قتل‌عام بومیان استرالیا (که به‌طور کلی به آن "نسل‌کشی بومیان استرالیا" یا "قتل‌عام‌های استرالیای سفید" نیز اطلاق می‌شود) مجموعه‌ای از خشونت‌ها و اقدامات سیستماتیک است که در طول قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم توسط استعمارگران بریتانیایی و دولت‌های استرالیایی علیه مردم بومی استرالیا صورت گرفت. این قتل‌عام‌ها نه تنها به مرگ میلیون‌ها بومی استرالیایی انجامید، بلکه تأثیرات و پیامدهای بلندمدتی بر فرهنگ، زندگی اجتماعی و ساختارهای اقتصادی بومیان گذاشت.
۱. پیش‌زمینه تاریخی
قبل از ورود استعمارگران بریتانیایی به استرالیا در اواخر قرن هجدهم، بومیان استرالیا برای بیش از ۶۰ هزار سال در این سرزمین زندگی می‌کردند. این مردم شامل گروه‌های متنوعی از قبیل آبورجینی‌ها (در مناطق سرزمین اصلی استرالیا) و تورِس استریت آیلندی‌ها (از جزایر تورِس استریت در شمال استرالیا) بودند. فرهنگ و زبان بومیان استرالیا بسیار غنی و پیچیده بود و شامل هزاران قبیله و گروه قومی مختلف می‌شد.
در سال ۱۷۸۸، بریتانیا مستعمره‌ای به نام نوی جنوب ولز در ساحل شرقی استرالیا تأسیس کرد و اولین کشتی‌های مهاجر به همراه زندانیان و سربازان به این منطقه رسیدند. استعمارگران بریتانیایی به تدریج سرزمین‌های بومی را تصرف کرده و مستعمرات جدیدی در سراسر این قاره ایجاد کردند. این امر باعث شد که مردم بومی استرالیا با تهدیدات مختلفی از جمله تصرف اراضی، شیوه‌های زندگی جدید و برخوردهای فرهنگی و سیاسی روبه‌رو شوند.
۲. خشونت‌ها و قتل‌عام‌ها
پس از ورود بریتانیایی‌ها، کشمکش‌ها و خشونت‌های زیادی بین بومیان و مهاجران رخ داد. استعمارگران به سرعت شروع به تصرف زمین‌های بومی کردند و بسیاری از بومیان را مجبور به ترک اراضی‌شان نمودند. به علاوه، آلودگی‌های جدید مانند بیماری‌ها، سلاح‌های آتشین، و تغییرات در منابع غذایی به کاهش شدید جمعیت بومیان انجامید.
قتل‌عام‌های بومیان استرالیا در مقاطع مختلف تاریخ رخ داده‌اند. در این‌جا به برخی از مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین موارد اشاره می‌کنیم:
۲.۱. قتل‌عام میری (Myall Creek Massacre) - ۱۸۳۸
قتل‌عام میری یکی از شناخته‌شده‌ترین رویدادهای نسل‌کشی بومیان استرالیا است که در تاریخ ۱۰ ژوئن ۱۸۳۸ رخ داد. در این رویداد، حدود ۲۸ نفر از بومیان از قبیله‌ای به نام Wirrayaraay در شمال نیو ساوت ولز توسط یک گروه از مستعمره‌نشینان سفیدپوست به قتل رسیدند. این قتل‌عام بعد از این اتفاق افتاد که بومیان به دفاع از زمین‌های خود در برابر کشاورزان سفیدپوست پرداختند. این قتل‌عام با وجود اینکه بسیاری از مهاجمان شناسایی شدند، اما تنها چند نفر از آنها محاکمه و محکوم شدند.
۲.۲. قتل‌عام‌های ویکتوریا و کوئینزلند (Victorian and Queensland Massacres)
در دهه‌های ۱۸۳۰ تا ۱۸۶۰، در ایالات مختلف ویکتوریا و کوئینزلند نیز قتل‌عام‌های بسیاری علیه بومیان صورت گرفت. در این مدت، گروه‌های مختلف بومی در برابر کشاورزان، دامداران و نظامیان سفیدپوست مقاومت می‌کردند که اغلب با خشونت و کشتار روبه‌رو می‌شدند. بسیاری از این قتل‌عام‌ها در تاریخ استرالیا به عنوان "جنگ‌های بومی" شناخته می‌شوند. یکی از مشهورترین این رویدادها قتل‌عام ووما (Woomera) بود که در آن تعدادی از بومیان توسط ارتش استرالیا به قتل رسیدند.
