کتاب بهرام

راک پایتون (Rock Python)، که با نام علمی Python sebae شناخته می‌شود، یکی از بزرگ‌ترین گونه‌های مارهای غیرسمی در جهان است. این مار به خانواده پایتون‌ها (Pythonidae) تعلق دارد و به دلیل جثه بزرگ، قدرت زیاد و توانایی شکار حیوانات بزرگ، شناخته شده است. راک پایتون بومی آفریقا است و در مناطق مختلفی از این قاره یافت می‌شود. این مار نقش مهمی در اکوسیستم‌های آفریقایی ایفا می‌کند، اما گاهی با انسان‌ها نیز درگیر می‌شود.

ویژگی‌های فیزیکی

1. اندازه: راک پایتون یکی از بزرگ‌ترین مارهای جهان است. طول آن می‌تواند به ۴ تا ۶ متر برسد و وزن آن گاهی به بیش از ۹۰ کیلوگرم می‌رسد.

2. رنگ و الگو: بدن این مار معمولاً به رنگ قهوه‌ای مایل به زرد یا خاکستری است و دارای الگوهای نامنظم و لکه‌های تیره روی پوست خود می‌باشد. این الگوها به استتار مار در محیط کمک می‌کنند.

3. سر مثلثی: سر راک پایتون مثلثی شکل و متمایز از بدن است. این مار دارای چشمانی کوچک و مردمک‌های عمودی است.

مارها یکی از گونه‌های مهم و متنوع در دنیای جانوری هستند که در اکوسیستم‌های مختلف زمین نقش حیاتی ایفا می‌کنند. این خزندگان در انواع مختلفی از زیستگاه‌ها از جنگل‌های بارانی گرفته تا بیابان‌ها و حتی در آب‌های شور زندگی می‌کنند. مارها به دلیل ویژگی‌های خاصی چون داشتن بدن بلند و بدون دست و پا، توانایی شکار سریع و سمی بودن برخی از آنها، توجه زیادی را به خود جلب کرده‌اند. در این مطلب قصد داریم به معرفی فهرستی از نام‌های مختلف مارها، که از نظر علمی و عمومی شناخته شده‌اند، بپردازیم. این فهرست شامل مارهای سمی و غیرسمی از خانواده‌های گوناگون می‌باشد که در مناطق مختلف جهان پراکنده‌اند.

1. مار کرمی شکل اوراسیا (Typhlops vermicularis): یک مار کرمی شکل که در اوراسیا یافت می شود.
2. کورمار (Eryx jaculus): یک مار بی زهر که در ایران و دیگر کشورهای خاورمیانه یافت می شود.
3. کورمار سلیمانی (Natrix nutrix): یک مار آبزی که در ایران و دیگر کشورهای خاورمیانه یافت می شود.
4. مار آبی (Natrix tessellata): یک مار آبزی که در ایران و دیگر کشورهای خاورمیانه یافت می شود.
5. مار چلییر (Coluber jugularis): یک مار غیر سمی که در ایران و دیگر کشورهای خاورمیانه یافت می شود.
6. مار آتشی (Coluber najadum): یک مار غیر سمی که در ایران و دیگر کشورهای خاورمیانه یافت می شود.
7. قمچه‌مار (Coluber rhodorhachis): یک مار غیر سمی که در ایران و دیگر کشورهای خاورمیانه یافت می شود.
8. مار قیطانی (Coluber karelini): یک مار غیر سمی که در ایران و دیگر کشورهای خاورمیانه یافت می شود.
9. مار خاردار (Coluber rarergieri): یک مار غیر سمی که در ایران و دیگر کشورهای خاورمیانه یافت می شود.

مارها (Snakes) به عنوان یکی از موجودات خزنده (Reptiles) شناخته می‌شوند و توانایی‌های حرکتی منحصر به فردی دارند. یکی از سوالات جالبی که ممکن است به ذهن برسد این است که آیا مارها می‌توانند از دیوار (Wall) بالا بروند یا خیر. در این مطلب به بررسی این موضوع می‌پردازیم.

1. ساختار بدن مارها

مارها دارای بدنی کشیده و بدون اندام‌های چهارگانه (Limbs) هستند. این ویژگی به آن‌ها کمک می‌کند تا به راحتی در محیط‌های مختلف حرکت کنند. ساختار بدن آن‌ها شامل:

مارها یکی از جالب‌ترین و پیچیده‌ترین شکارچیان در دنیای حیوانات هستند. این موجودات به دلیل ویژگی‌های خاص آناتومیکی و رفتاری خود توانسته‌اند به عنوان شکارچیان موفق در زیستگاه‌های مختلف عمل کنند. در ادامه، به بررسی روش‌های شکار مارها، تکنیک‌ها و ویژگی‌های آن‌ها می‌پردازیم.

