هربرت جورج وِلز (۱۸۶۶-۱۹۴۶) نویسنده‌ای برجسته، روزنامه‌نگار و جامعه‌شناس سوسیالیست اهل انگلستان است که به عنوان یکی از بنیان‌گذاران ادبیات علمی-تخیلی شناخته می‌شود. او با آثار خود نظیر ماشین زمان، مرد نامرئی، جزیره دکتر مورو و جنگ دنیاها به شهرت رسید و اغلب از او به عنوان «پدر علمی-تخیلی» یاد می‌شود. آثار وِلز نه تنها دنیای تخیلی و پیچیده‌ای را به تصویر می‌کشند بلکه از زاویه‌های اجتماعی، فرهنگی و فلسفی نیز نگاه عمیقی به آینده انسان و جوامع بشری دارند.
زندگی‌نامه و تحصیلات
وِلز در ۲۱ سپتامبر ۱۸۶۶ در شهر کنت انگلستان به دنیا آمد. او چهارمین و آخرین فرزند جوزف ولز، بازیکن کریکت بود. دوران کودکی و نوجوانی او به دلیل مشکلات مالی و آسیب‌های جسمانی دشوار بود. در دوران نوجوانی، پس از آنکه حادثه‌ای منجر به شکستگی پا و خانه‌نشینی او شد، وِلز به کتاب خواندن روی آورد که این امر به علاقه‌مندی او به نویسندگی منجر گردید. وی ابتدا در آکادمی تجاری توماس مورلی مشغول به تحصیل شد و سپس در سال ۱۸۸۸ از کالج امپریال لندن فارغ‌التحصیل شد.
در دوران جوانی، خانواده ولز به دلیل مشکلات مالی مجبور شدند تا فرزندان خود را به کارآموزی بفرستند. وِلز نیز از سال ۱۸۸۰ تا ۱۸۸۳ به عنوان فروشنده پارچه در یک فروشگاه مشغول به کار بود. این تجربه‌های سخت و زندگی در شرایط دشوار، به شدت در آثار او منعکس شده است. برای مثال، این تجربیات الهام‌بخش نوشتن کتاب چرخ‌های بخت بود که به نوعی نگاهی اجتماعی به طبقات فقیر جامعه دارد.
آغاز نویسندگی و شهرت
در سال ۱۸۹۵، وِلز با انتشار رمان ماشین زمان به شهرت رسید. این کتاب نه تنها از عناصر علمی مانند سفر در زمان استفاده می‌کند، بلکه از یک دیدگاه جامعه‌شناختی نیز آینده‌ای متأثر از سرمایه‌داری را پیش‌بینی می‌کند. رمان‌های دیگر او، مانند مرد نامرئی و جنگ دنیاها، علاوه بر اینکه از نگاه علمی تخیلی برخوردارند، به بررسی موضوعاتی همچون قدرت، کنترل اجتماعی و تهدیدات انسانی پرداخته‌اند.
آثار برجسته
- ماشین زمان: داستانی در مورد سفر در زمان که به نقد آینده جوامع انسانی و پیامدهای دنیای صنعتی می‌پردازد.
- مرد نامرئی: رمانی درباره یک دانشمند که به طور غیرمنتظره‌ای به مردی نامرئی تبدیل می‌شود و به تدریج دچار جنون و انحطاط اخلاقی می‌گردد.
- جنگ دنیاها: داستانی علمی تخیلی درباره حمله موجودات فضایی به زمین و نبرد بشر با این تهدید خارجی.
- جزیره دکتر مورو: داستانی از جراحی‌های غیرانسانی و تغییرات ژنتیکی در جزیره‌ای دورافتاده، که به مشکلات اخلاقی و اجتماعی پرداخته است.
نقد اجتماعی و آینده‌نگری
وِلز نه تنها یک نویسنده علمی تخیلی بود، بلکه نظرات و دیدگاه‌های اجتماعی و سیاسی خود را از طریق آثارش مطرح می‌کرد. بسیاری از داستان‌های او، همچون جنگ و آینده و غذای خدایان، از تغییرات احتمالی در آینده بشر و تاثیرات فناوری و علم بر زندگی انسان‌ها سخن می‌گویند. در این آثار، وِلز به شدت نگران پیامدهای منفی پیشرفت‌های علمی و تکنولوژیکی و نیز بحران‌های اجتماعی ناشی از آن‌ها بود.
زندگی شخصی و درگذشت
وِلز زندگی پیچیده‌ای داشت و در کنار نویسندگی، به عنوان جامعه‌شناس و تاریخ‌نگار نیز شناخته می‌شد. او دیدگاه‌های سوسیالیستی داشت و در بسیاری از نوشته‌هایش به انتقاد از نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی پرداخته است. هربرت جورج وِلز در ۱۳ اوت ۱۹۴۶ در لندن درگذشت و به افتخار او یادبودی در خانه‌اش نصب شد.
میراث و تاثیرات
وِلز نه تنها در عرصه علمی تخیلی بلکه در تاریخ‌نگاری، جامعه‌شناسی و سیاست نیز تاثیرگذار بود. آثار او تا به امروز منبع الهام بسیاری از نویسندگان، فیلم‌سازان و اندیشمندان است. در واقع، بسیاری از پیشرفت‌های علمی و فناوری که امروز شاهد آن‌ها هستیم، پیش‌بینی‌هایی از سوی وِلز در رمان‌هایش بودند.
نتیجه‌گیری هربرت جورج وِلز با دیدگاه‌های آینده‌نگرانه و انتقادی‌اش، جایگاه ویژه‌ای در تاریخ ادبیات علمی-تخیلی و تفکر اجتماعی دارد. آثار او نه تنها به دنیای تخیلی و فنی می‌پردازند، بلکه عمق انسان‌شناسانه و فلسفی دارند که همچنان برای نسل‌های آینده مفید و تاثیرگذار باقی خواهند ماند.