کتاب بهرام

فصلها در سایر سیارات چگونه اند؟ 

 در سیارات دیگر، مفهوم فصل‌ها ممکن است با تفاوت‌های قابل توجهی نسبت به زمین همراه باشد. این تفاوت‌ها بستگی به عوامل زیر دارد:

 مدار سیاره: مدار سیاره حول ستاره اصلی (مثلاً خورشید) تأثیر بسیاری بر روی فصل‌ها دارد. فاصله سیاره از ستاره و شیب محور سیاره می‌توانند تغییرات شدیدی در دما و فصل‌ها ایجاد کنند.

بعد از انتهای مرز منظومه شمسی به کجا می رسیم؟ 

منظومه شمسی، سیستم خورشیدی ماست که شامل خورشید، سیارات، قمرها، شهاب سنگ ها، کوتوله ها و سایر اجسام نجومی است. اما بعد از اینکه از مرز منظومه شمسی عبور کنیم، وارد فضا به معنای واقعی می‌شویم.

پس از ترک منظومه شمسی، سفرمان به ستارگان دیگر در کهکشان خودمان، میلکی وی - راه شیری، آغاز می‌شود. میلکی وی یک کهکشان بزرگ است که شامل بیش از 100 میلیارد ستاره است و ما در یکی از بازوهای آن قرار داریم. اما حتی پس از رسیدن به مرز میلکی وی، هنوز به دور از کهکشان‌های دیگر نخواهیم رفت.

دورترین اشیاء منظومه شمسی   

دورترین اشیاء منظومه شمسی ممکن است به دو صورت مورد بررسی قرار گیرد:

ناحیه کرایپر (Kuiper Belt): کرایپر بلت یک منطقه از اجسام سیاره‌ای در خارج از مدار نپتون است که در فاصله بزرگتری نسبت به سیارات داخلی قرار دارد. در این منطقه، اجسامی مانند ترواها و سیارک‌ها وجود دارند. "ایریک" (Eris) یکی از بزرگترین اجسام کرایپر بلت است و در فاصله حدود 96 واحد نجومی (AU) از خورشید قرار دارد.

نکته های جالب در مورد سیاره اورانوس 

سیاره اورانوس، یکی از سیارات خورشیدی در منظومه شمسی است و دارای ویژگی‌ها و نکته‌های جالبی است. در ادامه، به برخی از این نکته‌ها اشاره خواهم کرد:

محور چرخش: اورانوس یکی از سیاراتی است که محور چرخش آن به نسبت سایر سیارات خورشیدی به طرز غیرعادی انحراف دارد. در واقع، محور چرخش اورانوس تقریباً به یک زاویه ۹۸ درجه نسبت به صفحه مداری آن انحراف دارد. این باعث می‌شود که در طول یک سال مقداری از زمان دیده نشود یا به عبارتی دیگر، برای مدتی قطب‌های اورانوس در تاریکی بمانند و برای مدتی دیگر به نور خورشید بیفتند.

جوی یخی: سیاره اورانوس به دلیل فاصله‌ای که از خورشید دارد، در برابر حرارت آن محافظت شده است. به همین دلیل، اورانوس یک جوی سرد و یخی دارد که اصولاً از آب و متان تشکیل شده است. این جوی سرد باعث می‌شود که اورانوس یکی از سیاراتی با دمای منفی در منظومه شمسی باشد.

یک انسان ۷۰ کیلویی روی سایر سیارات چند کیلو می شود؟ 

وزن یک فرد 70 کیلوگرم بر روی سطح سیارات دیگر با توجه به جاذبهٔ هر سیاره متفاوت است. وزن اشخاص در هر سیاره به ارتفاع نسبت دارد و بسته به جرم و شعاع سیاره، جاذبهٔ آن تغییر می‌کند. برای محاسبهٔ وزن یک فرد در سیارات مختلف، از قانون گرانش نیوتن (قانون یکسانیت) استفاده می‌شود.

مقدار جاذبهٔ یک سیاره معمولاً به صورت عددی به نسبت جاذبهٔ زمین (که به عنوان مبنا در نظر گرفته می‌شود) بیان می‌شود. در ادامه، وزن این فرد 70 کیلوگرم را در سطح سیارات دیگر بر اساس نسبت جاذبه به زمین محاسبه خواهیم کرد:

مریخ: سطح مریخ حدود 0.38 برابر جاذبهٔ زمین است. بنابراین، وزن این فرد بر روی سطح مریخ حدوداً 26.6 کیلوگرم خواهد بود (70 × 0.38).

ماه: گرانش ماه حدوداً 0.17 برابر جاذبهٔ زمین است. بنابراین، وزن این فرد بر روی سطح ماه حدوداً 11.9 کیلوگرم خواهد بود (70 × 0.17).

مشتری (ژوپیتر): گرانش ژوپیتر حدوداً 2.53 برابر جاذبهٔ زمین است. بنابراین، وزن این فرد بر روی سطح ژوپیتر حدوداً 177 کیلوگرم خواهد بود (70 × 2.53).

