پانگهآ (Pangaea) نام ابرقاره عظیم دوران پیشاتاریخ است که در فاصلهٔ پایانی دورهٔ دیرینهزیستی (پالئوزوئیک) و آغازین میانهزیستی (مزوزوئیک) به وجود آمد. این ابرقاره شامل تمامی قارههای کنونی بود که در آن زمان بهصورت یک تودهٔ خشکی به هم پیوسته و بههم متصل بودند. نام پانگهآ از واژههای یونانی «παν» (همه) و «Γαῖα» (زمین) برگرفته شده و به معنای «تمام زمین» است، که نشاندهندهٔ همگرایی و یکپارچگی تمام قارههای جهان در آن دوران میباشد.
ترکیب و ساختار پانگهآ
حدود ۱۷۵ میلیون سال پیش، تمام قارههای کنونی زمین در یک ابرقاره عظیم به نام پانگهآ کنار هم قرار داشتند. این ابرقاره بهطور کلی از دو بخش اصلی تشکیل میشد: لورازیا و گندوانا. لورازیا شامل قارههای آمریکای شمالی، اروپا و آسیای شمالی بود، در حالی که گندوانا شامل قارههای آمریکای جنوبی، آفریقا، آسیای جنوبی، جنوبگان و استرالیا بود. در این همگروهه، آفریقا در میانهٔ پانگهآ قرار داشت و قسمتهای شمال غربی آن نقطهٔ اتصال دو تکهٔ اصلی ابرقاره بود. در واقع، این برآمدگی شمال غربی آفریقا پیوندگاه لورازیا و گندوانا بود.