کتاب بهرام

اتمسفر نپتون، اورانوس و زحل فشارهای بسیار بالایی دارند که می‌توانند به گونه‌ای شدید، اتم‌های کربن را فشرده کرده و آن‌ها را به شکل الماس متبلور کنند. این پدیده به عنوان تبدیل کربن به الماس توسط فشارهای بسیار بالا شناخته می‌شود و در دنیای زمین شاهد آن نمی‌باشیم به دلیل فشارهای ناچیزتر.

محققان این حقیقت علمی را با آزمایش‌های خود در آزمایشگاه تأیید کرده‌اند که شرایط لازم برای تبدیل کربن به الماس در این سیارات گازی وجود دارد. این آزمایش‌ها نشان می‌دهند که فشارها و دماهای اتمسفری این سیارات می‌تواند باعث تولید الماس شود، مانند شرایطی که در عمق‌های اقیانوس‌های زمین ممکن است باشد.

جدا از این، برخی محققان نیز پیش‌بینی می‌کنند که ممکن است در بخش‌هایی از اتمسفر زحل، سالانه مقادیر قابل توجهی از الماس تولید شود، اگرچه این ادعاها هنوز به تأیید نهایی نرسیده‌اند و نیاز به بررسی‌های بیشتر دارند.

مطلب بالا در برخی جوانب صحیح است، اما برخی جوانب آن بیشتر یک فرضیه است و نیازمند توضیحات بیشتری است:

عمر سیاره زمین تخمین زده می‌شود که حدود 4.5 میلیارد سال است. این محاسبه بر اساس سن نمونه‌های سنگی که از زمین برداشت شده‌اند، مطالعات رادیواکتیویته و فرایندهای جغرافیایی صورت گرفته است.

این تخمین از سن زمین بر اساس مطالعات مختلفی از جمله:

1. سن نمونه‌های سنگی: از زمین برداشته شده و با استفاده از روش‌های رادیومتری، نسبت ایزوتوپ‌هایی مانند اورانیم و توریم برای تعیین سن استفاده می‌شود.

2. مطالعات رادیواکتیویته: بررسی تجزیه نیوکلایدها و مدل‌سازی رادیواکتیویته داخلی زمین به ارزیابی سن زمین کمک می‌کند.

3. فرایندهای جغرافیایی: بررسی رخدادهای زمین‌شناسی مانند رخساره‌های لایه‌بندی شده در سنگ‌ها و گسل‌ها برای تخمین سن زمین مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به طور کلی، سن 4.5 میلیارد ساله‌ای که برای زمین تخمین زده شده، نشان از این دارد که زمین از آغاز ساماندهی منظومه شمسی تاکنون به وجود آمده و فرآیندهای ژئولوژیکی، زیست‌شناسی و اقلیمی را تجربه کرده است.

 با سرعت هواپیما چقدر طول می کشد به هر کدام از سیارات منظومه شمسی برسیم؟ 

زمانی که برای رسیدن به هر یک از سیارات منظومه شمسی از یک هواپیما استفاده کنیم، باید در نظر داشته باشیم که هواپیماها اغلب برای پرواز در جو زمین طراحی شده‌اند و قادر به مسافرت در فضا نیستند. اما اگر فرض کنیم که یک هواپیما به صورت خیالی قادر به پرواز در فضا باشد و با سرعت ثابتی بتواند حرکت کند، زمان لازم برای رسیدن به هر یک از سیارات منظومه شمسی متفاوت خواهد بود. البته، برای محاسبه زمان دقیق نیاز به در نظر گرفتن مسافت فعلی سیاره و وقتی که هواپیما طی می‌کند داریم.

برای مثال، فرض کنیم ما می‌خواهیم به سیاره مریخ برسیم که در میانگین فاصله‌ای حدود 225 میلیون کیلومتر از زمین قرار دارد. اگر بخواهیم با سرعت صوت (حدود 1225 کیلومتر در ساعت) حرکت کنیم، به تقریباً 184 روز برای رسیدن به مریخ نیاز خواهیم داشت.

