کتاب بهرام

پلیکان قهوه‌ای (Pelecanus occidentalis) یکی از گونه‌های مشهور و شناخته‌شده پلیکان‌ها است که در نواحی گرمسیری و نیمه‌گرمسیری جهان به ویژه در سواحل قاره‌های آمریکا، آفریقا و برخی مناطق آسیای جنوب شرقی یافت می‌شود. این پرنده زیبا و خاص از خانواده Pelecanidae است و ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که آن را از دیگر پرندگان مشابه متمایز می‌کند.

ویژگی‌های ظاهری

پلیکان قهوه‌ای پرنده‌ای با اندازه متوسط است که به طور معمول طول بدن آن بین ۱۱۰ تا ۱۳۰ سانتیمتر می‌باشد. این پرنده بال‌های بزرگی دارد که طول آن‌ها می‌تواند تا ۲۳۰ سانتیمتر برسد. رنگ بدن پلیکان قهوه‌ای معمولاً ترکیبی از قهوه‌ای تیره در بخش‌های بالا و سفید یا کرم در بخش‌های زیرین است. همچنین سر این پرنده دارای یک رنگ روشن‌تر است که معمولاً به رنگ سفید یا کرم با لکه‌هایی از رنگ خاکی مشاهده می‌شود.

ویژگی بارز پلیکان قهوه‌ای منقار بزرگ و خمیده آن است که به طول ۳۰ تا ۴۵ سانتیمتر می‌رسد. این منقار به گونه‌ای طراحی شده است که برای گرفتن ماهی و دیگر موجودات دریایی بسیار کارآمد است. به علاوه، پلیکان‌ها دارای یک کیسه پوستی زیر منقار خود هستند که برای ذخیره ماهی‌ها هنگام شکار به کار می‌رود.

زیستگاه و پراکندگی

پلیکان قهوه‌ای به طور عمده در سواحل اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام زندگی می‌کند. این پرندگان در مناطقی مانند سواحل فلوریدا، مکزیک، گواتمالا، و بسیاری از سواحل آمریکا جنوبی، همچنین سواحل برخی از جزایر کارائیب و آفریقا یافت می‌شوند. آن‌ها معمولاً در مناطق کم عمق ساحلی، تالاب‌ها، و جزایر کوچک زندگی می‌کنند.

پلیکان قهوه‌ای پرنده‌ای ساحلی است و بیشتر وقت خود را در کنار آب‌های شور می‌گذراند. این پرندگان قادرند در هوای گرم زندگی کنند و معمولاً در فصل‌های مهاجرتی به سواحل گرم‌تر می‌روند.

رفتار و تغذیه

پلیکان قهوه‌ای به عنوان یک شکارچی ماهر شناخته می‌شود و به طور عمده از ماهی‌ها تغذیه می‌کند. رفتار شکار این پرنده بسیار جالب است؛ پلیکان‌های قهوه‌ای از تکنیک‌های خاصی برای گرفتن ماهی‌ها استفاده می‌کنند که شامل پرواز بر فراز سطح آب و سپس شیرجه زدن به داخل آب به صورت عمودی برای گرفتن ماهی‌ها است. آن‌ها با استفاده از منقار بزرگ خود، ماهی‌ها را شکار کرده و سپس در کیسه پوستی زیر منقار خود ذخیره می‌کنند.

این پرنده معمولاً شکار خود را در گروه‌های کوچک انجام می‌دهد و رفتار شکار گروهی آن‌ها گاهی بسیار هماهنگ و مؤثر است.

جفت‌گیری و تولید مثل

پلیکان‌های قهوه‌ای به طور معمول در دوره‌های خاصی از سال جفت‌گیری می‌کنند و به ساخت آشیانه‌های خود در نزدیکی سواحل می‌پردازند. این پرندگان لانه‌های خود را در درختان یا بر روی صخره‌ها می‌سازند. جفت‌ها معمولاً یک تخم در هر دوره تولید مثل می‌گذارند و جوجه‌ها پس از هچ شدن تحت مراقبت‌های دقیق والدین قرار می‌گیرند.

فرآیند پرورش جوجه‌ها در پلیکان قهوه‌ای زمان‌بر است و جوجه‌ها پس از هچ شدن، معمولاً تحت مراقبت‌های شدید والدین برای چندین هفته قرار می‌گیرند. این جوجه‌ها از نظر تغذیه و رشد به شدت به والدین وابسته هستند.

تهدیدات و وضعیت حفاظتی

پلیکان قهوه‌ای از جمله پرندگان در معرض تهدید به شمار می‌رود. تهدیدات عمده‌ای که این پرنده با آن‌ها مواجه است شامل آلودگی‌های محیطی مانند مواد شیمیایی، کاهش منابع غذایی، و دسترسی محدود به زیستگاه‌های مناسب است. در گذشته، استفاده گسترده از سموم شیمیایی مانند DDT به کاهش جمعیت این پرنده در برخی مناطق منجر شد، اما در دهه‌های اخیر اقدامات حفاظتی مختلفی برای حفاظت از این گونه انجام شده است.

در حال حاضر، پلیکان قهوه‌ای در برخی مناطق به وضعیت حفاظتی "کمترین نگرانی" قرار دارد، اما همچنان در برخی نواحی در معرض خطر است و نیاز به تلاش‌های بیشتر برای حفظ جمعیت‌های پایدار دارد.

نتیجه‌گیری

پلیکان قهوه‌ای با ویژگی‌های ظاهری خاص و رفتارهای منحصر به فرد خود یکی از جذاب‌ترین پرندگان دریایی است که در سواحل گرمسیری و نیمه‌گرمسیری زندگی می‌کند. این پرنده نه تنها به خاطر زیبایی‌اش بلکه به دلیل نقش اکولوژیکی‌اش در حفظ تعادل زیست محیطی در سواحل اهمیت دارد. حفاظت از زیستگاه‌ها و منابع غذایی این پرنده ضروری است تا جمعیت آن در آینده پایدار باقی بماند.