عصر پس یخبندان (Postglacial) به دوره‌ای از زمان اطلاق می‌شود که پس از پایان آخرین دوره یخبندان بزرگ، یعنی یخبندان کواترنری، آغاز شده است. این دوره از زمانی شروع شد که تقریباً 11,700 سال پیش زمین از دمای پایین و پوشش یخ‌های عظیم خارج شد و شرایط اقلیمی به تدریج گرم‌تر شد. در این مطلب به بررسی جزئیات این دوره از منظر زمین‌شناسی، اقلیمی، زیست‌شناسی و تأثیرات آن بر انسان‌ها و اکوسیستم‌ها پرداخته می‌شود.
1. پایان دوره یخبندان و آغاز عصر پس یخبندان
پایان دوره یخبندان که به آن "آخرین یخبندان" یا "یخبندان کواترنری" گفته می‌شود، حدود 12 هزار سال پیش اتفاق افتاد. در این زمان، دمای زمین به تدریج گرم شد و یخ‌های عظیم در شمال قاره‌ها شروع به ذوب شدن کردند. این تغییرات موجب تغییرات عمده‌ای در اکوسیستم‌ها و شکل‌گیری محیط‌های جدید شد. در این دوره، سطح دریاها بالا رفت و بسیاری از مناطق که پیش از آن زیر یخ قرار داشتند، به تدریج آزاد شدند.