زندگی و آثار سیّد محمّدحسین بهجت تبریزی (شهریار)
سیّد محمّدحسین بهجت تبریزی، معروف به شهریار، یکی از بزرگ‌ترین شاعران معاصر ایران بود که در تاریخ ۱۱ دی ۱۲۸۵ هجری خورشیدی در تبریز به دنیا آمد. او از شاعران برجسته‌ای بود که به زبان‌های فارسی و ترکی آذربایجانی شعر می‌سرود و آثارش در هر دو زبان، در میان مردم و ادب‌دوستان محبوبیت زیادی یافت. شهریار در سرودن انواع مختلف شعر از جمله قصیده، مثنوی، غزل، قطعه، رباعی و شعر نیمایی مهارت زیادی داشت، ولی بیشتر در قالب غزل شناخته شده است. غزل‌های مشهور او همچون «علی ای همای رحمت»، «خان ننه»، «حیدر بابایه سلام»، و «آمدی جانم به قربانت» جایگاه ویژه‌ای در ادبیات ایران دارند.
کودکی و خانواده
شهریار در خانواده‌ای اهل علم و ادب متولد شد. پدرش میرآقا بهجت خشگنابی، وکیل در تبریز بود و در برخی منابع، به‌ویژه در روایت‌های تاریخی، نام او به «سید اسمعیل موسوی» نیز اشاره شده است. به دلیل شیوع بیماری در تبریز در دوران کودکی، شهریار به روستای خشگناب در شهرستان بستان‌آباد نزد اجدادش رفت و دوران کودکی‌اش را در آنجا سپری کرد. این دوران تأثیر زیادی بر شکل‌گیری شخصیت و نگاه ادبی او داشت، به‌طوری که او بارها در اشعارش به یاد و خاطرات این دوران و زیبایی‌های طبیعی و فرهنگی آن اشاره کرده است.
ارادت به اهل بیت و شاعران بزرگ
شهریار همواره ارادت ویژه‌ای به حضرت علی بن ابی‌طالب (ع) داشت و بسیاری از آثارش نشان از محبت عمیق او به اهل بیت (ع) دارد. در این میان، غزل «علی ای همای رحمت» یکی از شناخته‌شده‌ترین آثار اوست که در آن از حضرت علی (ع) به شکلی بسیار عاطفی و پرشور یاد می‌کند. شهریار همچنین به حافظ و فردوسی نیز علاقه‌مند بود و در بسیاری از آثارش به این دو شاعر بزرگ ایرانی اشاره کرده است.
آثار و سبک شعری
شهریار در طول عمر خود آثار متعددی خلق کرد که در دو زبان فارسی و ترکی آذربایجانی به نگارش درآمده‌اند. از مهم‌ترین آثار او می‌توان به «حیدر بابایه سلام» و «سهندیه» اشاره کرد که از بزرگ‌ترین آثار ادبیات ترکی آذربایجانی محسوب می‌شوند. در این آثار، شهریار به یاد دوران کودکی‌اش در روستای خشگناب و زیبایی‌های طبیعی و فرهنگی منطقه کوهستانی سهند پرداخته است. منظومه «حیدر بابایه سلام» نیز یکی از بزرگ‌ترین شاهکارهای ادبی شهریار است که در آن هویت فرهنگی و زبان ترکی آذربایجانی را به زیبایی به تصویر کشیده است.
شهریار علاوه بر شعر عاشقانه و اجتماعی، در قالب‌های دیگر شعری نیز آثار پرارزشی از خود به‌جا گذاشت. او به‌ویژه در قطعات، رباعیات و دوبیتی‌ها اندیشه‌های اخلاقی، تربیتی و پندآموز خود را بیان می‌کرد. این اندیشه‌ها بیشتر به‌طور عمومی و برای انسان‌ها در طول تاریخ مطرح می‌شدند و نه به صورت خطابی شخصی. شهریار به شعر به‌عنوان ابزاری برای بیان افکار و اندیشه‌های ژرف و فلسفی می‌نگریست و در آثارش تأکید زیادی بر آموزه‌های انسانی داشت.
درگذشت و میراث ادبی
شهریار در تاریخ ۲۷ شهریور ۱۳۶۷ هجری خورشیدی درگذشت و در مقبرةالشعرای تبریز دفن شد. روز درگذشت او، ۲۷ شهریور، به‌عنوان روز شعر و ادب ملی در ایران نام‌گذاری شده است. این روز فرصتی است برای تجلیل از شعرای بزرگ ایران و یادآوری آثار و اندیشه‌های فرهنگی آنان.
شهریار همواره در حافظه فرهنگی ایرانیان به‌عنوان شاعری برجسته و فرهنگی باارزش باقی مانده است. آثار او در زبان‌های فارسی و ترکی آذربایجانی نه تنها در ایران بلکه در دیگر نقاط جهان نیز شناخته شده و مورد احترام قرار دارند. آثارش همچنان به عنوان گنجینه‌ای از ادب و فرهنگ ایران باقی مانده‌اند و نسل‌های مختلف از آن بهره‌برداری می‌کنند.
نتیجه‌گیری
شهریار، با آثار پربار و بی‌نظیر خود، جایگاه ویژه‌ای در تاریخ ادبیات ایران و آذربایجان دارد. او شاعری است که توانسته است با استفاده از زبان‌های مختلف و در قالب‌های متنوع شعری، پیام‌های انسانی، اخلاقی و فرهنگی خود را به نسل‌های مختلف منتقل کند. ارادت به اهل بیت (ع)، عشق به فرهنگ و ادب ایران و آذربایجان، و همچنین شیفتگی به بزرگانی چون حافظ و فردوسی، موجب شده است که آثار شهریار همواره در کانون توجه و احترام باشد.