شطرنج یک بازی استراتژیک و ذهنی است که در سطح جهانی شناخته شده و به عنوان یک هنر فکری و علمی نیز مورد توجه قرار می‌گیرد. ریشه‌های شطرنج به حدود قرن ششم میلادی در هند برمی‌گردد، جایی که به نام "چاتورانگا" شناخته می‌شد. این بازی در طی قرن‌ها به تدریج به کشورهای مختلف منتقل شد و در نهایت به شکل مدرن خود درآمد.
در قرون وسطی، شطرنج به اروپا راه یافت و تغییراتی در قوانین و نحوه بازی آن ایجاد شد که منجر به شکل کنونی آن شد.
فواید شطرنج شامل بهبود توانایی‌های تحلیلی و استراتژیک، تقویت حافظه، و افزایش تمرکز می‌شود. بازی شطرنج به بازیکنان کمک می‌کند تا مهارت‌های حل مسئله را تقویت کنند و تصمیم‌گیری‌های سریع و دقیق را یاد بگیرند. همچنین، شطرنج می‌تواند به عنوان ابزاری برای تقویت تفکر منطقی و برنامه‌ریزی بلندمدت استفاده شود.
با این حال، برخی از مضرات شطرنج نیز وجود دارد. برای مثال، رقابت شدید و فشار روانی ممکن است به استرس و اضطراب منجر شود. علاوه بر این، تمرکز زیاد بر روی بازی ممکن است به نادیده گرفتن سایر جنبه‌های زندگی، مانند فعالیت‌های بدنی یا تعاملات اجتماعی، منجر شود.
از نظر فلسفی، شطرنج به عنوان یک استعاره برای زندگی و مبارزات انسانی در نظر گرفته می‌شود. تصمیمات استراتژیک در شطرنج می‌توانند به مسائل بزرگتر در زندگی روزمره تعمیم یابند، و مفاهیمی مانند قدرت، کنترل، و فداکاری در این بازی به خوبی نمایان می‌شود. شطرنج نه تنها یک بازی است، بلکه یک آزمون ذهنی است که به بازیکنان این امکان را می‌دهد تا با چالش‌های پیچیده‌تری روبرو شوند و مهارت‌های فکری خود را بهبود بخشند.