اما برای رسیدن به سیاره‌های دیگر مانند نپتون که در میانگین فاصله‌ای حدود 4.5 میلیارد کیلومتر از زمین قرار دارد، زمان لازم بسیار بیشتر خواهد بود. در واقع، با توجه به فاصله زیاد، برای رسیدن به نپتون با سرعت هواپیما، ممکن است بیش از 160 سال طول بکشد.

به طور خلاصه، حتی با فرض وجود یک هواپیمایی که بتواند در فضا پرواز کند، زمان لازم برای رسیدن به سیارات منظومه شمسی بسیار بیشتر از توانایی هواپیماهاست و نیاز به فناوری‌های سفر فضایی پیشرفته‌تری است.

فصلها در سایر سیارات چگونه اند؟ 

 در سیارات دیگر، مفهوم فصل‌ها ممکن است با تفاوت‌های قابل توجهی نسبت به زمین همراه باشد. این تفاوت‌ها بستگی به عوامل زیر دارد:

 مدار سیاره: مدار سیاره حول ستاره اصلی (مثلاً خورشید) تأثیر بسیاری بر روی فصل‌ها دارد. فاصله سیاره از ستاره و شیب محور سیاره می‌توانند تغییرات شدیدی در دما و فصل‌ها ایجاد کنند.

نزدیک ترین سیاره قابل سکونت به زمین        

نزدیکترین سیاره قابل سکونت به زمین پروکسیما بی (Proxima b) است که در سال 2016 توسط دانشمندان کشف شد. این سیاره در مدار حول ستاره Proxima Centauri قرار دارد که یکی از نزدیکترین ستاره ها به خورشید ماست و فاصله آن از زمین حدود 4.24 سال نوری می باشد.

Proxima b یک سیاره سنگی با جرم مشابهی به زمین دارد و در ناحیه مسکونی ستاره Proxima Centauri قرار دارد. این سیاره در منطقه قابل سکونت ستاره خود قرار دارد که به دلیل فاصله نزدیک به ستاره، دمای سطح آن حدوداً چندین درجه کلوین افزایش می یابد. به عنوان مثال، دمای متوسط سطح Proxima b حدود -39 درجه سانتیگراد است، البته با توجه به مشخصات سیاره، نیاز به بررسی های بیشتر برای اثبات این ادعا است.

هرچند که اطلاعات بسیاری در مورد Proxima b وجود دارد، اما هنوز نمی توان به طور قطعی ادعا کرد که آیا این سیاره قابل سکونت است یا خیر. به هر حال، کشف این سیاره می تواند یک گام بزرگ در جهت شناخت بهتر و جستجوی سیارات قابل سکونت در کهکشان ما باشد.

نکته های جالب در مورد سیاره اورانوس 

سیاره اورانوس، یکی از سیارات خورشیدی در منظومه شمسی است و دارای ویژگی‌ها و نکته‌های جالبی است. در ادامه، به برخی از این نکته‌ها اشاره خواهم کرد:

محور چرخش: اورانوس یکی از سیاراتی است که محور چرخش آن به نسبت سایر سیارات خورشیدی به طرز غیرعادی انحراف دارد. در واقع، محور چرخش اورانوس تقریباً به یک زاویه ۹۸ درجه نسبت به صفحه مداری آن انحراف دارد. این باعث می‌شود که در طول یک سال مقداری از زمان دیده نشود یا به عبارتی دیگر، برای مدتی قطب‌های اورانوس در تاریکی بمانند و برای مدتی دیگر به نور خورشید بیفتند.

جوی یخی: سیاره اورانوس به دلیل فاصله‌ای که از خورشید دارد، در برابر حرارت آن محافظت شده است. به همین دلیل، اورانوس یک جوی سرد و یخی دارد که اصولاً از آب و متان تشکیل شده است. این جوی سرد باعث می‌شود که اورانوس یکی از سیاراتی با دمای منفی در منظومه شمسی باشد.

