سلول‌های رنگدانه‌ای (Chromatophores) سلول‌هایی هستند که مسئول تولید رنگ در بدن موجودات مختلف می‌باشند. این سلول‌ها می‌توانند رنگ‌های متفاوتی تولید کنند و بسیاری از انواع آن‌ها به صورت سلول‌های فردی یا گروه‌هایی از سلول‌ها در موجودات مختلف از جمله دوزیستان، ماهیان، خزندگان، سخت‌پوستان و سرپایان یافت می‌شوند. این سلول‌ها به موجودات کمک می‌کنند تا رنگ پوست یا بدن خود را تغییر دهند، که این تغییر رنگ به دلایل مختلفی مانند استتار، جذب توجه، یا برقراری ارتباط با دیگر موجودات انجام می‌شود.
در مقابل، پستانداران و پرندگان به جای سلول‌های رنگدانه‌ای، دارای نوع خاصی از سلول‌ها به نام ملانوسیت‌ها هستند که در تولید رنگ در بدن این گروه از جانوران نقش دارند. ملانوسیت‌ها در تولید رنگدانه ملانین برای تغییر رنگ پوست و مو یا پرها مؤثر هستند.
تاریخچه مطالعه سلول‌های رنگدانه‌ای به دوران قدیم باز می‌گردد. ارسطو، فیلسوف و دانشمند یونانی، در کتاب معروف خود به نام Historia Animalium که حدود ۴۰۰ سال قبل از میلاد نوشته شده، به توانایی هشت‌پا برای تغییر رنگ اشاره کرده است. او مشاهده کرده بود که هشت‌پاها می‌توانند رنگ بدن خود را برای استتار یا سیگنال‌دهی تغییر دهند.
در قرن نوزدهم، Giosuè Sangiovanni، دانشمند ایتالیایی، نخستین کسی بود که در سال ۱۸۱۹ سلول‌های رنگدانه‌دار بی‌مهرگان را با نام Cromoforo در یک مجله علمی ایتالیایی توصیف کرد. این پیشرفت در علم زیست‌شناسی به فهم بهتر فرآیندهای تغییر رنگ در موجودات کمک کرد.
همچنین، چارلز داروین، طبیعی‌دان مشهور انگلیسی، در کتاب خود تحت عنوان سفر بیگل که در سال ۱۸۶۰ منتشر شد، توانایی تغییر رنگ در سپیداج‌ها (گروهی از بی‌مهرگان) را توضیح داد. داروین به وضوح بیان کرد که این تغییر رنگ در سپیداج‌ها نه تنها برای استتار بلکه برای برقراری ارتباط با دیگر موجودات از جمله جفت‌ها و شکارچیان انجام می‌شود.
در نتیجه، مطالعه و درک سلول‌های رنگدانه‌ای و تغییرات رنگ در موجودات زنده یک موضوع مهم در زیست‌شناسی و مطالعات جانوری است که به تکامل، رفتار و سازگاری این موجودات با محیط‌های مختلف کمک می‌کند.
