کتاب بهرام

اولین چرخ خیاطی توسط شخصی به نام تامیس سنت انگلیسی ساخته شد. او در سال 1790 ماشینی را به ثبت رساند که کارکرد آن مشابه دوخت زنجیره‌ای بود. هدف اصلی از ساخت این دستگاه، دوختن اشیای چرمی بود، اما این اختراع هیچ‌گاه مورد استفاده قرار نگرفت و مخترع آن هیچ سودی از اختراع خود نبرد.

در سال 1830، یک خیاط فرانسوی فقیر به نام بارتلمی تیمونیه موفق شد چرخ خیاطی را بسازد که شباهت زیادی به مدل‌های امروزی داشت. این اختراع در فرانسه مورد استقبال قرار گرفت، اما گروهی از کارگران که آن را تهدیدی برای شغل خود می‌دیدند، شبانه به کارگاه او حمله کرده و تمام چرخ‌های خیاطی را نابود کردند. بارتلمی از این رویداد سخت متاثر شده و در فقر و اندوه جان خود را از دست داد.

در همین زمان، مردی دیگر به نام والتر هانت در نیویورک چرخ خیاطی مشابهی ساخت که سوزن آن همانند سوزن‌های امروزی دارای سوراخی کوچک در نوک خود بود. این سوزن می‌توانست با زدن کوک‌های حلقه‌ای، پارچه‌ها را به هم متصل کند. با وجود این، هانت نتوانست اختراع خود را به ثبت برساند. تا اینکه الیاس هاو، کارآفرینی اهل ایالات متحده، توانست اولین چرخ خیاطی را به ثبت برساند. همچنین آیزک سینگر نیز چرخ خیاطی خود را در آمریکا ثبت کرد. در قرن نوزدهم، حدود 46 هزار اختراع مرتبط با چرخ خیاطی به ثبت رسید.

پس از آن، اختلاف شدیدی بین سینگر و الیاس هاو بر سر حق ثبت اختراع به وجود آمد. در نهایت، هاو توانست در این نزاع پیروز شود و از هر چرخ خیاطی که به بازار می‌آمد، حق امتیاز دریافت کند.

چرخ خیاطی چیست؟

چرخ خیاطی دستگاهی است که برای دوختن پارچه‌ها به‌وسیله نخ و سوزن طراحی شده است. این دستگاه یکی از مهم‌ترین اختراعات صنعتی در تاریخ است که تأثیرات زیادی در صنعت پوشاک، خیاطی خانگی و تولید انبوه لباس‌ها داشته است. اختراع چرخ خیاطی تحول بزرگی در صنعت دوخت به وجود آورد و کار خیاطی را بسیار سریع‌تر و آسان‌تر از روش‌های دستی کرد.

تاریخچه چرخ خیاطی

چرخ خیاطی نخستین بار در قرن نوزدهم میلادی به طور جدی به عنوان یک اختراع معرفی شد. اما قبل از آن، انسان‌ها برای دوختن پارچه‌ها از سوزن و نخ به صورت دستی استفاده می‌کردند. برخی از اولین تلاش‌ها برای ساخت دستگاه‌های دوخت به زمان‌های قدیمی‌تر بازمی‌گردد، اما در نهایت در قرن نوزدهم این اختراع به شکل مدرن و کاربردی آن شکل گرفت.

1. تامیس سنت (1790): اولین چرخ خیاطی که در تاریخ ثبت شده، توسط فردی به نام تامیس سنت در انگلستان در سال 1790 ساخته شد. این دستگاه برای دوخت اشیاء چرمی طراحی شده بود و از سیستم دوخت زنجیره‌ای استفاده می‌کرد. اما این اختراع هیچ‌گاه تجاری نشد و موفقیتی به دست نیاورد.

2. بارتلمی تیمونیه (1830): یکی دیگر از اولین افرادی که به اختراع چرخ خیاطی موفق شد، بارتلمی تیمونیه، خیاط فرانسوی بود که در سال 1830 یک مدل از چرخ خیاطی ساخت. این دستگاه شباهت زیادی به چرخ‌های خیاطی مدرن داشت، اما با مخالفت‌هایی از سوی کارگران روبه‌رو شد. این گروه از کارگران که نگرانی از از دست دادن شغل خود داشتند، به کارگاه تیمونیه حمله کرده و دستگاه‌ها را نابود کردند. متأسفانه تیمونیه در فقر و اندوه به زندگی خود ادامه داد و حتی جان خود را از دست داد.

3. والی هانت (1834): والی هانت یک مخترع امریکایی بود که در سال 1834 چرخ خیاطی مشابهی اختراع کرد. این دستگاه از سوزن‌هایی با سوراخ در نوک سوزن برای ایجاد کوک‌های حلقه‌ای استفاده می‌کرد که امروزه این ویژگی در چرخ‌های خیاطی مدرن نیز وجود دارد. اما این اختراع هم به ثبت نرسید.

4. الیاس هاو (1846): در نهایت، الیاس هاو آمریکایی توانست اولین چرخ خیاطی صنعتی را به ثبت برساند. او موفق شد سیستمی را برای دوخت به‌وسیله سوزن و نخ طراحی کند که در نهایت باعث شد دستگاه‌هایی با عملکرد مشابه ایجاد شوند.

5. آیزاک سینگر (1851): آیزاک سینگر یکی از معروف‌ترین مخترعان چرخ خیاطی بود. او در سال 1851 اولین چرخ خیاطی تجاری را به ثبت رساند و سیستم‌های متعددی را برای ارتقاء کارایی دستگاه‌های خیاطی به کار برد. سینگر همچنین اولین شرکتی را تأسیس کرد که چرخ خیاطی‌های خود را به صورت گسترده تولید و عرضه می‌کرد. این امر موجب تحولی عظیم در صنعت شد و به تولید انبوه لباس‌ها کمک زیادی کرد.

اجزاء اصلی چرخ خیاطی

چرخ خیاطی از چندین قسمت مختلف تشکیل شده است که هر یک نقش خاصی در عملکرد دستگاه دارند. برخی از این اجزا عبارتند از:

1. سوزن: وظیفه سوزن، دوختن نخ به داخل پارچه است. در مدل‌های مختلف چرخ خیاطی، انواع مختلفی از سوزن‌ها وجود دارند که برای پارچه‌های مختلف استفاده می‌شوند.

2. پدال: پدال چرخ خیاطی معمولاً برای کنترل سرعت دوخت استفاده می‌شود. با فشار دادن پدال، سوزن به جلو حرکت می‌کند و دوخت انجام می‌شود.

3. دورمکانیزم (ماشین حرکت‌دهنده): این بخش مسئول حرکت پارچه در زیر سوزن است. در بیشتر چرخ‌های خیاطی، پارچه توسط یک مکانیزم چرخشی به جلو و عقب حرکت می‌کند.

4. چرخ دنده‌ها: چرخ دنده‌ها نیرو را از موتور به سوزن منتقل می‌کنند تا حرکت آن را کنترل کنند.

5. سمبه‌ها و سوزن‌های دوخت: این اجزا به دستگاه این امکان را می‌دهند که نخ را به درستی درون پارچه فرو برد.

6. دستگاه روغن‌کاری: برای اینکه دستگاه به درستی کار کند و اجزاء مختلف آن فرسوده نشوند، روغن‌کاری منظم ضروری است.

7. ماسوره: قرقره کوچکی است که در بخش زیرین چرخ خیاطی قرار دارد.

انواع چرخ خیاطی

چرخ خیاطی‌ها به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

1. چرخ خیاطی دستی: این نوع از چرخ‌های خیاطی معمولاً در گذشته استفاده می‌شدند و با استفاده از دست یا پا به حرکت درمی‌آمدند. این مدل‌ها به ویژه برای کارهای خانگی و سبک مناسب بودند.

2. چرخ خیاطی برقی: چرخ‌های خیاطی برقی در دهه‌های اخیر معرفی شدند و به کمک برق کار می‌کنند. این نوع از چرخ‌ها با سرعت بیشتری عمل می‌کنند و بسیاری از آنها قابلیت دوخت خودکار، دوخت زنجیره‌ای، دوخت تزئینی و دیگر ویژگی‌ها را دارند.

کاربردهای چرخ خیاطی

چرخ خیاطی امروزه کاربردهای متنوعی دارد که شامل موارد زیر است:

• صنعت پوشاک: در تولید لباس‌های خانگی، کارگاهی و صنعتی.
• خیاطی خانگی: در خانه برای اصلاح لباس‌ها یا ساخت لباس‌های جدید.
• دستگاه‌های صنعتی: در کارخانه‌ها برای تولید انبوه لباس‌ها و محصولات دوخته شده.
• نصب تزیینات: برای دوختن انواع تزئینات پارچه‌ای مانند پرده‌ها، رومبلی‌ها و غیره.
• پزشکی: در زمینه‌های جراحی، چرخ‌های خیاطی پزشکی برای دوختن پارچه‌های خاص استفاده می‌شود.

تأثیرات اجتماعی و اقتصادی چرخ خیاطی

چرخ خیاطی تأثیرات زیادی در جامعه داشته است:

1. تغییر در صنعت پوشاک: چرخ خیاطی باعث تولید انبوه پوشاک شد و هزینه‌ها را کاهش داد.
2. افزایش فرصت‌های شغلی: با ورود چرخ خیاطی به بازار، صنعت نساجی و تولید پوشاک رونق گرفت و شغل‌های زیادی ایجاد شد.
3. تسهیل کار خانگی: برای بسیاری از زنان خانه‌دار، چرخ خیاطی ابزار مهمی برای تولید لباس‌های خانگی و حتی کسب درآمد از طریق دوخت بود.

نتیجه‌گیری

چرخ خیاطی یکی از مهم‌ترین اختراعات تاریخ است که به شدت در تحول صنعت نساجی و تولید پوشاک تاثیرگذار بوده است. این دستگاه نه تنها کار خیاطی را تسهیل کرد، بلکه باعث تغییرات اجتماعی و اقتصادی چشمگیری شد و دنیای مد و پوشاک را به شکلی نوین و مدرن تغییر داد.