یخبندان کواترنری، که به نام یخبندان پلیستوسن یا عصر یخبندان کنونی نیز شناخته میشود، یکی از مهمترین رویدادهای اقلیمی در تاریخ زمین است که آغاز آن به حدود ۲٫۵ میلیون سال پیش میرسد و تا کنون ادامه دارد. این دوره به واسطه وقوع رویدادهای میانیخچالی که به صورت دورهای میان یخبندانها رخ میدهند، از یکدیگر تفکیک شده است. در این دوره، یخسارها یا صفحات یخی بهویژه در مناطق قطبی مانند جنوبگان و گرینلند بهشدت گسترش یافتند، و همچنین یخسارهای نوسانی مانند یخسار لارنتی در دیگر نقاط جهان نیز شکل گرفتند.
اثر عمده این عصر یخبندان شامل تغییرات عمده در سطح زمین و اقلیم است. یکی از مهمترین تأثیرات این دوره، فرسایش شدید سطح زمین و رسوبگذاری مواد در نواحی وسیع از قارههای مختلف است. این فرسایش و رسوبگذاری باعث تغییرات زیادی در سیستمهای زهکشی طبیعی زمین شد و میلیونها دریاچه بهوجود آمد. علاوه بر این، تغییرات در سطح آبهای آزاد و گسترش دریاچههای بارانی در مناطقی دور از کنارههای یخها از دیگر نتایج آن بود.
همچنین، یکی از ویژگیهای برجسته این دوره، تنظیم ایزوستازی پوسته زمین بهواسطه وزن یخسارها بود که تأثیرات قابلتوجهی بر ساختار پوسته زمین گذاشت. این تغییرات در تراز زمین همچنین باعث شکلگیری بادهای غیرعادی و تغییرات جوی در بسیاری از مناطق شد. به طور کلی، این یخبندانها تأثیرات زیادی بر اقلیم زمین، اقیانوسها، سیلابها و حتی اجتماعات زیستیخچالی برجای گذاشت.
همچنین، صفحات یخساری موجود در این دوره با افزایش اثر سپیدایی (بازتاب نور خورشید) تأثیر زیادی بر سردشدن اقلیم زمین داشتند. این اثر، بهویژه در مناطق قطبی، موجب تسریع فرآیند یخبندان و کاهش دما در سطح زمین شد. به این ترتیب، یخبندان کواترنری نهتنها در شکلگیری و تغییرات جغرافیایی زمین مؤثر بوده بلکه تأثیرات عمدهای بر سیستمهای زیستمحیطی و اقلیمی نیز گذاشته است.