کتاب بهرام

میدان مغناطیسی زمین

میدان مغناطیسی زمین(به انگلیسی “Earth’s Magnetic Field” یا به طور خلاصه “Geomagnetic Field”)، که به آن “میدان مغناطیسی زمین” یا “میدان مغناطیسی جهانی” نیز گفته می‌شود، یک میدان مغناطیسی است که زمین را احاطه کرده و تأثیرات زیادی بر زندگی و فعالیت‌های انسانی و طبیعی دارد. این میدان به دلیل وجود جریان‌های الکتریکی در هسته زمین ایجاد می‌شود و نقش مهمی در حفاظت از زمین در برابر تابش‌های مضر خورشیدی و فضایی ایفا می‌کند.

۱. ساختار میدان مغناطیسی زمین

میدان مغناطیسی زمین به طور کلی از دو بخش اصلی تشکیل شده است:

میدان مغناطیسی داخلی: این میدان ناشی از حرکات مایع در هسته خارجی زمین است. این حرکات باعث ایجاد جریان‌های الکتریکی می‌شوند که در نتیجه آن، میدان مغناطیسی تولید می‌شود. هسته زمین عمدتاً از آهن و نیکل تشکیل شده است.

میدان مغناطیسی خارجی:

 برخی از حیوانات از میدان مغناطیسی زمین برای جهت‌یابی و هدایت در مسیرهای مهاجرت یا به دنبال غذا استفاده می‌کنند. این پدیده به عنوان "جهت‌یابی مغناطیسی" شناخته می‌شود و در بسیاری از گونه‌ها، از پرندگان و ماهی‌ها تا لاک‌پشت‌ها و کرم‌ها مشاهده شده است.

برخی از مطالعات نشان داده‌اند که برخی از پرندگان مهاجر، به ویژه کبوترها و پرستوها، از میدان مغناطیسی زمین برای تعیین مسیرهای مهاجرت طولانی‌شان استفاده می‌کنند. این حساسیت به پالس‌های مغناطیسی زمین اغلب در قسمت‌های خاصی از مغز حیوانات وابسته است که به عنوان "سیستم جهت‌یابی مغناطیسی" شناخته می‌شود.

پژوهش‌ها نشان داده است که برخی از حیوانات می‌توانند از میدان مغناطیسی زمین برای یافتن مسیرهای مهاجرت، نظام غذایی یا جستجوی غذا، و حتی برای بازگشت به محل تولد خود استفاده کنند.