یک انسان ۷۰ کیلویی روی سایر سیارات چند کیلو می شود؟ 

وزن یک فرد 70 کیلوگرم بر روی سطح سیارات دیگر با توجه به جاذبهٔ هر سیاره متفاوت است. وزن اشخاص در هر سیاره به ارتفاع نسبت دارد و بسته به جرم و شعاع سیاره، جاذبهٔ آن تغییر می‌کند. برای محاسبهٔ وزن یک فرد در سیارات مختلف، از قانون گرانش نیوتن (قانون یکسانیت) استفاده می‌شود.

مقدار جاذبهٔ یک سیاره معمولاً به صورت عددی به نسبت جاذبهٔ زمین (که به عنوان مبنا در نظر گرفته می‌شود) بیان می‌شود. در ادامه، وزن این فرد 70 کیلوگرم را در سطح سیارات دیگر بر اساس نسبت جاذبه به زمین محاسبه خواهیم کرد:

مریخ: سطح مریخ حدود 0.38 برابر جاذبهٔ زمین است. بنابراین، وزن این فرد بر روی سطح مریخ حدوداً 26.6 کیلوگرم خواهد بود (70 × 0.38).

ماه: گرانش ماه حدوداً 0.17 برابر جاذبهٔ زمین است. بنابراین، وزن این فرد بر روی سطح ماه حدوداً 11.9 کیلوگرم خواهد بود (70 × 0.17).

مشتری (ژوپیتر): گرانش ژوپیتر حدوداً 2.53 برابر جاذبهٔ زمین است. بنابراین، وزن این فرد بر روی سطح ژوپیتر حدوداً 177 کیلوگرم خواهد بود (70 × 2.53).

سوال درباره اینکه آیا زمین (Earth) اول به وجود آمد یا خورشید (Sun) یکی از سوالات مهم در علم نجوم و زمین‌شناسی است. برای پاسخ به این سوال، باید به فرآیندهای تشکیل منظومه شمسی (solar system) نگاه کنیم.

تشکیل خورشید و زمین

1. تئوری تشکیل منظومه شمسی:

   • ابر مولکولی: حدود ۴.۶ میلیارد سال پیش، یک ابر مولکولی (molecular cloud) از گاز و گرد و غبار در کهکشان راه شیری (Milky Way galaxy) شروع به فروپاشی (collapse) کرد. این فروپاشی ممکن است به دلیل یک انفجار ابرنواختری (supernova) یا سایر عوامل تحریک شده باشد.
   • تشکیل خورشید: در مرکز این ابر، ماده به هم فشرده شد و باعث تشکیل خورشید شد. این فرآیند به نام فروپاشی گرانشی (gravitational collapse) شناخته می‌شود. خورشید در حدود ۴.۵ میلیارد سال پیش به وجود آمد و به یک ستاره (star) در حال سوزش تبدیل شد.

سرعت حرکت خورشید نسبت به چهارچوب ثابتی که به آن گردش آفاقی گفته می‌شود، متغیر است. خورشید در مرکز سامانهٔ شمسی قرار دارد و به دور مرکز خردمند گردش می‌کند. سرعت خورشید در مرکز گردش حدود 220 کیلومتر بر ثانیه (137 مایل بر ثانیه) است. این سرعت در نزدیکی سطح خورشید کمتر می‌شود و در اطراف آن افزایش می‌یابد. مهم است به خاطر داشته باشید که سرعت خورشید نسبت به سیاره‌ها و سایر اجرام در سامانهٔ شمسی نیز متغیر است. برای مثال، زمین در مدار خود به دور خورشید با سرعت حدود ۲۹.۵ کیلومتر بر ثانیه (۱۸.۲ مایل بر ثانیه) حرکت می‌کند. همچنین، سرعت حرکت خورشید نسبت به ستارگان و کهکشان‌ها نیز متغیر است و به عواملی مانند مدارهای گردشی و جهت حرکت مرتبط است.