آب به نام مد و پایین آمدن آن به نام جزر شناخته می‌شود. این پدیده در کتاب‌های علوم پایه هفتم و نهم معرفی شده است.

"جزر" به انگلیسی "low tide" و "مد" به انگلیسی "high tide" گفته می‌شود.

در برابر نیروی جاذبه ماه، دریاها نسبت به خشکی‌ها واکنش بیشتری نشان می‌دهند و به راحتی تغییر می‌کنند.

ابرها در واقع وزن دارند، اما این وزن به دلیل خاصیت خودشان به شکلی مستقیم محاسبه نمی‌شود. ابرها از قطرات آب یا بلورهای یخی کوچکی که در هوا آزاد شده‌اند، تشکیل شده‌اند. این ذرات خیلی کوچک هستند و وزن آنها بسیار کم است. به علاوه، ابرها بسیار حجیم هستند و در ارتفاعات بالا در جو آزادانه حرکت می‌کنند.

وزن ابرها معمولاً به صورت مجموعه‌ای از ذرات آب و یخ کوچک که در آنها می‌بارد و به آنها می‌چسبد، محاسبه می‌شود. اما برای مقیاس‌های عمومی مانند هواپیماها یا شیمی‌مهندسی، این وزن‌ها به شدت نادیده گرفته می‌شوند، زیرا وزن آنها به اندازه‌ای کم است که تأثیر چندانی بر اشیاء پیشرفته ندارد.

وزن ابرها به چقدر می رسد؟

آسمان در طیف رنگی از آبی به دلایل فیزیکی و شیمیایی خاصی به این شکل است:

۱. پراکندگی نور: نور خورشید که شامل طیف رنگ‌های مختلف است، وقتی به جو زمین می‌رسد، بر اثر پراکندگی با مولکول‌های هوا برخورد می‌کند. مولکول‌های هوا بیشتر از نور با موج زنجیری کوتاهتر پراکنده می‌شوند (موج زنجیری آبی و بنفش). این باعث می‌شود که آسمان در رنگ آبی دیده شود.

۲. ذرات کوچک معلق در هوا:

رنگین کمان (rainbow) پدیده‌ای نوری است که به دلیل شکست و پراش نور در قطرات آب ایجاد می‌شود. این پدیده معمولاً در جو زمین مشاهده می‌شود، اما رنگین کمان‌ها می‌توانند در شرایط مشابه در سایر سیارات و ماه‌ها نیز شکل بگیرند، به شرطی که شرایط لازم برای ایجاد آن وجود داشته باشد.

شرایط مورد نیاز برای بروز رنگین کمان در هر سیاره به وجود آب و همچنین وجود نور خورشید و ابرها بستگی دارد. اطلاعات بیشتر در مورد رنگین کمان در سیارات دیگر، نیازمند بررسی دقیق‌تر و مطالعات بیشتری در زمینهٔ شرایط جوی و جوی سیارات مذکور است.

آتشفشان (Volcano) یک ساختار زمین‌شناسی است که  وقتی که مواد مذاب، گازها، و سایر مواد از عمق زمین به سطح زمین خارج می‌شوند به وجود می‌آید. این فرآیند ممکن است به صورت انفجاری یا آرام‌آرام صورت گیرد و در نتیجهٔ آن، مواد مذاب و سایر مواد از طریق یک شکاف یا یک منطقهٔ ضعیف در پوستهٔ زمین به سطح زمین خارج می‌شوند. این ساختارها می‌توانند به شکل کوهی یا به شکل فوران‌های زیر آبی در اقیانوس‌ها دیده شوند.

آتشفشان چه زمانی اتفاق می افتد؟

آتشفشان‌ها هنگامی رخ می‌دهند که مواد مذاب، گازها و دیگر مواد از عمق زمین به سطح خارج می‌شوند. این فرآیند ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیافتد:

1. فعالیت تکتونیک صفحات: زمین به دلیل حرکت صفحات تکتونیکی، مناطقی دارای شکاف‌ها یا نقاط ضعف را تجمع می‌دهد که این امکان را فراهم می‌کند که مواد زیرزمینی به سطح برسند.

2. ذوب کردن دیگر مواد زیرزمینی: حرارت داخلی زمین می‌تواند مواد را ذوب کند و فشارهای بالایی را ایجاد کند که منجر به فشار و خروج مواد به سطح زمین می‌شود.