کتاب بهرام

ادویه‌ها (Spice) موادی معطر و طعم‌دهنده هستند که از بخش‌های مختلف گیاهان مانند دانه، پوست، ریشه، گل یا میوه به دست می‌آیند. این مواد نه تنها غذاها را خوشمزه‌تر می‌کنند، بلکه نقش مهمی در فرهنگ، تاریخ و سلامت انسان‌ها داشته‌اند. از فلفل سیاه گرفته تا زعفران، ادویه‌ها داستان‌های شگفت‌انگیزی در دل خود دارند.

ادویه چیست؟

ادویه‌ها موادی طبیعی هستند که برای بهبود طعم، رنگ و بوی غذاها استفاده می‌شوند. برخلاف سبزی‌های معطر (مانند جعفری یا ریحان) که معمولاً از برگ گیاهان به دست می‌آیند، ادویه‌ها اغلب از بخش‌های سخت‌تر گیاه مانند دانه (زیره)، پوست (دارچین)، ریشه (زنجبیل) یا گل (زعفران) تهیه می‌شوند.

تاریخچه ادویه: گنجینه‌های جهان باستان

فلافل (Falafel) یکی از محبوب‌ترین خوراکی‌های خیابانی در خاورمیانه و شمال آفریقاست که از نخود یا باقلا تهیه می‌شود. این غذای تُرد و خوش طعم، با نان، سبزیجات تازه و سس‌های تند سرو می‌شود و طرفداران بی‌شماری در سراسر جهان دارد. اما داستان فلافل فراتر از یک اسنک ساده است!

ریشه نام فلافل: فلفل، باقلا یا طعمِ لذیذ؟

• برخی معتقدند واژه «فلافل» از جمع مکسر کلمه عربی «فِلفِل» (فلفل) گرفته شده است، چرا که در گذشته به شکل گِرده‌های کوچک و فلفل‌مانند درست می‌شد.

• در زبان قبطی (مصری باستان)، فلافل به معنای «دارای باقلای بسیار» است، زیرا در مصر باستان این غذا از باقلا تهیه می‌شد.

• در مصر و سودان به آن «طُعمیه» می‌گویند که به معنای «لقمه طعم‌دار» است. در یمن نیز «باجیه» نامیده می‌شود.

تاریخچه: از مصر باستان تا خیابان‌های تهران

خورشید نیمه‌شب یکی از جذاب‌ترین و منحصر به فردترین پدیده‌های طبیعی است که در مناطق نزدیک به قطب شمال و جنوب رخ می‌دهد. در این شرایط، خورشید حتی در نیمه‌شب نیز در افق قابل مشاهده است و تاریکی کامل شب وجود ندارد. این رویداد هر ساله گردشگران و علاقه‌مندان به طبیعت را به مناطق قطبی می‌کشاند.

درخشش خورشید نیمه شب در شهر لانگ یربییِن واقع در مجمع‌الجزایر سوالبارد در شمالگان

علت علمی خورشید نیمه‌شب
این پدیده نتیجه انحراف ۲۳.۵ درجه‌ای محور زمین نسبت به مدار آن حول خورشید است. در انقلاب تابستانی (۲۱ ژوئن در نیمکره شمالی)، قطب شمال به سمت خورشید متمایل می‌شود و خورشید برای چند هفته در مناطق بالای مدار قطبی (عرض جغرافیایی ۶۶.۵ درجه) غروب نمی‌کند. در قطب شمال، خورشید به مدت ۶ ماه پیوسته در آسمان می‌درخشد!

مناطق تجربه خورشید نیمه‌شب

موقعیت جغرافیایی کشورها نقش مهمی در فرهنگ، آب‌وهوا، اقتصاد و حتی تاریخ آن‌ها ایفا می‌کند. برخی از کشورها به دلیل موقعیت خاص خود روی نقشه جهان، منحصر به فرد هستند. در این مطلب به چند کشور جالب از نظر موقعیت جغرافیایی اشاره می‌کنیم:

۱. ایسلند: جزیره‌ای در نزدیکی قطب شمال

ایسلند در شمال اقیانوس اطلس و نزدیک به مدار قطبی قرار دارد. این کشور به دلیل موقعیت خود، شاهد پدیده‌های طبیعی منحصر به فردی مانند شفق قطبی (نورهای شمالی) و خورشید نیمه‌شب (تابش مداوم خورشید در تابستان) است. همچنین، ایسلند یکی از فعال‌ترین مناطق آتشفشانی و زمین‌لرزه‌خیز جهان است.

