روشنفکری (به انگلیسی: intellectualism یا enlightenment)به معنای تمایل به تفکر انتقادی، جستجو برای حقیقت و باور به اهمیت دانش و آموزش است. این مفهوم در تاریخ بیشتر به افرادی اطلاق شده که بهدنبال تجدید نظر در باورهای اجتماعی، سیاسی، و فرهنگی زمان خود بودهاند و تلاش کردهاند تا از قیود سنتی و جزماندیشی رهایی یابند. روشنفکران معمولاً بهدنبال تحول اجتماعی و عقلانی در جامعه خود هستند و در بسیاری از مواقع، منتقد نظامهای سیاسی، دینی و فرهنگی بودهاند.
روشنفکری در تاریخ، به ویژه در دوران روشنگری اروپا، بهعنوان یک جریان فکری مستقل مطرح شد که تأکید زیادی بر علم، عقلانیت و آزادی فردی داشت. روشنفکران این دوره باور داشتند که تنها از طریق آموزش و گسترش آگاهی، انسانها میتوانند به پیشرفت اجتماعی و سیاسی دست یابند. در جوامع غیرغربی، مفهوم روشنفکری ممکن است با مسائلی چون هویت فرهنگی، استقلال سیاسی و مقاومت در برابر استعمار نیز ارتباط داشته باشد.
تاریخ و تکامل مفهوم روشنفکری