سمور یا دله (به انگلیسی : Marten) سرده‌ای جانوری از تیره راسویان است که بیشتر در مناطق جنگلی نیم‌کره شمالی زندگی می‌کند. این جانور چابک و توانمند، به عنوان یک شکارچی ماهر و همه‌چیزخوار شناخته می‌شود. در این مطلب به ویژگی‌های زیستی سمور، نحوه زندگی و اهمیت فرهنگی آن پرداخته می‌شود.
ویژگی‌های فیزیولوژیکی سمور
سمورها دارای بدن کشیده و عضلانی هستند که به آن‌ها امکان حرکت سریع و انعطاف‌پذیر در محیط‌های مختلف، به ویژه در جنگل‌ها، می‌دهد. پوست نرم و لطیف آن‌ها به دلیل ارزش اقتصادی بالا برای تهیه خز، همواره مورد توجه شکارچیان قرار گرفته است. پوست سمور به عنوان یکی از مرغوب‌ترین انواع خز شناخته می‌شود و از آن در تولید پوشاک و دیگر محصولات استفاده می‌شود. به همین دلیل، سمورها همواره هدف شکار قرار گرفته‌اند و مزارع پرورش سمور برای بهره‌برداری از پوست آن‌ها ایجاد شده است.
گروه‌بندی علمی
سمورها از خانواده راسویان (Mustelidae) هستند و به زیرخانواده Mustelinae تعلق دارند. در حالی که سمورهای آبی که از این خانواده هستند، به زیرخانواده Lutrinae تعلق دارند. ولورین و گورکن از نزدیک‌ترین خویشاوندان سمورها به شمار می‌آیند. این گروه‌بندی علمی بر اساس ویژگی‌های فیزیولوژیکی و رفتاری انجام می‌شود و نشان‌دهنده تفاوت‌های کلیدی بین گونه‌های مختلف این خانواده است.
نحوه زندگی و تغذیه
سمورها جانورانی همه‌چیزخوار هستند که رژیم غذایی متنوعی دارند. آن‌ها از سنجاب‌ها، موش‌ها، خرگوش‌ها، پرندگان، حشرات و تخم‌پرندگان تغذیه می‌کنند. علاوه بر این، دانه‌ها و میوه‌ها و لاشه‌ها نیز جزو منابع غذایی آن‌ها به شمار می‌روند. این تغذیه متنوع باعث می‌شود سمورها قادر به سازگاری با انواع محیط‌های طبیعی و غذایی مختلف باشند.
سمورها معمولاً زندگی انفرادی دارند و تنها در فصل جفت‌گیری که در اواخر بهار و اوایل تابستان اتفاق می‌افتد، ارتباطات اجتماعی بیشتری با هم دارند. بچه‌های سمور در ابتدای بهار به دنیا می‌آیند و با تولد نابینا و تقریباً بی‌مو از مادر جدا می‌شوند. پس از حدود دو ماه، آن‌ها از شیر مادر گرفته می‌شوند و در سه یا چهار ماهگی از مادر خود مستقل می‌شوند.
اهمیت فرهنگی سمور
سمور به دلیل پوست گران‌بها و کاربردهای آن در صنایع مختلف، در فرهنگ‌های مختلف نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. در تاریخ کرواسی، واحد پول این کشور «کونا» نام دارد که به معنی سمور است. در قرون وسطی، در مناطق اسلوونی، کرواسی و دالماتیا، پوست سمور به عنوان نوعی پول مورد استفاده قرار می‌گرفت. به همین دلیل، سکه‌هایی که در این مناطق ضرب می‌شد، تصویر سمور را بر روی خود داشتند. این ارتباط تاریخی نشان‌دهنده اهمیت اقتصادی و فرهنگی سمور در آن زمان‌ها است.
علاوه بر این، شرکت فنلاندی نوکیا که یکی از برندهای معتبر جهانی است، نام خود را از این حیوان گرفته است. در زبان فنلاندی، سمور به نام «نوکیانویرتا» شناخته می‌شود و این نام به‌طور مستقیم به شرکت نوکیا نیز مرتبط است.
نتیجه‌گیری
سمورها جانورانی با ویژگی‌های زیستی خاص هستند که در طول تاریخ، علاوه بر نقشی که در اکوسیستم‌های طبیعی ایفا کرده‌اند، به‌واسطه خز گران‌بهای خود در صنایع مختلف و در فرهنگ‌های گوناگون نیز اهمیت ویژه‌ای داشته‌اند. از این رو، مطالعه و حفاظت از این گونه‌های جانوری نه تنها به حفظ تنوع زیستی کمک می‌کند، بلکه به درک بهتر ارتباطات فرهنگی و اقتصادی گذشته بشریت نیز می‌انجامد.