کتاب بهرام

زمین، سیاره‌ای با تاریخچه‌ای پیچیده و چند میلیارد ساله است که در طول این مدت، تغییرات شگرفی را تجربه کرده است. دوران زمین‌شناسی به مجموعه‌ای از زمان‌ها و دوره‌ها اشاره دارد که بر اساس تحولات عمده در ساختار زمین، اقلیم و حیات بر روی آن تقسیم‌بندی شده‌اند. این تقسیم‌بندی‌ها به ما کمک می‌کند تا درک بهتری از فرآیندهای زمین‌شناسی، تکامل حیات و تغییرات محیطی که سیاره ما را شکل داده‌اند، پیدا کنیم.

از زمان تشکیل زمین در حدود ۴.۶ میلیارد سال پیش تا به امروز، این سیاره شاهد وقوع رویدادهای عظیمی نظیر انقراض‌های جمعی، تغییرات اقلیمی و شکل‌گیری قاره‌ها و اقیانوس‌ها بوده است. مطالعه دوران‌های زمین‌شناسی نه تنها به ما اطلاعاتی درباره تاریخ طبیعی زمین می‌دهد، بلکه به ما کمک می‌کند تا روابط بین موجودات زنده و محیط زیست خود را درک کنیم و از این طریق، به پیش‌بینی تغییرات آینده بپردازیم. در این مقاله، به بررسی دوره‌های مختلف زمین‌شناسی، ویژگی‌ها و تحولات کلیدی هر دوره خواهیم پرداخت و اهمیت این دوره‌ها را در شکل‌گیری زمین و حیات بر روی آن بررسی خواهیم کرد.

در زیر فهرستی از دوره‌های زمین‌شناسی با معادل‌های انگلیسی کلمات مهم و سال‌های تقریبی هر دوره ارائه شده است:

1. پرکامبرین (Precambrian)

• عصر هادئان (Hadean Era): ۴.۶ تا ۴.۰ میلیارد سال پیش
• عصر آرکئن (Archean Era): ۴.۰ تا ۲.۵ میلیارد سال پیش
• عصر پروتروزوئیک (Proterozoic Era): ۲.۵ میلیارد تا ۵۴۰ میلیون سال پیش

2. پالئوزوئیک (Paleozoic)

• کامبرین (Cambrian Period): ۵۴۰ تا ۴۸۰ میلیون سال پیش
• اوردویسین (Ordovician Period): ۴۸۰ تا ۴۴۵ میلیون سال پیش
• سیلوری (Silurian Period): ۴۴۵ تا ۴۱۷ میلیون سال پیش
• دولونی (Devonian Period): ۴۱۷ تا ۳۵۶ میلیون سال پیش
• کربونیفر (Carboniferous Period): ۳۵۶ تا ۲۹۸ میلیون سال پیش
  • زغال‌سنگ (Mississippian Subperiod): ۳۵۶ تا ۳۲۵ میلیون سال پیش
  • پنسلوانین (Pennsylvanian Subperiod): ۳۲۵ تا ۲۹۸ میلیون سال پیش
• پرمیان (Permian Period): ۲۹۸ تا ۲۵۱ میلیون سال پیش

3. مزوئیک (Mesozoic)

• تریاس (Triassic Period): ۲۵۱ تا ۲۰۱ میلیون سال پیش
• ژوراسیک (Jurassic Period): ۲۰۱ تا ۱۴۵ میلیون سال پیش
• کرتاسه (Cretaceous Period): ۱۴۵ تا ۶۶ میلیون سال پیش

4. سنوزوئیک (Cenozoic)

• پالئوسن (Paleocene Epoch): ۶۶ تا ۵۶ میلیون سال پیش
• اکسین (Eocene Epoch): ۵۶ تا ۳۳.۹ میلیون سال پیش
• اولیگوسن (Oligocene Epoch): ۳۳.۹ تا ۲۳ میلیون سال پیش
• میوسن (Miocene Epoch): ۲۳ تا ۵.۳ میلیون سال پیش

        پلیوسن (Pliocene Epoch): 5.3 میلیون سال پیش تا 2.58 میلیون سال پیش

• پلیوسن بخشی از دوره‌ی نئوژن است و بعد از میوسن قرار دارد.
• در این دوره، بسیاری از ویژگی‌های فعلی سطح زمین شکل گرفتند. برای مثال، در این دوره قاره‌ها به موقعیت‌های امروزی خود نزدیک‌تر شدند.
• دمای کره زمین نسبت به دوره‌های قبل کاهش پیدا کرد، و بیشتر مناطق زمین به تدریج سردتر شدند.
• ظهور اولین گونه‌های انسان‌نما و ظهور حیوانات مدرن در این دوره آغاز شد.

     . پلیستوسن (Pleistocene Epoch): 2.58 میلیون سال پیش تا 11,700 سال پیش

• پلیستوسن دوره‌ای است که معروف به دوره‌ی یخبندان (Ice Age) است.
• در این دوره، زمین شاهد چندین دوره یخبندان بود که باعث شکل‌گیری بسیاری از ویژگی‌های سطحی زمین مانند دریاچه‌ها و دره‌های یخچالی شد.
• گونه‌های مختلف از حیوانات بزرگ (مانند ماموت‌ها و بایسون‌ها) در این دوره وجود داشتند.
• انسان‌ها در این دوره به تدریج به شکل‌های اولیه خود تکامل پیدا کردند، و انسان‌های خردمند (Homo sapiens) در پایان این دوره پدیدار شدند.

    . هولوسن (Holocene Epoch): 11,700 سال پیش تا اکنون

• هولوسن دوره‌ای است که به پایان پلیستوسن می‌رسد و همچنان ادامه دارد.
• در این دوره، انسان‌ها به تدریج به تمدن‌های پیشرفته‌تری رسیدند و به کشاورزی، صنعت، و شهرنشینی پرداختند.
• در این دوره، دمای کره زمین در مقایسه با دوره‌های قبل نسبتاً پایدار است.
• هولوسن با دوران کنونی زمین‌شناسی در ارتباط است و ما هنوز در این دوره زندگی می‌کنیم.