کتاب بهرام

تار عنکبوت (Spider web) یکی از شگفت‌انگیزترین مواد طبیعی است که توسط عنکبوت‌ها تولید می‌شود. این ماده نه تنها به دلیل استحکام و انعطاف‌پذیری فوق‌العاده‌اش مورد توجه قرار گرفته، بلکه به دلیل کاربردهای بالقوه‌اش در علوم مواد، پزشکی و مهندسی نیز بسیار مورد مطالعه قرار می‌گیرد. در این مطلب به بررسی ویژگی‌ها، ساختار، تولید و کاربردهای تار عنکبوت می‌پردازیم.

۱. ساختار تار عنکبوت

تار عنکبوت از پروتئین‌هایی به نام فیبروئین ساخته شده است که توسط غدد خاصی در بدن عنکبوت تولید می‌شود. این پروتئین‌ها به صورت مایع از غدد ترشح شده و در تماس با هوا به سرعت جامد می‌شوند. تار عنکبوت از نظر ساختاری شامل دو بخش اصلی است:

• رشته‌های اصلی (Radial threads): این رشته‌ها به صورت شعاعی از مرکز تار به سمت بیرون کشیده می‌شوند و نقش اصلی در تحمل وزن و استحکام تار را دارند.

کدو حلوایی (Pumpkin)، که به نام‌های کدو تنبل یا کدو قلقلی نیز شناخته می‌شود، گیاهی از خانواده کدوئیان است که بومی قاره آمریکا است. این گیاه در سراسر جهان به دلیل ویژگی‌های غذایی و درمانی‌اش محبوب است و در بسیاری از فرهنگ‌ها به عنوان یک محصول کشاورزی مهم شناخته می‌شود.

ویژگی‌های ظاهری

کدو حلوایی معمولاً به شکل گرد یا بیضی است و پوست سخت و ضخیمی دارد. رنگ پوست آن می‌تواند از نارنجی تا زرد، سبز، سفید یا حتی قرمز متغیر باشد. بزرگ‌ترین کدو تنبل دنیا وزنی بیش از ۱۲۴۷ کیلوگرم وزن داشته است. در داخل کدو حلوایی، گوشت نرم و دانه‌های زیادی وجود دارد. این دانه‌ها به طور معمول خوراکی هستند و می‌توانند برای تهیه انواع خوراکی‌ها مانند دانه‌های بو داده مورد استفاده قرار گیرند.

انواع کدو حلوایی

کلمه «ادویه» در زبان فارسی از عربی وارد شده است و در زبان عربی، جمع مکسر کلمه «دواء» (به معنای دارو) محسوب می‌شود. در فارسی، این کلمه به معنای چاشنی یا طعم‌دهنده استفاده می‌شود و به مواد معطری مانند فلفل، زردچوبه، دارچین و زیره اشاره دارد.

تلفظ صحیح

• ادویه: تلفظ صحیح آن به صورت اَدویه است.

• ادویه‌ها: در زبان عامیانه، این کلمه به صورت «ادویه‌ها» استفاده می‌شود، اما از نظر دستور زبان فارسی، این شکل نادرست است.

• ادویه‌جات: شکل صحیح جمع «ادویه» در فارسی، ادویه‌جات است. این کلمه به معنای انواع ادویه‌ها به کار می‌رود و از نظر دستوری پذیرفته‌شده‌تر است.

نکته دستوری

ادویه‌ها (Spice) موادی معطر و طعم‌دهنده هستند که از بخش‌های مختلف گیاهان مانند دانه، پوست، ریشه، گل یا میوه به دست می‌آیند. این مواد نه تنها غذاها را خوشمزه‌تر می‌کنند، بلکه نقش مهمی در فرهنگ، تاریخ و سلامت انسان‌ها داشته‌اند. از فلفل سیاه گرفته تا زعفران، ادویه‌ها داستان‌های شگفت‌انگیزی در دل خود دارند.

