کتاب بهرام

پیش‌بینی (Forecasting) فرآیند تحلیل داده‌ها و اطلاعات موجود به منظور ارائه یک تصور یا حدس از رویدادهای آینده است. این کار می‌تواند بر اساس داده‌های تاریخی، مدل‌های ریاضی و آماری، یا تجزیه و تحلیل روندهای مختلف صورت گیرد. پیش‌بینی در زندگی روزمره و بسیاری از حوزه‌های علمی و تجاری کاربرد دارد، و می‌تواند به افراد یا سازمان‌ها در اتخاذ تصمیمات آگاهانه‌تر کمک کند.

1. مفاهیم اساسی پیش‌بینی

پیش‌بینی معمولاً به دو نوع کلی تقسیم می‌شود:

• پیش‌بینی کوتاه‌مدت: پیش‌بینی‌های مربوط به رویدادهایی که در آینده‌ای نزدیک اتفاق می‌افتند، مثل پیش‌بینی وضعیت هوا برای روزهای آینده یا پیش‌بینی قیمت سهام در هفته‌های آینده.
• پیش‌بینی بلندمدت: پیش‌بینی‌هایی که مربوط به تحولات و تغییرات در آینده‌ای دورتر هستند، مانند پیش‌بینی روند تغییرات اقلیمی یا تحولات اجتماعی و سیاسی در دهه‌های آینده.

ذهن (Mind) یکی از پیچیده‌ترین و اسرارآمیزترین مفاهیم در علوم شناختی، فلسفه، روان‌شناسی، و عصب‌شناسی است. ذهن به عنوان مجموعه‌ای از فرآیندهای شناختی، احساسی، و ادراکی تعریف می‌شود که شامل تفکر، حافظه، احساسات، ادراک، و خودآگاهی است. این مفهوم نه تنها به عنوان پایه‌ای برای درک رفتار انسان‌ها و حیوانات مورد مطالعه قرار می‌گیرد، بلکه سوالات عمیقی درباره ماهیت وجود، آگاهی، و رابطه بین ذهن و بدن مطرح می‌کند.

تعریف ذهن

ذهن به عنوان مجموعه‌ای از فرآیندهای ذهنی تعریف می‌شود که شامل موارد زیر است:

• تفکر: توانایی استدلال، حل مسئله، و پردازش اطلاعات.

• حافظه: توانایی ذخیره، بازیابی، و استفاده از اطلاعات.

• احساسات: تجربه‌های عاطفی مانند شادی، غم، ترس، و خشم.

• ادراک: تفسیر اطلاعات حسی از محیط اطراف.

پیشگویی (به انگلیسی: prediction یا prophecy) به معنی پیش‌بینی آینده یا کشف اطلاعات پنهانی در مورد وقایع آینده است که از طریق روش‌ها و ابزارهای خاص انجام می‌شود. این پدیده از دوران‌های کهن در فرهنگ‌های مختلف وجود داشته است و در بسیاری از جوامع به‌عنوان یک فعالیت مذهبی، معنوی یا جادویی در نظر گرفته می‌شده است. در این مطلب، سعی داریم به تاریخچه، انواع و نقش پیشگویی‌ها در فرهنگ‌ها و جوامع مختلف بپردازیم.

۱. تاریخچه پیشگویی

پیشگویی‌ها از دوران باستان وجود داشته‌اند و انسان‌ها از دیرباز به دنبال راه‌هایی برای آگاهی از آینده بوده‌اند. در جوامع قدیمی، پیشگویی‌ها به‌طور غالب در قالب متون دینی، اسطوره‌ای و یا از طریق نشانه‌ها و علامت‌های طبیعی مطرح می‌شدند.

