شطرنج در سده‌های چهارم یا ششم میلادی از شمال‌غربی هند آغاز شد، زمانی که امپراتوری گوپتا بر این سرزمین حکم‌فرما بود. در آن دوره، شاهان هند بر این باور بودند که یادگیری استراتژی‌های جنگ به پرورش ویژگی‌های دلاوری، تصمیم‌گیری، صبر و شجاعت کمک می‌کند. بر اساس داستان مشهور، شطرنج توسط یک قدّیس هندی به نام "سیسا" اختراع شد.
شاه هند، "بالهات"، که از قمار و بازی‌های شانسی ناراضی بود، از سیسا خواست تا بازی‌ای طراحی کند که بر اساس استراتژی و تفکر باشد، نه شانس. به دنبال این درخواست، سیسا بازی‌ای به نام چاتورانگا را ارائه کرد که روی صفحه‌ای ۸×۸ با ۶۴ خانه، دو ارتش ۳۲ نفره با رنگ‌های مختلف را شامل می‌شد و هدف آن نابودی شاه حریف بود.
واژهٔ «چاتورانگا» از زبان سانسکریت آمده و به‌معنی «چهار عضو» است که به چهار بخش نظامی ارتش هند، شامل ارابه‌ها، فیل‌ها، سواره‌نظام و پیاده‌نظام اشاره دارد. در بازی چاتورانگا، پیروزی بازیکنان به سرنوشت یکی از مهره‌ها، یعنی شاه، بستگی داشت. صفحهٔ این بازی ممکن است تا ۱۰۰ خانه یا حتی بیشتر داشته باشد.
شطرنج چگونه وارد ایران شد؟