۲.۳. قتل‌عام دِروگون (Durack Massacre)
قتل‌عام در مناطق خشک استرالیا مانند دِروگون، که توسط نیروهای نظامی و مهاجران سفیدپوست انجام شد، بخشی از تلاش‌های سیستماتیک برای انهدام مقاومت بومیان بود. این قتل‌عام‌ها اغلب با توجیه‌های "امنیت" و "مدیریت سرزمین" صورت می‌گرفت و در بسیاری از موارد، بومیان به دلیل دفاع از زمین‌ها و منابع خود مورد حمله قرار می‌گرفتند.
۳. دلیل‌ها و انگیزه‌های قتل‌عام
دلایل قتل‌عام‌ها و خشونت‌های علیه بومیان استرالیا پیچیده و چندوجهی بود. برخی از عوامل کلیدی عبارتند از:
تصرف زمین‌ها: استعمارگران بریتانیایی زمین‌های بومی را برای کشاورزی و دامداری تصرف کردند. این تصرف‌ها اغلب با مقاومت شدید بومیان روبه‌رو می‌شد.
تفکر برتری نژادی: بسیاری از استعمارگران بر این باور بودند که سفیدپوستان از نظر نژادی و فرهنگی از بومیان برترند. این تفکر برتری نژادی به توجیه اعمال خشونت‌آمیز علیه بومیان کمک می‌کرد.
بیماری‌ها: بیماری‌هایی مانند آنفلوانزا، سرخک و آبله که توسط اروپایی‌ها به استرالیا وارد شدند، باعث مرگ‌های گسترده در بین بومیان شدند. این بیماری‌ها بسیاری از جوامع بومی را تضعیف کرده و امکان مقاومت را کاهش داد.
تنش‌های فرهنگی: در حالی که بومیان استرالیا دارای نظام‌های اجتماعی و فرهنگی بسیار خاص خود بودند، استعمارگران بسیاری از آنها را "وحشی" و "غیرمتمدن" می‌پنداشتند و تلاش می‌کردند تا فرهنگ و شیوه زندگی بومیان را نابود کنند.
۴. نتایج و پیامدها
قتل‌عام بومیان استرالیا موجب کاهش شدید جمعیت بومیان شد. برخی تخمین‌ها نشان می‌دهند که جمعیت بومیان استرالیا در قرن نوزدهم از حدود ۷۰۰ هزار نفر به کمتر از ۷۰ هزار نفر کاهش یافت. این کاهش جمعیت به دلیل کشتارهای مستقیم، بیماری‌ها، از دست دادن زمین‌ها و نابودی شیوه‌های زندگی بومیان بود.
علاوه بر کاهش جمعیت، بومیان استرالیا از بسیاری از حقوق اولیه خود محروم شدند، از جمله حق تصرف زمین، استقلال سیاسی و اجتماعی، و حق آموزش و فرهنگ. در بسیاری از موارد، بومیان مجبور به زندگی در مناطق حفاظت‌شده یا مخازن بومی شدند که در آنجا از آزادی‌های اجتماعی و اقتصادی محروم بودند.
۵. مبارزات و گام‌های عدالت
در دهه‌های اخیر، بومیان استرالیا به‌طور فزاینده‌ای برای به‌چالش کشیدن تاریخ خشونت‌آمیز و درخواست عدالت اجتماعی و فرهنگی برخواستند. به‌ویژه در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم، مسائل مربوط به حقوق بومیان و درخواست‌های آنها برای جبران خسارت و بازگشت زمین‌ها به طور جدی در محافل سیاسی استرالیا مطرح شد.
یکی از مهم‌ترین تحولات در این زمینه، پیروزی بومیان در دادگاه مابو (Mabo case) در سال ۱۹۹۲ بود که به رسمیت شناختن حقوق زمین‌های بومی را در استرالیا به دنبال داشت. این حکم به‌ویژه تأثیرگذار بود، چرا که قبلاً قوانین انگلیسی، بومیان را از داشتن حقوق قانونی بر زمین‌های خود محروم کرده بود.
۶. جمع‌بندی
قتل‌عام بومیان استرالیا داستانی از خشونت، نسل‌کشی و نادیده گرفتن حقوق بشری است که در تاریخ این کشور گنجانده شده است. در حالی که نسل‌کشی و کشتار بومیان استرالیا به‌عنوان بخشی از فرآیند استعمار در نظر گرفته می‌شود، هنوز هم برای مردم بومی استرالیا، این تاریخ یک زخم باز است که باید به آن پرداخته شود. درک این تاریخ و پاسخگویی به آن، برای برقراری عدالت و صلح در استرالیا و به رسمیت شناختن حقوق بومیان این سرزمین ضروری است.