 برخی از سنگ‌هایی که در زمین پیدا می‌شوند ممکن است از مریخ آمده باشند. این سنگ‌ها که به نام "سنگ‌های مریخی" شناخته می‌شوند، کاربرد فراوانی در تحقیقات مربوط به سیارهٔ مریخ و نیز خود سیارهٔ زمین دارند.

در سال ۱۹۹۶، در منطقهٔ آنتارکتیک که یکی از خشک‌ترین و سردترین نقاط زمین است، یک سنگ‌ مشابه با سنگ‌های مریخی پیدا شد. پس از انجام آزمایش‌های مختلف که شامل بررسی رادیواکتیویته و جذب مغناطیسی بود، محققان به این نتیجه رسیدند که این سنگ احتمالاً از سیارهٔ مریخ آمده بوده است.

 در سال 2006، سازمان بین‌المللی اتحادیهٔ جهانی آسمان‌شناسی (IAU) تعریف جدیدی از دسته‌بندی سیارات ارائه کرد. در این تعریف، سیارات به شرطی به عنوان سیاره شناخته می‌شوند که همگی از فضای خود را پاک کرده باشند، بدین معنی که همهٔ سایر شیء‌ها، از جمله سیارات کوچکتر و سیارات دور، در مدار آنها را دنبال نمی‌کنند و یا به بیرون می‌پرند.

سوال درباره اینکه آیا زمین (Earth) اول به وجود آمد یا خورشید (Sun) یکی از سوالات مهم در علم نجوم و زمین‌شناسی است. برای پاسخ به این سوال، باید به فرآیندهای تشکیل منظومه شمسی (solar system) نگاه کنیم.

تشکیل خورشید و زمین

1. تئوری تشکیل منظومه شمسی:

   • ابر مولکولی: حدود ۴.۶ میلیارد سال پیش، یک ابر مولکولی (molecular cloud) از گاز و گرد و غبار در کهکشان راه شیری (Milky Way galaxy) شروع به فروپاشی (collapse) کرد. این فروپاشی ممکن است به دلیل یک انفجار ابرنواختری (supernova) یا سایر عوامل تحریک شده باشد.
   • تشکیل خورشید: در مرکز این ابر، ماده به هم فشرده شد و باعث تشکیل خورشید شد. این فرآیند به نام فروپاشی گرانشی (gravitational collapse) شناخته می‌شود. خورشید در حدود ۴.۵ میلیارد سال پیش به وجود آمد و به یک ستاره (star) در حال سوزش تبدیل شد.

میانگین فاصله بین زمین و ماه حدوداً 384,400 کیلومتر است. بنابراین، زمانی که با سرعت 300 کیلومتر در ساعت حرکت کنید، می‌توانید زمان سفر را با تقسیم فاصله بین دو نقطه بر سرعت حرکت محاسبه کنید. (384,400 کیلومتر) / (300 کیلومتر در ساعت) = 1281.33 ساعت به عبارت دیگر، حدود 1281.33 ساعت یا حدود 53.39 روز طول می‌کشد تا به ماه برسید. البته، این تخمین مبتنی بر سرعت ثابت شما است و ممکن است در واقعیت به دلیل متغیر بودن فاصله و موقعیت ماه، زمان بیشتری طول بکشد. همچنین، این محاسبه فقط شامل زمان سفر به ماه است و زمان برگشت به زمین را در نظر نمی‌گیرد.

  همه چیز در مورد منظومه شمسی

   همه چیز در مورد سیاره ها

  همه چیز در مورد قطب

 بدن انسان

سرعت حرکت خورشید، مانند حرکت تمام اجسام در فضا، بستگی به مرجع اندازه‌گیری دارد. در حقیقت، خورشید به عنوان بخشی از کهکشان راه شیری در حال حرکت است و سرعت‌های مختلفی را در مسیرهای مختلف تجربه می‌کند. برای درک این حرکت، می‌توان سرعت‌های خورشید را در مقیاس‌های مختلف بیان کرد.

1. سرعت خورشید در مدار خود در کهکشان راه شیری

خورشید به همراه سایر ستارگان و اجرام کیهانی کهکشان راه شیری، در حال حرکت است. خورشید در مداری بیضوی به دور مرکز کهکشان حرکت می‌کند. سرعت خورشید در این مدار حدود ۲۲۰ کیلومتر در ثانیه (یا تقریباً ۸۰۰ هزار کیلومتر در ساعت) است.

این حرکت، که به آن "چرخش خورشید در کهکشان" گفته می‌شود، به دلیل جاذبه عظیم مرکز کهکشان است که خورشید را در مسیر خود نگه می‌دارد. به عبارت دیگر، خورشید در حال حرکت حول مرکز کهکشان است و این حرکت را در مدت زمانی که حدود ۲۳۰ میلیون سال طول می‌کشد (یک دوره کامل گردش خورشید به دور کهکشان) به اتمام می‌رساند. این دوره را "سال کهکشانی" می‌نامند.