پیوند اعضا (اندام‌ها و بافت‌ها) یکی از پیشرفت‌های شگفت‌انگیز پزشکی است که می‌تواند جان بسیاری از بیماران را نجات دهد یا کیفیت زندگی آن‌ها را بهبود بخشد. در حال حاضر، اعضا و بافت‌های متعددی قابلیت پیوند دارند که به دو دسته پیوند اعضای حیاتی و پیوند بافت‌ها تقسیم می‌شوند.
۱. اعضای اصلی قابل پیوند (زنده یا از اهداکننده فوت‌شده)
| عضو/بافت | توضیحات |
|---|---|
| قلب | فقط از اهداکننده فوت‌شده – برای نارسایی پیشرفته قلب |
| کلیه | شایع‌ترین پیوند (از اهداکننده زنده یا فوت‌شده) |
| کبد | بخشی از کبد از اهداکننده زنده یا کل کبد از فوت‌شده |
| ریه | یک یا هر دو ریه (عمدتاً از اهداکننده فوت‌شده) |
| پانکراس | برای دیابت نوع ۱ شدید (گاهی همراه با کلیه) |
| روده کوچک | در موارد نارسایی روده و عدم تحمل تغذیه وریدی |
۲. بافت‌های قابل پیوند
| بافت | کاربرد |
|---|---|
| قرنیه | درمان نابینایی ناشی از آسیب قرنیه |
| پوست | برای سوختگی‌های شدید |
| تاندون و رباط | ترمیم آسیب‌های ورزشی |
| استخوان | جایگزینی استخوان‌های سرطانی یا آسیبدیده |
| سلول‌های بنیادی خونساز | درمان سرطان‌های خون مانند لوسمی |
| اعصاب | ترمیم آسیب‌های عصبی (در حال تحقیق) |
| رگ‌های خونی | جایگزینی رگ‌های مسدودشده |
۳. پیوندهای پیشرفته/آزمایشی (تحت تحقیق)
دست و صورت (پیوند مرکب مانند پیوند دو دست)
رحم (برای زنان نابارور با مشکلات رحمی)
حنجره (برای بیماران با آسیب شدید حنجره)
پنیس (انجام‌شده در موارد محدود)
۴. شرایط پیوند اعضا
اهداکننده زنده: فقط برای اعضای جفتی (کلیه، بخشی از کبد) یا بافت‌ها (مغز استخوان)
اهداکننده فوت‌شده: برای تمام اعضای حیاتی (با رضایت خانواده یا ثبت‌نام در سیستم اهدا)
مهم‌ترین چالش: رد پیوند توسط سیستم ایمنی بدن (نیاز به داروهای سرکوب‌گر ایمنی)
۵. اعضایی که نمی‌توان پیوند زد
مغز (به دلیل پیچیدگی عصبی)
غدد درون‌ریز (به جز پانکراس)
عضلات اسکلتی (به صورت کامل)
۶. آمار جهانی پیوند
کلیه: بیش از ۹۵٪ موفقیت در یک سال اول
قلب: ۸۵-۹۰٪ بقای ۵ ساله
کبد: ۷۵٪ بقای ۱۰ ساله
نکته: پیشرفت‌های علمی مانند پیوند اعضای خوک به انسان (Xenotransplantation) در حال آزمایش هستند و ممکن است در آینده فهرست اعضای قابل پیوند را گسترش دهند.
مطالب دیگر:
همه چیز در مورد فضا
