کمترین سوخت و ساز بدن در برخی از حیوانات به‌ویژه در گونه‌هایی که به شرایط محیطی خاص یا تغذیه‌ای ویژه‌ای وابسته هستند، مشاهده می‌شود. سوخت و ساز بدن (یا متابولیسم) فرآیندهایی است که در آن‌ها انرژی ذخیره‌شده در مواد غذایی به انرژی قابل استفاده تبدیل می‌شود. این فرآیند به شدت تحت تأثیر فاکتورهای مختلفی چون اندازه بدن، دما، نوع تغذیه، و فعالیت‌های فیزیولوژیکی قرار دارد.
حیواناتی که کمترین سوخت و ساز بدن را دارند عموماً ویژگی‌های خاصی دارند که باعث کاهش مصرف انرژی آن‌ها می‌شود. این ویژگی‌ها معمولاً به شرایط محیطی خاص یا به نیازهای بقا در محیط‌های سخت برمی‌گردد.
1. حیوانات خون‌سرد (ectotherms)
حیوانات خون‌سرد (مانند خزندگان، دوزیستان و بعضی از ماهی‌ها) به دلیل اینکه دمای بدنشان از دمای محیط پیروی می‌کند، سوخت و ساز بدن کمتری دارند. این حیوانات قادرند انرژی خود را در زمانی که دمای محیط پایین است کاهش دهند و بیشتر از منابع ذخیره‌شده در بدن استفاده کنند. در نتیجه، این حیوانات معمولاً به میزان کمتری انرژی مصرف می‌کنند و می‌توانند برای مدت طولانی‌تری بدون نیاز به تغذیه فعال بمانند.
2. حیوانات زمستان خواب (hibernating : خواب زمستانی)
حیواناتی که به خواب زمستانی می‌روند (مانند خرس‌ها، سنجاب‌ها، برخی از انواع موش‌ها و لاک پشت ها)، قادرند سوخت و ساز بدن خود را به حداقل برسانند. این حیوانات در طول خواب زمستانی فعالیت‌های فیزیولوژیکی خود را به شدت کاهش می‌دهند تا انرژی کمتری مصرف کنند. بدن این حیوانات در طول خواب زمستانی به‌طور موقت به حالت خمودی در می‌آید و به منابع انرژی ذخیره‌شده برای زنده ماندن وابسته می‌شود.
3. حیوانات دریایی مثل دلفین‌ها و نهنگ‌ها
بعضی از حیوانات دریایی مانند دلفین‌ها و نهنگ‌ها به دلیل زندگی در محیط‌های خاص، سوخت و ساز بدن خود را به حداقل می‌رسانند. این حیوانات برای حفظ دمای بدن خود در آب‌های سرد و برای استفاده بهینه از منابع انرژی ذخیره‌شده بدن، سوخت و ساز کمتری دارند. نهنگ‌ها، برای مثال، در مواقع استراحت و خواب، سوخت و ساز بدن خود را به‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهند.
4. حیوانات با اندازه بدن کوچک
حیوانات کوچک مانند برخی از پرندگان و پستانداران نیز سوخت و ساز بدن بالاتری دارند، اما در شرایط خاص می‌توانند سوخت و ساز بدن خود را کاهش دهند. به طور کلی، حیوانات کوچک برای حفظ دمای بدن خود و انجام فعالیت‌های فیزیولوژیکی نیاز به مصرف انرژی زیادی دارند، اما برخی از آن‌ها قادرند در هنگام استراحت یا در شرایط خاص مانند خواب زمستانی سوخت و ساز خود را کاهش دهند.
5. زنبورهای عسل و دیگر حشرات
زنبورهای عسل و دیگر حشرات کوچک در برخی مواقع (خصوصاً در زمان خواب یا زمانی که به منابع غذایی دسترسی ندارند) سوخت و ساز خود را کاهش می‌دهند. در دوره‌های خاص، مانند زمستان یا زمان‌هایی که منابع غذایی کم است، این حشرات می‌توانند فعالیت‌های فیزیولوژیکی خود را کاهش دهند تا از انرژی ذخیره‌شده در بدن استفاده کنند.
6. برخی از پرندگان مهاجر
پرندگان مهاجر که به مسافت‌های طولانی سفر می‌کنند، در دوران مهاجرت سوخت و ساز خود را کاهش می‌دهند تا انرژی بیشتری ذخیره کنند و از منابع انرژی بدن خود به‌طور بهینه استفاده کنند. این پرندگان همچنین ممکن است به طور دوره‌ای وارد وضعیت‌های کم‌فعالیتی شوند که سوخت و ساز بدنشان کاهش یابد تا از انرژی خود به‌طور موثرتری استفاده کنند.
نتیجه‌گیری
حیوانات مختلف برای بقا در محیط‌های خاص خود سازگاری‌های مختلفی پیدا کرده‌اند که شامل کاهش سوخت و ساز بدن در شرایط خاص می‌شود. این ویژگی‌ها به آن‌ها این امکان را می‌دهند که در محیط‌های دشوار، به‌ویژه زمانی که منابع غذایی محدود است، بتوانند انرژی خود را بهینه‌تر مصرف کنند.