1. آناتومی و ویژگی‌های فیزیکی

مارها دارای ویژگی‌های آناتومیکی خاصی هستند که به آن‌ها در شکار کمک می‌کند:

بدن باریک و انعطاف‌پذیر: این ویژگی به مارها اجازه می‌دهد تا به راحتی در میان بوته‌ها و موانع حرکت کنند و به شکار نزدیک شوند.
زبان دوشاخه: مارها از زبان دوشاخه خود برای شناسایی بوها استفاده می‌کنند. آن‌ها با حرکت زبان خود در هوا و جمع‌آوری ذرات معلق، اطلاعاتی درباره محیط و طعمه‌های موجود به دست می‌آورند.

حسگرهای حرارتی:

مار سفید، به طور عمومی به گروهی از مارها با رنگ سفید یا مایل به سفید اطلاق می‌شود. این مارها در واقع رنگ و الگوهای متنوعی دارند و هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند.

ویژگی‌ها

1. ظاهر:
   - رنگ: معمولاً سفید، خاکستری یا کرم رنگ هستند. برخی ممکن است الگوهای لکه‌دار یا نوارهای تیره داشته باشند.
   - اندازه: اندازه این مارها به نوع و گونه آن‌ها بستگی دارد. مارهای سفید ممکن است از چندین سانتی‌متر تا چند متر طول داشته باشند.

2. سم:
   - ترکیب سم: مارهای سفید ممکن است سموم مختلفی داشته باشند که بر اساس گونه‌شان متفاوت است. این سموم می‌توانند شامل مواد سمی عصبی یا همولیتیک باشند.
   - خطر: سم مارهای سفید می‌تواند برای انسان‌ها خطرناک باشد، اما شدت آن به نوع مار و میزان سم تزریقی بستگی دارد.

زیستگاه و رفتار

1. زیستگاه:

مار زنگی(Rattlesnake) (بعضی اوقات با نام علمی Crotalus یا Sistrurus) یکی از مشهورترین مارهای سمّی آمریکای شمالی است که به خاطر صدای مشخص زنگی که از دم خود تولید می‌کند، شناخته می‌شود. این مارها در خانواده Viperidae و زیرخانواده Crotalinae قرار دارند. در اینجا ویژگی‌های اصلی و اطلاعاتی درباره مار زنگی ارائه می‌شود:

ویژگی‌ها

1. شناخت ظاهری:
   - اندازه: اندازه مار زنگی به نوع آن بستگی دارد، اما معمولاً بین ۶۰ سانتی‌متر تا ۲ متر طول دارد.
   - رنگ: رنگ آن‌ها می‌تواند متنوع باشد، از جمله قهوه‌ای، خاکستری، سبز زیتونی و حتی زرد، با الگوهای مختلفی از جمله لکه‌ها و نوارها.
   - ویژگی‌های خاص: مار زنگی دارای دم زنگی است که از صفحاتی به نام "زنگ" تشکیل شده که در انتهای دم قرار دارند و هنگام حرکت به صدا درمی‌آیند.

2. سم:
   - ترکیب سم: سم مار زنگی شامل آنزیم‌ها و پروتئین‌های مختلف است که می‌تواند به بافت‌های بدن آسیب برساند و باعث درد، تورم و تغییرات خونی شود.
   - خطر: سم مار زنگی برای انسان‌ها می‌تواند خطرناک باشد، اما در اکثر موارد با درمان مناسب قابل پیشگیری و درمان است.

زیستگاه و رفتار

1. زیستگاه:

مار سبز، یا "Green Snake" (Oxybelis fulgidus) و "Green Tree Python" (Morelia viridis)، به خانواده‌های مختلفی از مارها اشاره دارد که رنگ سبز روشن و زیبا دارند. در اینجا به ویژگی‌های کلی هر دو نوع اشاره می‌کنیم:

مار سبز درختی (Morelia viridis):
- اندازه: حدود ۱.۵ تا ۲ متر طول.
- رنگ: سبز درخشان با نوارهای زرد یا آبی در برخی نواحی.
- زیستگاه: جنگل‌های بارانی در استرالیا و گینه نو.
- غذا: عمدتاً از جوندگان و پرندگان کوچک تغذیه می‌کند.
- ویژگی‌ها: به زندگی در درختان و محیط‌های بالاسری عادت دارد.

مار سبز آمریکایی (Oxybelis fulgidus):
- اندازه: معمولاً حدود ۱.۲ تا ۲ متر طول.
- رنگ: سبز روشن با زیر پوست زرد یا سفید.
- زیستگاه: جنگل‌ها و بوته‌زارهای آمریکای مرکزی و جنوبی.
- غذا: عمدتاً از حشرات و جوندگان کوچک تغذیه می‌کند.
- ویژگی‌ها: به خاطر رفتار سریع و چابک خود شناخته می‌شود.

هر دو نوع مار سبز به خاطر رنگ زیبا و طبیعت غیرسمی‌شان محبوب هستند و در اکوسیستم‌های طبیعی خود نقش مهمی در کنترل جمعیت حشرات و جوندگان دارند.

مار سیاه، یا "Black Rat Snake" (Pantherophis obsoletus)، یکی از مارهای غیرسمی بومی ایالات متحده است. این مار به خاطر رنگ سیاه و بدنی باریک و بلندش شناخته می‌شود. 

ویژگی‌ها:
- اندازه: بالغ‌ها معمولاً بین ۱.۵ تا ۲.۴ متر طول دارند.
- رنگ: به طور کلی سیاه است، اما در نواحی خاص ممکن است لکه‌های سفید یا خاکستری داشته باشد.
- غذا: عمدتاً از جوندگان، پرندگان و تخم‌مرغ‌ها تغذیه می‌کند.

زیستگاه:
مار سیاه در مناطق مختلفی از ایالات متحده یافت می‌شود، از جمله جنگل‌ها، بوته‌زارها و مراتع. آنها معمولاً در نزدیکی منابع آب زندگی می‌کنند.

رفتار:
- شب‌زی: بیشتر فعالیت‌های این مار در شب انجام می‌شود.
- خطر: به طور کلی بی‌خطر است و به ندرت حمله می‌کند. 

تولیدمثل:
- تعداد تخم‌ها: ماده‌ها می‌توانند بین ۱۰ تا ۲۰ تخم بگذارند.
- زمان تخم‌گذاری: معمولاً در اواسط تابستان.

مار سیاه به خاطر رفتار آرام و کمک به کنترل جمعیت جوندگان در محیط‌های طبیعی و شهری شناخته شده است.

 در بسیاری از فرهنگ‌ها و سنت‌های مختلف، باورهایی درباره دیدن مار وجود دارد که بیشتر آنها جزء خرافه های ساختگی هستند تا باورهای صحیح با مبانی علمی یا مشاهدات تجربی. این باورها معمولاً به نمادگرایی، پیش‌بینی‌ها، و نشانه‌های مرتبط با مار برمی‌گردند. در اینجا به برخی از این باورها و نشانه‌ها اشاره می‌کنیم:

1. نماد تغییر و تحول
در برخی از فرهنگ‌ها، مار به عنوان نماد تغییر و تحول در نظر گرفته می‌شود. به دلیل پوست‌اندازی مداوم مارها، آنها به عنوان نماینده تجدید حیات و تغییرات بزرگ در زندگی فرد شناخته می‌شوند. دیدن مار ممکن است به معنای ورود به دوره جدیدی از زندگی یا تجربه تغییرات اساسی باشد.

2. پیش‌گویی و هشدار
در برخی سنت‌ها و باورهای محلی، دیدن مار به عنوان نشانه‌ای از هشدار یا پیش‌گویی در نظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال، ممکن است این باور وجود داشته باشد که دیدن مار نشانه‌ای از مشکلات یا چالش‌های آینده باشد، یا به فرد هشدار دهد که مراقب خطرات بالقوه باشد.

3. نماد قدرت و حکمت

تصور عمومی این است که مارهای ساکن در آب کاملاً بی‌خطر و بدون سم هستند، اما واقعیت پیچیده‌تر از این است. در این بررسی علمی به این پرسش پاسخ می‌دهیم که آیا تمام مارهای آبزی واقعاً بدون سم هستند؟

۱. تنوع مارهای آبزی در جهان

الف) مارهای آبزی غیرسمی

• مارهای آبزی آمریکای شمالی (Nerodia spp.)

• مارهای آبزی اروپا (Natrix spp.)

• مارهای آبزی استرالیا (Tropidonophis spp.)

ب) مارهای آبزی سمی

• مار دریایی (Hydrophiinae) - 100% سمی

• مار مرجانی آبزی (Micrurus spp.)

• مار بندری (Hydrophis spp.)

۲. ویژگی‌های مارهای آبزی غیرسمی