اسب تک شاخ یا یونیکورن (به انگلیسی: unicorn) یک موجود اساطیری و افسانه‌ای است که در فرهنگ ایران و سپس اروپای کهن و قرون وسطی شناخته شده است. این موجود افسانه‌ای به شکل اسب با یک شاخ روی سر است و برخی از آنها نیز دارای بال هستند.
ویژگی‌های ظاهری اسب تک شاخ:
- اسبی سفید و زیبا با یال‌های بلند.
- بدنی به شکل اسب و شاخی در بالای سر خود دارد که غالباً به شکل مارپیچ است.
- تک‌شاخ‌ها در ابتدای کره بودنشان، طلایی رنگند و پس از آن در سیر بلوغ به رنگ نقره‌ای در می‌آیند و بعد از بلوغ کامل سفید رنگ می‌شوند
- آنها عموماً از اسب‌های عادی لاغرتر ولی بلندترند.
- تک‌شاخ‌ها بر باورهای قدیمی بوی شیرین‌مانندی می‌دهند و بسیار گرم و لطیف هستند.
ریشه تصور تک‌شاخ‌ها:
- ریشه اصلی تولد این موجود افسانه‌ای مشخص نیست.
- برخی می‌گویند که این افسانه از یونان سرچشمه می‌گیرد، اما به خاطر گستردگی داستان‌هایی با شخصیت تک‌شاخ در کل اروپا و به خصوص شمال اروپا نمی‌توان آن را کاملاً جز اساطیر یونان نام برد.
- این احتمال نیز می‌رود که افسانه تک‌شاخ از شبه‌نهنگ تک‌شاخ، گونه‌ای نهنگ ساکن آب‌های قطب شمال، سرچشمه گرفته باشد.
ریشه تک‌شاخ کنونی:
- تک‌شاخ‌های کنونی با تک شاخ‌های افسانه‌های گذشته اروپا بسیار متفاوت است.
- تک‌شاخ‌های سفید و بزرگی که شاخی چند متری بر سر داشتند و صورتشان کمی گرد تر از اسب بود در طول زمان دستخوش تغییراتی شدند که آنها را به صورت اسبی سفید و لاغر با شاخی مارپیچ و کوتاه و یال‌های بلند درآورد.
- ریشه این تک‌شاخ‌های کنونی هم مشخص شده نیست اما گمان می‌رود که این تک‌شاخ از دانمارک و اسکاندیناوی ریشه می‌گیرد.
در افسانه‌های عامیانه روسی تک‌شاخی وجود دارد به نام ایندریک که نام ایندریک نیز از واژه روسی ادینوروگ Единорог گرفته شده است که معنای تک‌شاخ می‌دهد.
در کل، اسب تک شاخ یک موجود افسانه‌ای است که در فرهنگ‌های مختلف شناخته شده است و ویژگی‌های ظاهری و رفتاری آن در طول زمان دستخوش تغییراتی شده است.