ادویه چیست؟

ادویه‌ها موادی طبیعی هستند که برای بهبود طعم، رنگ و بوی غذاها استفاده می‌شوند. برخلاف سبزی‌های معطر (مانند جعفری یا ریحان) که معمولاً از برگ گیاهان به دست می‌آیند، ادویه‌ها اغلب از بخش‌های سخت‌تر گیاه مانند دانه (زیره)، پوست (دارچین)، ریشه (زنجبیل) یا گل (زعفران) تهیه می‌شوند.

تاریخچه ادویه: گنجینه‌های جهان باستان

فلافل (Falafel) یکی از محبوب‌ترین خوراکی‌های خیابانی در خاورمیانه و شمال آفریقاست که از نخود یا باقلا تهیه می‌شود. این غذای تُرد و خوش طعم، با نان، سبزیجات تازه و سس‌های تند سرو می‌شود و طرفداران بی‌شماری در سراسر جهان دارد. اما داستان فلافل فراتر از یک اسنک ساده است!

ریشه نام فلافل: فلفل، باقلا یا طعمِ لذیذ؟

• برخی معتقدند واژه «فلافل» از جمع مکسر کلمه عربی «فِلفِل» (فلفل) گرفته شده است، چرا که در گذشته به شکل گِرده‌های کوچک و فلفل‌مانند درست می‌شد.

• در زبان قبطی (مصری باستان)، فلافل به معنای «دارای باقلای بسیار» است، زیرا در مصر باستان این غذا از باقلا تهیه می‌شد.

• در مصر و سودان به آن «طُعمیه» می‌گویند که به معنای «لقمه طعم‌دار» است. در یمن نیز «باجیه» نامیده می‌شود.

تاریخچه: از مصر باستان تا خیابان‌های تهران

خورشید نیمه‌شب یکی از جذاب‌ترین و منحصر به فردترین پدیده‌های طبیعی است که در مناطق نزدیک به قطب شمال و جنوب رخ می‌دهد. در این شرایط، خورشید حتی در نیمه‌شب نیز در افق قابل مشاهده است و تاریکی کامل شب وجود ندارد. این رویداد هر ساله گردشگران و علاقه‌مندان به طبیعت را به مناطق قطبی می‌کشاند.

درخشش خورشید نیمه شب در شهر لانگ یربییِن واقع در مجمع‌الجزایر سوالبارد در شمالگان

علت علمی خورشید نیمه‌شب
این پدیده نتیجه انحراف ۲۳.۵ درجه‌ای محور زمین نسبت به مدار آن حول خورشید است. در انقلاب تابستانی (۲۱ ژوئن در نیمکره شمالی)، قطب شمال به سمت خورشید متمایل می‌شود و خورشید برای چند هفته در مناطق بالای مدار قطبی (عرض جغرافیایی ۶۶.۵ درجه) غروب نمی‌کند. در قطب شمال، خورشید به مدت ۶ ماه پیوسته در آسمان می‌درخشد!

مناطق تجربه خورشید نیمه‌شب

موقعیت جغرافیایی کشورها نقش مهمی در فرهنگ، آب‌وهوا، اقتصاد و حتی تاریخ آن‌ها ایفا می‌کند. برخی از کشورها به دلیل موقعیت خاص خود روی نقشه جهان، منحصر به فرد هستند. در این مطلب به چند کشور جالب از نظر موقعیت جغرافیایی اشاره می‌کنیم:

۱. ایسلند: جزیره‌ای در نزدیکی قطب شمال

ایسلند در شمال اقیانوس اطلس و نزدیک به مدار قطبی قرار دارد. این کشور به دلیل موقعیت خود، شاهد پدیده‌های طبیعی منحصر به فردی مانند شفق قطبی (نورهای شمالی) و خورشید نیمه‌شب (تابش مداوم خورشید در تابستان) است. همچنین، ایسلند یکی از فعال‌ترین مناطق آتشفشانی و زمین‌لرزه‌خیز جهان است.

