هلیوم یکی از گازهای بی‌رنگ، بی‌بو و بی‌طعم است که در جدول تناوبی به عنوان یکی از عناصر گروه گازهای نجیب شناخته می‌شود. این عنصر با نماد شیمیایی He و عدد اتمی ۲، دومین عنصر رایج در جهان پس از هیدروژن است. هلیوم به طور طبیعی در جو زمین وجود ندارد و به صورت عمده در جو سیارات بزرگ‌تر مثل مشتری و زحل یافت می‌شود.
این عنصر در دما و فشار استاندارد، یک گاز بی‌اثر است که به راحتی با دیگر عناصر ترکیب نمی‌شود. هلیوم دارای خواص خاصی است که آن را از سایر گازها متمایز می‌کند. یکی از ویژگی‌های جالب آن این است که در دماهای پایین، به‌ویژه در دمای نزدیک به صفر مطلق، به یک مایع فوق‌العاده خاص تبدیل می‌شود که به نام "هلیوم مایع" شناخته می‌شود. این ویژگی به هلیوم این امکان را می‌دهد که در کاربردهای علمی و صنعتی مختلف، به‌ویژه در زمینه‌ی فیزیک، پزشکی و فناوری‌های پیشرفته، به کار رود.
هلیوم به عنوان یک گاز سبک‌ترین بعد از هیدروژن است و برای پر کردن بالن‌ها و سفینه‌های هواشناسی استفاده می‌شود. برخلاف هیدروژن که بسیار قابل اشتعال است، هلیوم کاملاً ایمن است و خطر آتش‌سوزی ندارد. به همین دلیل از هلیوم در بسیاری از موارد به عنوان جایگزینی برای گازهای قابل اشتعال در بالن‌ها و بالنی‌های هوای گرم استفاده می‌شود.
در طبیعت، هلیوم معمولاً از طریق فرآیندهای هسته‌ای در ستارگان تولید می‌شود. این عنصر به طور خاص در نتیجه همجوشی هسته‌ای در داخل خورشید و دیگر ستارگان، تولید می‌شود که در نهایت به زمین می‌رسد.
در دنیای پزشکی، هلیوم در تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) و در برخی از دستگاه‌های پزشکی دیگر نیز کاربرد دارد. به دلیل خواص حرارتی آن، این عنصر در نگهداری و انتقال گازهای مایع سرد نیز کاربرد دارد. علاوه بر این، هلیوم در صنایع دیگری مانند جوشکاری، ریخته‌گری و ساخت لیزرها نیز استفاده می‌شود.
در نهایت، هلیوم یک عنصر بسیار مهم و حیاتی است که در بسیاری از فناوری‌ها و علوم مختلف به‌کار می‌رود. این عنصر نه تنها در صنعت و پزشکی، بلکه در تحقیقاتی مانند پروژه‌های فیزیکی و فضایی نیز نقش مهمی ایفا می‌کند.