• در تمدن‌های باستانی: در مصر باستان، بابل، یونان و روم، پیشگویی‌ها به‌طور جدی در فرهنگ‌ها و سیاست‌ها تأثیرگذار بودند. در یونان باستان، پیشگویان معروفی مانند "سیبل‌ها" (Sybil) و "هاتف" (Oracles) وجود داشتند که نظرات و پیش‌بینی‌های خود را از طریق معابد به پادشاهان و مردم اعلام می‌کردند.

ماوراء الطبیعه یا "فراطبیعی" (Supernatural) به پدیده‌ها، نیروها و موجودات اشاره دارد که از نظر علمی و طبیعی قابل توضیح نیستند و به طور کلی فراتر از قوانین معمول طبیعت قرار دارند. این مفهوم در بسیاری از فرهنگ‌ها و سنت‌های مذهبی به‌ویژه در زمینه‌های فلسفی، دینی و فرهنگی، حضور دارد و می‌تواند به مقولات مختلفی از جمله موجودات افسانه‌ای، قدرت‌های غیرطبیعی، و پدیده‌های نادر و غیرقابل توضیح اشاره کند.

ریشه‌شناسی و مفهوم کلی

کلمه "ماوراء الطبیعه" از دو بخش تشکیل شده است:

1. ماورا: به معنای "فراتر از" یا "بالاتر از".
2. طبیعه: به معنای "طبیعت" یا "دنیای مادی" که به پدیده‌های طبیعی و قابل اندازه‌گیری اشاره دارد.

بنابراین، ماوراء الطبیعه به معنای پدیده‌هایی است که از دایره قوانین شناخته‌شده طبیعت فراتر رفته و نمی‌توانند با اصول علمی و تجربی توضیح داده شوند. این پدیده‌ها معمولاً به امور ماورایی یا غیرمادی، مانند ارواح، شیاطین، موجودات فرازمینی، معجزات دینی و پدیده‌های غیرقابل پیش‌بینی اشاره دارند.

شاهنامه، اثر جاودان حکیم ابوالقاسم فردوسی، یکی از بزرگ‌ترین سروده‌های حماسی در تاریخ ادبیات جهان است. این اثر که به زبان فارسی نوشته شده، شامل نزدیک به ۵۰٬۰۰۰ تا ۶۱٬۰۰۰ بیت شعر است و روایتگر تاریخ و اسطوره‌های ایران از آغاز تا دوران حملهٔ اعراب به ایران در قرن هفتم میلادی می‌باشد. فردوسی در سرودن این حماسه بیش از سی سال زمان صرف کرد و هدف او حفظ و نگهداری فرهنگ و تاریخ ایران باستان بود. شاهنامه به سه بخش اسطوره‌ای، پهلوانی و تاریخی تقسیم می‌شود و به صورت منظوم در بحر متقارب سروده شده است.

منابع و الهام‌های فردوسی در سرودن شاهنامه

شاهنامهٔ فردوسی تنها اثر مستقلی نیست که به موضوعات ملی ایران پرداخته است. پیش از فردوسی، مسعودی مروزی بخش‌هایی از شاهنامه را در بحر هزج نظم کرده بود که متأسفانه تنها سه بیت از آن به‌جا مانده است. همچنین، دقیقی نیز به نظم درآوردن برخی داستان‌های ملی ایران را آغاز کرد، اما کار او ناتمام ماند تا فردوسی آن را تکمیل کند. شاهنامهٔ ابومنصوری، که به احتمال زیاد منبع اصلی فردوسی برای سرودن شاهنامه بوده است، یکی از مهم‌ترین منابعی بود که فردوسی از آن بهره جست.

ابوالقاسم فردوسی توسی، شاعر بزرگ ایرانی و سرایندهٔ شاهنامه، یکی از نام‌آورترین چکامه‌سرایان پارسی‌گوی تاریخ است که آثارش در ادبیات فارسی و جهانی جایگاهی ویژه دارد. فردوسی در سال ۴۱۶ هجری قمری (۴۰۳ هجری شمسی) در توس متولد شد و در ۴۰۰ هجری قمری (۱۰۱۰ میلادی) شاهنامه را در هفتاد و یک سالگی به پایان رساند. این اثر عظیم حماسی نه تنها بیانگر تاریخ ایران باستان است بلکه هویت ملی ایرانیان را در پس از اسلام حفظ و گسترش داد.

