جوغن یکی از پدیده‌های باستانی است که به‌ویژه در ایران و برخی دیگر از کشورهای خاورمیانه و آسیای میانه به چشم می‌خورد. این کنده‌کاری‌ها و حکاکی‌های سنگی که عمدتاً بر روی صخره‌ها و سنگ‌ها ایجاد می‌شوند، می‌توانند معانی و اهداف مختلفی داشته باشند. در این مقاله به معرفی جوغن، تاریخچه و انواع آن، کاربردهای مختلف جوغن‌ها و نحوه تشخیص و شناسایی آنها می‌پردازیم.
تعریف جوغن
جوغن به‌طور کلی به معنای کنده‌کاری‌ها، حکاکی‌ها یا نقوشی است که بر روی سنگ‌ها و صخره‌ها ایجاد می‌شوند. این حکاکی‌ها معمولاً به‌صورت فرورفتگی‌هایی با عمق و ابعاد مختلف طراحی می‌شوند. جوغن‌ها در بسیاری از موارد به‌عنوان نشانه‌ای برای گنج‌یابان یا دفینه‌جویی‌ها شناخته می‌شوند، زیرا در گذشته برخی از جوغن‌ها به‌عنوان علامت‌هایی برای دفن اموال و گنجینه‌ها استفاده می‌شدند.