کتاب بهرام

اسب آبی (Hippopotamus) یک جانور پستاندار گیاه‌خوار است که در آفریقا زندگی می‌کند. این جانور از خانواده‌ای به نام اسب‌آبیان (Hippopotamidae) است که تنها دو گونه از آن شناخته شده‌اند. گونه اول اسب آبی معمولی است که از نظر اندازه و وزن پس از فیل و کرگدن، سومین پستاندار بزرگ خشکی به شمار می‌رود و سنگین‌ترین گونه جفت‌سم‌سانان محسوب می‌شود. گونه دوم، اسب آبی کوتوله است که جمعیت کمتری دارد و تنها در غرب آفریقا یافت می‌شود.

ویژگی‌های جسمی

اسب‌های آبی معمولاً دارای بدن بزرگ و قدرتمند هستند. طول بدن آن‌ها بین ۲.۶ تا ۴ متر و ارتفاع حدود ۱.۷ متر است. وزن آن‌ها در حدود ۱۳۰۰ کیلوگرم برای ماده‌ها و ۱۵۰۰ کیلوگرم برای نرها می‌باشد. این اندازه‌ها باعث شده که اسب آبی یکی از سنگین‌ترین و بزرگ‌ترین حیوانات خشکی‌زی باشد.

زندگی نیمه‌آبزی

اسب‌های آبی نیمه‌آبزی هستند، یعنی آن‌ها بیشتر وقت خود را در آب می‌گذرانند. این جانوران در رودخانه‌ها و برکه‌ها زندگی می‌کنند و برای خنک‌سازی بدن خود در طول روز، در آب یا گل و لای باقی می‌مانند. آن‌ها از نظر رفتاری نیز بیشتر در شب فعال هستند و هنگام غروب برای چریدن به خشکی می‌آیند. جالب این که در هنگام شب، گروه‌های مختلف اسب آبی به صورت جداگانه از آب خارج شده و به چرا پرداخته و از گیاهان مختلف تغذیه می‌کنند.

ویژگی‌های اجتماعی و قلمرو

اسب‌های آبی به طور کلی حیواناتی قلمروطلب هستند و هر کدام بخش‌هایی از رودخانه‌ها را به خود اختصاص می‌دهند و مانع ورود دیگر اسب‌های آبی به قلمرو خود می‌شوند. این ویژگی قلمروطلبی در آب بسیار مشهود است و در کنار دیگران، اسب‌های آبی اغلب از آب خارج نمی‌شوند. با این حال، هنگام چرا در خشکی، این ویژگی قلمروطلبی در آن‌ها دیده نمی‌شود و در این وضعیت معمولاً رفتارهای اجتماعی خود را بروز نمی‌دهند.

ارتباط تکاملی

از نظر تکاملی، اسب‌های آبی به گونه‌های پستاندار سم‌دار مانند گراز شباهت دارند، اما تحقیقات نشان می‌دهند که نزدیک‌ترین خویشاوندان تکاملی آن‌ها، جانوران خانواده آب‌بازسانان (Aquatic Mammals) شامل نهنگ‌ها، دلفین‌ها و گرازماهی‌ها هستند. این گروه تکاملی در حدود ۵۵ میلیون سال پیش از یکدیگر جدا شده‌اند و مسیرهای تکاملی متفاوتی را طی کرده‌اند.

جفت‌گیری و زایمان

جفت‌گیری و زایمان اسب‌های آبی در آب انجام می‌شود. این حیوانات به طور معمول در محیط‌های آبی به جفت‌گیری می‌پردازند و نوزادهای خود را در آب به دنیا می‌آورند. برخلاف بسیاری از حیوانات خشکی‌زی، اسب‌های آبی در آب احساس امنیت بیشتری دارند و در آنجا فعالیت‌های اجتماعی و جفت‌گیری خود را انجام می‌دهند.

نتیجه‌گیری

اسب‌های آبی با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، مانند زندگی نیمه‌آبزی، قلمروطلبی و اندازه بزرگ، یکی از عجیب‌ترین و جالب‌ترین پستانداران آفریقا به شمار می‌روند. این جانوران به دلیل نیاز به محیط‌های آبی برای زندگی و زادآوری، در کنار آن‌که رفتارهای اجتماعی خاص خود را دارند، توانسته‌اند در شرایط سخت آفریقا بقای خود را حفظ کنند.