کتاب بهرام

مارها (Snakes) به عنوان یکی از موجودات خزنده (Reptiles) شناخته می‌شوند و توانایی‌های حرکتی منحصر به فردی دارند. یکی از سوالات جالبی که ممکن است به ذهن برسد این است که آیا مارها می‌توانند از دیوار (Wall) بالا بروند یا خیر. در این مطلب به بررسی این موضوع می‌پردازیم.

1. ساختار بدن مارها

مارها دارای بدنی کشیده و بدون اندام‌های چهارگانه (Limbs) هستند. این ویژگی به آن‌ها کمک می‌کند تا به راحتی در محیط‌های مختلف حرکت کنند. ساختار بدن آن‌ها شامل:

مارها یکی از جالب‌ترین و پیچیده‌ترین شکارچیان در دنیای حیوانات هستند. این موجودات به دلیل ویژگی‌های خاص آناتومیکی و رفتاری خود توانسته‌اند به عنوان شکارچیان موفق در زیستگاه‌های مختلف عمل کنند. در ادامه، به بررسی روش‌های شکار مارها، تکنیک‌ها و ویژگی‌های آن‌ها می‌پردازیم.

1. آناتومی و ویژگی‌های فیزیکی

مارها دارای ویژگی‌های آناتومیکی خاصی هستند که به آن‌ها در شکار کمک می‌کند:

بدن باریک و انعطاف‌پذیر: این ویژگی به مارها اجازه می‌دهد تا به راحتی در میان بوته‌ها و موانع حرکت کنند و به شکار نزدیک شوند.
زبان دوشاخه: مارها از زبان دوشاخه خود برای شناسایی بوها استفاده می‌کنند. آن‌ها با حرکت زبان خود در هوا و جمع‌آوری ذرات معلق، اطلاعاتی درباره محیط و طعمه‌های موجود به دست می‌آورند.

حسگرهای حرارتی:

مار سفید، به طور عمومی به گروهی از مارها با رنگ سفید یا مایل به سفید اطلاق می‌شود. این مارها در واقع رنگ و الگوهای متنوعی دارند و هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند.

ویژگی‌ها

1. ظاهر:
   - رنگ: معمولاً سفید، خاکستری یا کرم رنگ هستند. برخی ممکن است الگوهای لکه‌دار یا نوارهای تیره داشته باشند.
   - اندازه: اندازه این مارها به نوع و گونه آن‌ها بستگی دارد. مارهای سفید ممکن است از چندین سانتی‌متر تا چند متر طول داشته باشند.

2. سم:
   - ترکیب سم: مارهای سفید ممکن است سموم مختلفی داشته باشند که بر اساس گونه‌شان متفاوت است. این سموم می‌توانند شامل مواد سمی عصبی یا همولیتیک باشند.
   - خطر: سم مارهای سفید می‌تواند برای انسان‌ها خطرناک باشد، اما شدت آن به نوع مار و میزان سم تزریقی بستگی دارد.

زیستگاه و رفتار

1. زیستگاه:

مار زنگی(Rattlesnake) (بعضی اوقات با نام علمی Crotalus یا Sistrurus) یکی از مشهورترین مارهای سمّی آمریکای شمالی است که به خاطر صدای مشخص زنگی که از دم خود تولید می‌کند، شناخته می‌شود. این مارها در خانواده Viperidae و زیرخانواده Crotalinae قرار دارند. در اینجا ویژگی‌های اصلی و اطلاعاتی درباره مار زنگی ارائه می‌شود:

ویژگی‌ها

1. شناخت ظاهری:
   - اندازه: اندازه مار زنگی به نوع آن بستگی دارد، اما معمولاً بین ۶۰ سانتی‌متر تا ۲ متر طول دارد.
   - رنگ: رنگ آن‌ها می‌تواند متنوع باشد، از جمله قهوه‌ای، خاکستری، سبز زیتونی و حتی زرد، با الگوهای مختلفی از جمله لکه‌ها و نوارها.
   - ویژگی‌های خاص: مار زنگی دارای دم زنگی است که از صفحاتی به نام "زنگ" تشکیل شده که در انتهای دم قرار دارند و هنگام حرکت به صدا درمی‌آیند.