۲. استرالیا: قاره‌ای به تنهایی یک کشور

استرالیا تنها کشوری است که به تنهایی یک قاره کامل را تشکیل می‌دهد. این کشور در نیمکره جنوبی قرار دارد و به دلیل موقعیت دورافتاده خود، دارای گونه‌های جانوری و گیاهی منحصر به فردی مانند کانگورو و کوآلا است. استرالیا همچنین بزرگ‌ترین جزیره جهان محسوب می‌شود.

یخچال (Refrigerator)، یکی از وسایل خانگی ضروری در دنیای مدرن، نه تنها زندگی روزمره ما را راحت‌تر کرده است، بلکه نقش مهمی در حفظ سلامت و ایمنی غذایی ایفا می‌کند. این دستگاه شگفت‌انگیز که امروزه در هر خانه‌ای یافت می‌شود، داستانی طولانی و جذاب از تکامل تکنولوژی دارد.

تاریخچه یخچال

قبل از اختراع یخچال‌های مدرن، انسان‌ها از روش‌های مختلفی برای حفظ مواد غذایی استفاده می‌کردند. این روش‌ها شامل خشک‌کردن، نمک‌سود کردن، دودی کردن و نگهداری مواد غذایی در مکان‌های خنک مانند زیرزمین‌ها یا چاله‌های یخ بود. در قرن نوزدهم، با پیشرفت علم و فناوری، اولین یخچال‌های مکانیکی اختراع شدند.

فلفل (pepper) یکی از شناخته‌شده‌ترین و پرکاربردترین گیاهان و ادویه‌ها در جهان است که هم به عنوان یک گیاه و هم به عنوان یک چاشنی ارزشمند در آشپزی و پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه که به خانواده سولاناسه (Solanaceae) تعلق دارد، در انواع مختلفی مانند فلفل سیاه، فلفل قرمز، فلفل دلمه‌ای و فلفل چیلی وجود دارد. در این مطلب به تعریف فلفل به عنوان یک گیاه و سپس به عنوان یک ادویه می‌پردازیم.

فلفل به عنوان یک گیاه

فلفل گیاهی است که بومی مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری جهان، به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی، است. این گیاه به دلیل تنوع گونه‌هایش، اشکال، رنگ‌ها و طعم‌های مختلفی دارد. برخی از گونه‌های معروف فلفل عبارتند از:

۱. فلفل سیاه (Piper nigrum): این گیاه بومی هندوستان است و دانه‌های آن پس از خشک‌کردن به عنوان فلفل سیاه استفاده می‌شود.
۲. فلفل قرمز یا چیلی (Capsicum annuum و Capsicum frutescens): این گونه‌ها شامل فلفل‌های تند مانند فلفل هالاپینو، فلفل کاین و فلفل هابانرو هستند.

پاکیستوس (نام علمی: Pakicetus) سرده‌ای از پستانداران دوزیست است که به عنوان یکی از اولین اجداد نهنگ‌ها شناخته می‌شود. این جانوران در دوره ائوسن، حدود ۴۰٫۴ تا ۵۵٫۸ میلیون سال پیش، در منطقه‌ای که امروزه پاکستان نامیده می‌شود، زندگی می‌کردند. پاکیستوس‌ها نخستین اعضای گروه کهن‌آب‌بازسانان (Archaeoceti) بودند که پایه‌گذار تکامل نهنگ‌ها و دلفین‌های امروزی به شمار می‌روند.