فردوسی در سرودن شاهنامه، با بهره‌گیری از منابع مختلف تاریخی و افسانه‌ای ایرانی همچون شاهنامهٔ ابومنصوری، تلاش کرد تا فرهنگ و تاریخ پیش از اسلام ایران را زنده نگه دارد. وی با استفاده از زبان فارسی و در پیوند دادن فرهنگ ایران باستان و ایران اسلامی، شاهنامه را به عنوان اثری فرهنگی و تاریخی از نسل‌های گذشته به نسل‌های آینده منتقل کرد.

عصر یخبندان به دوره‌های طولانی و سرد در تاریخ زمین‌شناسی گفته می‌شود که در آن دمای کره زمین به‌طور قابل توجهی کاهش می‌یابد و حجم زیادی از آب دریاها به شکل یخ در قطب‌ها و دیگر نواحی یخ می‌بندد. این دوره‌ها باعث تغییرات بزرگ در محیط زیست و اکوسیستم‌های کره زمین می‌شود و در نهایت تأثیرات چشم‌گیری بر تکامل زندگی موجودات مختلف دارد.

1. تعریف و انواع عصر یخبندان

عصر یخبندان به طور کلی به دوره‌ای گفته می‌شود که در آن یخچال‌های طبیعی (گلیشرها) گسترش پیدا کرده و سطح دریا کاهش می‌یابد. این دوره‌ها ممکن است به‌طور موقت و در مقیاس‌های مختلف زمانی اتفاق بیفتند. دو نوع عمده عصر یخبندان وجود دارد:

اتمسفر، یا جو، لایه‌ای از گازها است که اطراف یک سیاره، مانند زمین، را احاطه کرده و تحت تأثیر گرانش سیاره در جای خود نگه داشته می‌شود. این لایه از گازها علاوه بر فراهم کردن شرایط زیست‌محیطی برای موجودات زنده، نقش‌های حیاتی دیگری مانند محافظت از سیاره در برابر تابش‌های مضر خورشید و تنظیم دمای سطح زمین را نیز ایفا می‌کند. جو زمین از پنج لایه اصلی تشکیل شده که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. این لایه‌ها به ترتیب از نزدیک‌ترین لایه به سطح زمین عبارتند از: تروپوسفر، استراتوسفر، مزوسفر، ترموسفر و اگزوسفر.

اجزای جو زمین

جو زمین از ترکیب چندین گاز مختلف تشکیل شده است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

1. نیتروژن (N₂): حدود ۷۸٪ از جو زمین را نیتروژن تشکیل می‌دهد. این گاز عمدتاً غیر فعال است و در فرآیندهای زیستی یا شیمیایی خیلی دخالت نمی‌کند.

مساحت کل زمین حدود 510.1 میلیون کیلومتر مربع است که از این مقدار:

1. مساحت خشکی‌ها: تقریباً 149.1 میلیون کیلومتر مربع (این بخش شامل قاره‌ها و جزایر است).
2. مساحت آب‌ها: حدود 361 میلیون کیلومتر مربع (این بخش شامل اقیانوس‌ها، دریاها و دریاچه‌ها است).

بنابراین، حدود 71 درصد از سطح زمین پوشیده از آب است و 29 درصد آن به خشکی اختصاص دارد.

برای محاسبه میزان خشکی به ازای هر انسان، باید مساحت خشکی‌ها را به تعداد جمعیت زمین تقسیم کنیم.

مساحت خشکی‌ها حدود 149.1 میلیون کیلومتر مربع است. جمعیت جهانی هم به طور تقریبی حدود 8 میلیارد نفر (8,000,000,000 نفر) است.

محاسبه به این صورت خواهد بود: