همه موجودات زنده از هوش برخوردار نیستند. هوش یک ویژگی خاص است که در برخی از موجودات زنده وجود دارد. بیشتر موجودات زنده، به ویژه موجودات پیچیده مانند انسان‌ها، دارای سطوح مختلفی از هوش هستند که اجازه می‌دهد به اطلاعات بپردازند، یاد بگیرند، تصمیم بگیرند و با محیط خود تعامل داشته باشند.
اما، در موجودات ساده‌تر مانند باکتری‌ها و گیاهان، مفهوم هوش به شکلی که در انسان‌ها می‌بینیم، وجود ندارد. این موجودات معمولاً به واکنش‌های شیمیایی و فیزیکی محیطی واکنش نشان می‌دهند، اما نه به دلیل تصمیم‌گیری ذهنی یا فهم ذاتی.
بنابراین، هوش یک ویژگی خاص و متمایز است که تنها در برخی از موجودات زنده تجربه می‌شود و در سطح‌های مختلفی ممکن است وجود داشته باشد یا نداشته باشد.
به طور کلی هوش در موجودات زنده می‌تواند به صورت مختلف تجربه شود:
هوش اجتماعی و انعطاف‌پذیری: در برخی از گونه‌ها مانند حشرات اجتماعی، مانند زنبور عسل، رژها و مورچه‌ها، هوش اجتماعی و انعطاف‌پذیری وجود دارد. آنها می‌توانند به صورت گروهی اقداماتی انجام دهند که به نفع کل گروه باشد، حتی اگر هر فرد به طور جداگانه نتواند به صورت خودمختار تصمیم بگیرد.
هوش حیوانات پیشرفته: حیوانات پیچیده مانند خرس، شیر، گربه، و گرگ دارای سطوح مختلفی از هوش هستند که اجازه می‌دهد به محیط خود واکنش نشان دهند، مهارت‌های شکار و تعامل‌های اجتماعی داشته باشند.
هوش در انسان: در انسان‌ها، هوش به شکل بسیار پیچیده‌تری وجود دارد که شامل قدرت تفکر، یادگیری، حل مسائل، زبان و توانایی ارتباطات اجتماعی است. انسان‌ها قادرند به طور فراگیر و گسترده از اطلاعات استفاده کنند و تصمیم‌گیری‌های پیچیده‌تری انجام دهند که بر اساس بینش، ارزیابی و یادگیری قبلی خود استوار است.
بنابراین، هوش یکی از ویژگی‌های تمایزدهنده موجودات زنده است که در سطوح مختلف در طیف گسترده‌ای از این موجودات مشاهده می‌شود، از سطوح ساده در موجودات میکروسکوپی تا سطوح پیچیده و چندبعدی در انسان‌ها و برخی دیگر از حیوانات.