۲. استرالیا: قاره‌ای به تنهایی یک کشور

استرالیا تنها کشوری است که به تنهایی یک قاره کامل را تشکیل می‌دهد. این کشور در نیمکره جنوبی قرار دارد و به دلیل موقعیت دورافتاده خود، دارای گونه‌های جانوری و گیاهی منحصر به فردی مانند کانگورو و کوآلا است. استرالیا همچنین بزرگ‌ترین جزیره جهان محسوب می‌شود.

یخچال (Refrigerator)، یکی از وسایل خانگی ضروری در دنیای مدرن، نه تنها زندگی روزمره ما را راحت‌تر کرده است، بلکه نقش مهمی در حفظ سلامت و ایمنی غذایی ایفا می‌کند. این دستگاه شگفت‌انگیز که امروزه در هر خانه‌ای یافت می‌شود، داستانی طولانی و جذاب از تکامل تکنولوژی دارد.

تاریخچه یخچال

قبل از اختراع یخچال‌های مدرن، انسان‌ها از روش‌های مختلفی برای حفظ مواد غذایی استفاده می‌کردند. این روش‌ها شامل خشک‌کردن، نمک‌سود کردن، دودی کردن و نگهداری مواد غذایی در مکان‌های خنک مانند زیرزمین‌ها یا چاله‌های یخ بود. در قرن نوزدهم، با پیشرفت علم و فناوری، اولین یخچال‌های مکانیکی اختراع شدند.

مُبرِّد یا خنک کننده (Refrigerant) ماده‌ یا ترکیبی از مواد بوده که معمولاً به شکل سیال است که در سیستم‌های تبرید و تهویه مطبوع، مانند یخچال‌ها، فریزرها و کولرهای گازی، استفاده می‌شود. وظیفه اصلی مبرد این است که گرما را از یک محیط جذب کند و به محیط دیگری منتقل کند. این فرآیند باعث خنک‌شدن فضای داخل یخچال یا محیط خانه می‌شود.

نحوه کار مبرد

مبرد در یک چرخه تبرید کار می‌کند که شامل مراحل زیر است:

۱. تبخیر: مبرد در اواپراتور (محفظه داخلی یخچال) گرما را از محیط جذب می‌کند و از مایع به گاز تبدیل می‌شود.
۲. فشرده‌سازی: گاز مبرد توسط کمپرسور فشرده می‌شود و دمای آن افزایش می‌یابد.
۳. چگالش: گاز داغ به کندانسور (قسمت پشت یخچال) منتقل می‌شود و در آنجا گرما را به محیط بیرون می‌دهد و به مایع تبدیل می‌شود.
۴. انبساط: مایع مبرد از طریق شیر انبساط عبور می‌کند و فشار آن کاهش می‌یابد. این باعث کاهش دمای مایع می‌شود و چرخه دوباره شروع می‌شود.

فلفل (pepper) یکی از شناخته‌شده‌ترین و پرکاربردترین گیاهان و ادویه‌ها در جهان است که هم به عنوان یک گیاه و هم به عنوان یک چاشنی ارزشمند در آشپزی و پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه که به خانواده سولاناسه (Solanaceae) تعلق دارد، در انواع مختلفی مانند فلفل سیاه، فلفل قرمز، فلفل دلمه‌ای و فلفل چیلی وجود دارد. در این مطلب به تعریف فلفل به عنوان یک گیاه و سپس به عنوان یک ادویه می‌پردازیم.

فلفل به عنوان یک گیاه

فلفل گیاهی است که بومی مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری جهان، به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی، است. این گیاه به دلیل تنوع گونه‌هایش، اشکال، رنگ‌ها و طعم‌های مختلفی دارد. برخی از گونه‌های معروف فلفل عبارتند از:

۱. فلفل سیاه (Piper nigrum): این گیاه بومی هندوستان است و دانه‌های آن پس از خشک‌کردن به عنوان فلفل سیاه استفاده می‌شود.
۲. فلفل قرمز یا چیلی (Capsicum annuum و Capsicum frutescens): این گونه‌ها شامل فلفل‌های تند مانند فلفل هالاپینو، فلفل کاین و فلفل هابانرو هستند.