2. سم:
   - ترکیب سم: سم مار زنگی شامل آنزیم‌ها و پروتئین‌های مختلف است که می‌تواند به بافت‌های بدن آسیب برساند و باعث درد، تورم و تغییرات خونی شود.
   - خطر: سم مار زنگی برای انسان‌ها می‌تواند خطرناک باشد، اما در اکثر موارد با درمان مناسب قابل پیشگیری و درمان است.

زیستگاه و رفتار

1. زیستگاه:

مار سبز، یا "Green Snake" (Oxybelis fulgidus) و "Green Tree Python" (Morelia viridis)، به خانواده‌های مختلفی از مارها اشاره دارد که رنگ سبز روشن و زیبا دارند. در اینجا به ویژگی‌های کلی هر دو نوع اشاره می‌کنیم:

مار سبز درختی (Morelia viridis):
- اندازه: حدود ۱.۵ تا ۲ متر طول.
- رنگ: سبز درخشان با نوارهای زرد یا آبی در برخی نواحی.
- زیستگاه: جنگل‌های بارانی در استرالیا و گینه نو.
- غذا: عمدتاً از جوندگان و پرندگان کوچک تغذیه می‌کند.
- ویژگی‌ها: به زندگی در درختان و محیط‌های بالاسری عادت دارد.

مار سبز آمریکایی (Oxybelis fulgidus):
- اندازه: معمولاً حدود ۱.۲ تا ۲ متر طول.
- رنگ: سبز روشن با زیر پوست زرد یا سفید.
- زیستگاه: جنگل‌ها و بوته‌زارهای آمریکای مرکزی و جنوبی.
- غذا: عمدتاً از حشرات و جوندگان کوچک تغذیه می‌کند.
- ویژگی‌ها: به خاطر رفتار سریع و چابک خود شناخته می‌شود.

هر دو نوع مار سبز به خاطر رنگ زیبا و طبیعت غیرسمی‌شان محبوب هستند و در اکوسیستم‌های طبیعی خود نقش مهمی در کنترل جمعیت حشرات و جوندگان دارند.

مار سیاه، یا "Black Rat Snake" (Pantherophis obsoletus)، یکی از مارهای غیرسمی بومی ایالات متحده است. این مار به خاطر رنگ سیاه و بدنی باریک و بلندش شناخته می‌شود. 

ویژگی‌ها:
- اندازه: بالغ‌ها معمولاً بین ۱.۵ تا ۲.۴ متر طول دارند.
- رنگ: به طور کلی سیاه است، اما در نواحی خاص ممکن است لکه‌های سفید یا خاکستری داشته باشد.
- غذا: عمدتاً از جوندگان، پرندگان و تخم‌مرغ‌ها تغذیه می‌کند.

زیستگاه:
مار سیاه در مناطق مختلفی از ایالات متحده یافت می‌شود، از جمله جنگل‌ها، بوته‌زارها و مراتع. آنها معمولاً در نزدیکی منابع آب زندگی می‌کنند.

رفتار:
- شب‌زی: بیشتر فعالیت‌های این مار در شب انجام می‌شود.
- خطر: به طور کلی بی‌خطر است و به ندرت حمله می‌کند. 

تولیدمثل:
- تعداد تخم‌ها: ماده‌ها می‌توانند بین ۱۰ تا ۲۰ تخم بگذارند.
- زمان تخم‌گذاری: معمولاً در اواسط تابستان.

مار سیاه به خاطر رفتار آرام و کمک به کنترل جمعیت جوندگان در محیط‌های طبیعی و شهری شناخته شده است.

 در بسیاری از فرهنگ‌ها و سنت‌های مختلف، باورهایی درباره دیدن مار وجود دارد که بیشتر آنها جزء خرافه های ساختگی هستند تا باورهای صحیح با مبانی علمی یا مشاهدات تجربی. این باورها معمولاً به نمادگرایی، پیش‌بینی‌ها، و نشانه‌های مرتبط با مار برمی‌گردند. در اینجا به برخی از این باورها و نشانه‌ها اشاره می‌کنیم:

1. نماد تغییر و تحول
در برخی از فرهنگ‌ها، مار به عنوان نماد تغییر و تحول در نظر گرفته می‌شود. به دلیل پوست‌اندازی مداوم مارها، آنها به عنوان نماینده تجدید حیات و تغییرات بزرگ در زندگی فرد شناخته می‌شوند. دیدن مار ممکن است به معنای ورود به دوره جدیدی از زندگی یا تجربه تغییرات اساسی باشد.

2. پیش‌گویی و هشدار
در برخی سنت‌ها و باورهای محلی، دیدن مار به عنوان نشانه‌ای از هشدار یا پیش‌گویی در نظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال، ممکن است این باور وجود داشته باشد که دیدن مار نشانه‌ای از مشکلات یا چالش‌های آینده باشد، یا به فرد هشدار دهد که مراقب خطرات بالقوه باشد.

3. نماد قدرت و حکمت

آیا مارهایی که در آب زندگی می کنند بدون سم هستند؟

بله، برخی از مارهایی که در آب زندگی می‌کنند، بدون سم هستند. اکثر این مارها از خانواده‌های نامسمی و بدون سم مانند مارهای آبی (Nerodia) و مارهای آبی کشتارگر (Thamnophis) هستند. این مارها عموماً منابع غذایی خود را از طریق شکار جانوران کوچک آبزی تأمین می‌کنند و به دلیل نیاز کمتر به سموم برای شکار، بدون سم هستند.

مار یک نوع از خزندگان بی‌پا با بدن بلند و نرم است. آنها به عنوان یکی از پستانداران بدون سینه شناخته می‌شوند، به این معنی که فرزندان خود را با شیر نوزادی تغذیه نمی‌کنند. مارها در سراسر جهان یافت می‌شوند و از اندازه‌های کوچک تا بزرگ متنوعی دارند. آنها به عنوان یکی از حیوانات خطرناک در برخی مناطق شناخته می‌شوند، زیرا برخی از انواع مارها دارای سم‌هایی هستند که می‌تواند برای انسان‌ها مضر باشد. با این حال، بسیاری از انواع مارها برای کنترل جمعیت حیوانات دیگر و حشرات مفید هستند و نقش مهمی در اکوسیستم‌ها ایفا می‌کنند.

آیا مار پستاندار است؟

خیر، مارها پستاندار نیستند. مارها به گروه خزندگان تعلق دارند. خزندگان جانورانی هستند که دارای پوست خشک و فلس‌دار هستند و تخم‌گذاری می‌کنند یا بچه‌های زنده به دنیا می‌آورند (در برخی گونه‌ها).

پستانداران گروه دیگری از جانوران هستند که ویژگی‌های خاصی دارند، از جمله:
1. دارای غدد شیری: پستانداران شیر تولید می‌کنند و نوزادان خود را با شیر تغذیه می‌کنند.
2. پوستی با مو یا خز: بیشتر پستانداران دارای مو یا خز هستند.
3. زنده‌زایی: اغلب پستانداران زنده‌زا هستند (اگرچه برخی مانند پلاتی‌پوس تخم می‌گذارند).

مارها این ویژگی‌ها را ندارند و بنابراین جزو پستانداران محسوب نمی‌شوند. آنها به‌طور کلی تخم‌گذار هستند (هرچند برخی گونه‌ها بچه‌های زنده به دنیا می‌آورند) و پوشش بدنشان از فلس تشکیل شده است، نه مو یا خز.

مار چند سال عمر می کند؟

مارها (Snakes) به طور کلی گوشت‌خوار (Carnivorous) هستند، اما تمام مارها گوشت‌خوار نیستند. در واقع، رژیم غذایی مارها به شدت متنوع است و ممکن است بسته به نوع مار، شرایط زیستی و منطقه زندگیشان، شامل گیاهان، پستانداران، پرندگان، موش‌ها و حتی مارهای دیگر باشد. بعضی از مارها گوشت‌خوار هستند و از جمله شکارچیان فعال هستند که به دنبال حیوانات کوچک مانند موش‌ها، خرگوش‌ها و پرندگان می‌گردند. اما برخی دیگر از مارها، مانند مارهای محلی برخی مناطق، میوه‌ها، گیاهان و حتی تخم‌مرغ‌ها را هم در رژیم غذایی خود می‌پذیرند. بنابراین، می‌توان گفت که رژیم غذایی مارها بسته به نوع و شرایط زیستی آنها متفاوت است و نه تمام مارها گوشت‌خوار هستند.

این موضوع به نوع و گونه (Species) مار بستگی دارد. در ادامه به بررسی این موضوع می‌پردازیم.

1. تغذیه مارها

مارها معمولاً از حیوانات کوچک (Small Animals) تغذیه می‌کنند. این حیوانات می‌توانند شامل: