کتاب بهرام

شبی که می گذرد با تو، بی کران خوش تر!
که پای بند تو وارسته از زمان خوش تر!

♥️♥️♥️
برای مستی و دیوانگی، می و افیون
خوشند هر دو و چشمت ز هر دوان خوش تر!

♥️♥️♥️
ز گونه و لب تو بوسه بر کدام زنم؟
که خوش تر است از آن این و این از آن خوش تر!

♥️♥️♥️
ستاره و گل و آیینه و تو جمله خوشید
ولی تو از همگان در میانشان خوش تر!

♥️♥️♥️
خوشا جوانی ات از چشمه های روشن جان
خوشا که جان جوان از تن جوان خوش تر!

♥️♥️♥️
درآ به چشم من ای شوکت زمینی تو!
به جلوه از همه خوبان آسمان خوش تر!

♥️♥️♥️
مرا صدا بزن آه! ای مرا صدا زدنت
هم از ترنّم بال فرشتگان خوش تر!

♥️♥️♥️
خوش است از همه با هر زبان روایت عشق
ولی روایت آن چشم مهربان خوش تر!

♥️♥️♥️
ز عشق های جوانی عزیزتر دارم
تو را، که گرمی خورشید در خزان خوش تر!
حسین منزوی

غزل حسین منزوی که مطالعه کردید، با استفاده از زبان شاعرانه و استعاره‌های زیبا، به وصف عشق و زیبایی می‌پردازد. در ادامه، نقدی بر این غزل از نظر محتوا، زبان و تکنیک‌های ادبی ارائه می‌دهم:

محتوا و معنا

- بیت اول: شاعر در این بیت به وصف شب‌های گذرانده شده با معشوق می‌پردازد و بیان می‌کند که چنین شب‌هایی از شب‌های بی‌زمان و بی‌کران هم خوش‌تر است.

ماه است و آفتابی ام از مهربانی اش!
صد کهکشان فدای دل آسمانی اش!

☂☂
بی دست می خروشد و دریا کنار اوست
ای عشق آتشین، به کجا می کشانی اش؟

☂☂
ای چه پیاده ای است خدایا؟ سواره ها
ماتند از جلال رخ ارغوانی اش!

☂☂
دست از حیات شست که آب حیات شد
این خاک مرده زنده شد از جانفشانی اش!

☂☂
از خود عبور کرد و نوشتند رودها
با اضطراب، چشمه ای از پهلوانی اش!

☂☂
از خود عبور کرد و درختان قلم شدند
در اشتیاق دم زدن از زندگانی اش!

☂☂
از خود عبور کرد و ملائک رقم زدند
با خون و اشک، اندکی از بی کرانی اش!

☂☂
از خود عبور کرد و شنیدند بادها
از سمت سروهای پریشان، نشانی اش!

☂☂
تیر از کمان جدا شد و بر خاک، خون نوشت:
این چرخ پیر، شرم نکرد از جوانی اش!

☂☂
باران گرفت باز و پس از گریه دیدنی است
در چشم من، تجلّی رنگین کمانی اش!

☂☂
چشم مرا به چهره ی خورشیدی اش گشود
ماه است و آفتابی ام از مهربانی اش
قربان ولیئی

غزل ارائه‌شده، به زیبایی و با زبان شاعرانه، عواطف و احساسات عمیق را به تصویر می‌کشد. نقد این غزل را می‌توان از جنبه‌های مختلفی بررسی کرد:

1. محتوا و معنا:

من آن درخت زمستانی، بر آستان بهارانم
که جز به طعنه نمی‌خندد،‌ شکوفه بر تن عریانم

✔✔
ز نوشخند سحرگاهان، خبر چگونه توانم داشت
منی که در شب بی‌پایان، گواه گریه‌ی بارانم

✔✔
شکوه سبز بهاران را، برین کرانه نخواهم دید
که رنگ زرد خزان دارد، همیشه خاطر ویرانم

✔✔
چنان ز خشم خداوندی، سرای کودکی‌ام لرزید
که خاک خفته مبدّل شد، به گاهواره‌ی جنبانم

✔✔
درین دیار غریب ای دل،‌ نشان ره ز چه کس پرسم؟
که همچو برگ زمین‌خورده، اسیر پنجه‌ی طوفانم

✔✔
میان نیک و بد ایّام، تفاوتی نتوانم یافت
که روز من به شبم مانَد، ‌بهار من به زمستانم

✔✔
نه آرزوی سفر دارد، نه اشتیاق خطر کردن
دلی که می‌تپد از وحشت، در اندرون پریشانم

✔✔
غلام همّت خورشیدم، که چون دریچه فرو بندد
نه از هراس من اندیشد، نه از سیاهی زندانم

✔✔
کجاست باد سحرگاهان، که در صفای پس از باران
کند به یاد تو، ای ایران، به بوی خاک تو مهمانم
شعر از: نادر نادرپور
 

نقد غزل: 

غزل نادر نادرپور، با زبان شاعرانه و تصاویری زیبا، به بیان احساسات عمیق و تأملات شاعر در مورد زندگی و وطن می‌پردازد. در این نقد، به بررسی اجزای مختلف این غزل پرداخته و نقاط قوت و ضعف آن را تحلیل خواهیم کرد.

1. محتوا و معنا:

روزگار آسوده دارد مردم آزاده را
زحمتِ سِندان نمی آید در بگشاده را

✔✔✔
از سرِ من عشق کی بیرون رود مانندِ خلق
چون کنم دور از خود این همزادۀ آزاده را

✔✔✔
خوش نمی آید به گوشم جز حدیثِ کودکان
اصلاً اندر قلب تأثیری است حرفِ ساده را

✔✔✔
من سر از بهرِ نثارِ مقدمت دارم به دوش
چند پنهان سازم امرِ پیشِ پا افتاده را

✔✔✔
ای که امشب باده یی با ساده خوردی در وِثاق
نوشِ جانت باد من بی ساده خوردم باده را

✔✔✔
خوان و مان بر دوش خواهی شد تو هم آخِر چو ما
رو خبر کن از من آن اسبابِ عیش آماده را

✔✔✔
هر چه خواهد چرخ با من کج بتابد گو بتاب
من هم اینجا دارم آخِر آیةُ اللّه زاده را

ایرج میرزا

گفتی: غزل بگو! چه بگویم؟ مجال کو؟

شیرین من! برای غزل شور و حال کو؟

✍✔✍

پر می زند دلم به هوای غزل، ولی

گیرم هوای پر زدنم هست، بال کو؟

✍✔✍

گیرم به فال نیک بگیرم بهار را

چشم و دلی برای تماشا و فال کو؟

✍✔✍

تقویم چارفصل دلم را ورق زدم

آن برگهای سبزِ سرآغاز سال کو؟

✍✔✍

رفتیم و پرسش دل ما بی جواب ماند

حال سوال و حوصله ی قیل و قال کو؟

قیصر امین پور

می خواهمت چنان که شب تیره ماه را
یا مثل هر مسافر گمگشته راه را

✍✔✍
حال تباه و روز سیاه و لب پرآه
آورده ام برای تو چندین گواه را

✍✔✍
خلوت نشین گوشه ی آغوش تو منم
از من مگیر زاویه ی خانقاه را

✍✔✍
یک عمر سر به شانه ی گرمت گذاشتم
پیوسته دار سایه ی این سرپناه را

✍✔✍
از من همیشه هرچه که خواهی دریغ کن
امّا تو را قسم به دو چشمت نگاه را...
سیّدمحمّد تولیت

بی تو اینجا همه در حبس ابد تبعیدند
سال ها، هجری و شمسی، همه بی خورشیدند

☂☆☂
از همان لحظه که از چشم یقین افتادند
چشم های نگران آینه ی تردیدند

☂☆☂

نشد از سایه ی خود هم بگریزند دمی
هرچه بیهوده به گرد خودشان چرخیدند

☂☆☂

چون بجز سایه ندیدند کسی در پی خود
همه از دیدن تنهایی خود ترسیدند

☂☆☂

غرق دریای تو بودند ولی ماهی وار
باز هم نام و نشان تو ز هم پرسیدند

☂☆☂

در پی دوست همه جای جهان را گشتند
کس ندیدند در آیینه به خود خندیدند

☂☆☂

سیر تقویم جلالی به جمال تو خوش است
فصل ها را همه با فاصله ات سنجیدند

☂☆☂

تو بیایی همه ساعت ها و ثانیه ها
از همین روز، همین لحظه، همین دم عیدند

قیصر امین پور

تاوان این ترانه بگو انتظار نیست؟
این امتحان سخت من از روزگار نیست؟

☂☂
تلخ است بی تو طعم تمام ترانه ها
رفتن همیشه چاره ی درمان یار نیست.

☂☂
توفان بگو دوباره مرا مبتلا کند
این ابتلا به ساحت توفان، قمار نیست.

☂☂
لبخند بی قواره ی این روزگار سرد
با انحنای چشم ترم سازگار نیست.

☂☂
پاییز چشم های تو را قاب کرده ام
آخر به فصل های زمین اعتبار نیست.

☂☂
می خواهمت که با همه دیوانگی هنوز
پای تو مانده ام، چه کنم اختیار نیست.
فاطمه یاوری

اسیر بند محبّت گرفته خو به غمت

منم که سینه سپردم به خنجر ستمت

♣

مباد جای تو خالی میان خاطره ها

همیشه بر دل من باد سایه ی قدمت

♣

مرا به وصل و به هجران سر تمنّا نیست

سر رضای تو ام تا چه می کند کَرَمَت

♣

در آتش دلم ای چشمه ی امید بجوش

که جان و دل نسپارم به چشمه سار غمت

♣

ز مهر و آشتی ات خسته خاطرم چه کنم

ز فتنه های زیاد و ز لطف های کمت

مریم ساوجی

ای عشق، ای ترنم نامت ترانه ها
معشوق آشنای همه عاشقانه ها

✔
ای معنی جمال به هر صورتی که هست
مضمون و محتوای تمام ترانه ها

✔

با هر نسیم، دست تکان می دهد گلی
هر نامه ای ز نام تو دارد نشانه ها

✔

هر کس زبان حال خودش را ترانه گفت:
گل با شکوفه، خوشه گندم به دانه ها

✔

شبنم به شرم و صبح به لبخند و شب به راز
دریا به موج و موج به ریگِ کرانه ها

✔

باران قصیده ای است تر و تازه و روان
آتش ترانه ای به زبان زبانه ها

✔

اما مرا زبان غزلخوانی تو نیست
شبنم چگونه دم زند از بی کرانه ها

✔

کوچه به کوچه سر زده ام کو به کوی تو
چون حلقه در به در زده ام سر به خانه ها

✔

یک لحظه از نگاه تو کافی است تا دلم
سودا کند دمی به همه جاودانه ها...

قیصر امین پور