کشف فسیل‌ها و اهمیت آن‌ها

سنگواره‌های پاکیستوس برای اولین بار در کرانه‌های اقیانوس تتیس، دریایی باستانی که زمانی بخش‌های وسیعی از آسیا را پوشانده بود، کشف شدند. نام پاکیستوس نیز از همین منطقه گرفته شده است. این فسیل‌ها به دانشمندان کمک کردند تا درک بهتری از چگونگی تکامل نهنگ‌ها از موجودات خشکی‌زی به موجودات کاملاً آب‌زی به دست آورند.

تکامل نهنگ‌ها یکی از جذاب‌ترین و شگفت‌انگیزترین داستان‌های فرگشت در تاریخ حیات روی زمین است. این داستان نشان می‌دهد که چگونه موجوداتی که روزی روی خشکی زندگی می‌کردند، به‌تدریج به اقیانوس‌ها بازگشتند و به غول‌های دریایی امروزی تبدیل شدند. این فرآیند میلیون‌ها سال طول کشیده و شواهد فسیلی متعددی از مراحل مختلف این تغییرات در اختیار دانشمندان قرار داده است.

اجداد اولیه نهنگ‌ها

حدود ۵۰ میلیون سال پیش، در دوره ائوسن، حیوانی به نام پاکیستوس (Pakicetus) زندگی می‌کرد که به عنوان یکی از اولین اجداد نهنگ‌ها شناخته می‌شود. پاکیستوس شبیه به یک گرگ کوچک بود و در نزدیکی رودخانه‌ها و دریاچه‌ها زندگی می‌کرد. این حیوان هنوز کاملاً خشکی‌زی بود، اما ویژگی‌های خاصی در جمجمه و دندان‌هایش داشت که نشان می‌داد به نهنگ‌های امروزی مرتبط است. پاکیستوس از ماهی‌ها و دیگر موجودات آبزی تغذیه می‌کرد و احتمالاً زمان زیادی را در آب می‌گذراند.

مراحل میانی تکامل

در طول تاریخ، ایران (یا امپراتوری‌های ایرانی) در دوره‌های مختلف گستره‌های وسیعی از سرزمین‌ها را تحت کنترل داشته است. در اوج گستره‌ی امپراتوری‌های ایرانی، بسیاری از کشورهای مستقل کنونی بخشی از قلمرو ایران محسوب می‌شدند. در زیر به برخی از این کشورها اشاره می‌شود:

۱. دوره هخامنشیان (۵۵۰ تا ۳۳۰ پیش از میلاد)

امپراتوری هخامنشی بزرگ‌ترین امپراتوری جهان در زمان خود بود و بخش‌های وسیعی از خاورمیانه، آسیای مرکزی و حتی بخش‌هایی از اروپا و آفریقا را در بر می‌گرفت. کشورهای مستقل کنونی که در آن زمان جزو ایران بودند عبارتند از:

• ترکیه (بخش‌های غربی)

• عراق

• سوریه

• لبنان

• اردن

• فلسطین (اسرائیل و مناطق فلسطینی)

• مصر

بریتانیا، با نام رسمی پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی (The United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland)، یکی از کشورهای مهم و تأثیرگذار در جهان است. این کشور از چهار بخش تشکیل شده است: انگلستان، اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی. هر یک از این بخش‌ها دارای فرهنگ، تاریخ و هویت منحصر به فرد خود هستند، اما در کنار یکدیگر پادشاهی متحد را تشکیل می‌دهند.

علت پیدایش بریتانیا

بریتانیا به‌عنوان یک کشور واحد، نتیجه فرآیندهای تاریخی طولانی‌مدت است که از قرون وسطی تا عصر مدرن ادامه داشته است. در سال ۱۷۰۷، با امضای قانون اتحاد (Acts of Union)، پادشاهی انگلستان و پادشاهی اسکاتلند با یکدیگر متحد شدند و پادشاهی بریتانیای کبیر (Kingdom of Great Britain) را تشکیل دادند. سپس در سال ۱۸۰۱، ایرلند نیز به این اتحاد پیوست و پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند شکل گرفت. پس از استقلال بخش بزرگی از ایرلند در سال ۱۹۲۲، نام کشور به پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی تغییر یافت.

معنی نام بریتانیا