غزل معاصر تحولی در ادبیات فارسی است که از ساختار سنتی غزل فاصله گرفته و به شکل‌ها و موضوعات جدید می‌پردازد. این نوع غزل می‌تواند به مضامین اجتماعی، سیاسی، و شخصی بپردازد و به نقد و بررسی مسائل روز بپردازد. شاعران معاصر با استفاده از تکنیک‌های نوین و زبانی آزادتر، احساسات و تفکرات خود را به شیوه‌ای خلاقانه‌تر بیان می‌کنند. این تحول، به غزل هویتی جدید بخشیده و آن را به یکی از قالب‌های محبوب و تأثیرگذار شعر معاصر تبدیل کرده است.
غزل معاصر علاوه بر تغییر در مضامین و سبک‌ها، به لحاظ فرم نیز به نوآوری‌های قابل توجهی دست یافته است. شاعران معاصر، با استفاده از تکنیک‌های آزاد و شکستن مرزهای سنتی، به غزل پویایی و تنوع بخشیده‌اند. به عنوان مثال، برخی شاعران از لحن غیررسمی و زبان محاوره‌ای بهره می‌برند، در حالی که دیگران به آزمایش با ساختار و وزن‌های جدید روی می‌آورند. این آزادی در بیان، به غزل معاصر اجازه می‌دهد تا به یک بستر گسترده‌تر برای ابراز احساسات و ایده‌ها تبدیل شود و ارتباط نزدیک‌تری با مخاطب برقرار کند. به طور کلی، غزل معاصر همگام با تحولات فرهنگی و اجتماعی جامعه، به شکل‌گیری و تحول در ادبیات معاصر فارسی کمک کرده است.
غزل معاصر همچنین به تعامل با دیگر هنرها و رسانه‌ها پرداخته است. شاعران معاصر اغلب از رسانه‌های دیجیتال، موسیقی و هنرهای تجسمی برای تقویت و گسترش پیام‌های خود استفاده می‌کنند. این تعامل چندرسانه‌ای به جذب مخاطبان جدید و جوان کمک کرده و دنیای غزل را به عرصه‌ای مدرن‌تر و گسترده‌تر تبدیل کرده است.
از نظر اجتماعی، غزل معاصر به مسائل و چالش‌های معاصر جامعه واکنش نشان می‌دهد و به نقد و بررسی مسائل اجتماعی و فرهنگی می‌پردازد. این موضوعات می‌توانند شامل مشکلات اقتصادی، نابرابری‌های اجتماعی، و تغییرات فرهنگی باشند. این رویکرد اجتماعی، به شعر معاصر قدرت نقد و بررسی عمیق‌تر مسائل روز را می‌دهد و آن را به ابزاری مؤثر برای ابراز نگرانی‌ها و پیشنهاد راهکارها تبدیل می‌کند.
همچنین، غزل معاصر به دلیل تنوع سبک‌ها و مضامین، فضای بیشتری برای تجربه‌های فردی و نوآوری‌های زبانی ایجاد کرده است. این تنوع به شاعران این امکان را می‌دهد که از قالب‌های جدید و زبان‌های تازه برای بیان احساسات و تجربیات خود بهره‌برند، و به همین دلیل، غزل معاصر همواره به یک عرصه جذاب و پرتحرک برای کشف و خلق شکل‌های جدید ادبی تبدیل شده است.
در پایان غزلی با مضمون اجتماعی را تقدیم شعر دوستان می نمایم:
همان اول به تو گفته است و دیگر بر نخواهد گشت!
کسی که رفته از این در، از این در برنخواهد گشت!
*
سوار اسب تک شاخ سفید و بالدار خویش
اگر با پای خود رفته است، با سر بر نخواهد گشت!
*
نشو خیره به این جاده، جز از کوه غرور تو
همان شهزاده ی زرینه افسر بر نخواهد گشت!
*
به آن صیّاد ثابت کن، از این دریای بی ماهی
که این غواص بی صندوق گوهر بر نخواهد گشت!
*
به یک ماهی قناعت کرده وهر شب به این خاطر
به خانه جز که با قلاب و لنگر بر نخواهد گشت!
*
بگو با او که می بارد جرقه روی سقف ما
که از ما پاسخی کمتر، ز تندر بر نخواهد گشت!
*
که تا وقتی که تو در لانه تخم اژدها داری
به تو سیمرغ خوبی ای ستمگر بر نخواهد گشت!
*
به تو اعمال تو وقتی کلاغ بد شگون باشد
اگر جادو کنی حتی کبوتر بر نخواهد گشت!
*
شبیه کشتی باروت زیر آتش دشمن
از آن حتی زغالی هم، به بندر بر نخواهد گشت!
*
که تو یک معذرت خواهی به آزادی بدهکاری
ورق بی اهرم تغییر باور بر نخواهد گشت!
*
به فکر آن قطاری باش ای جامانده از مقصد!
که با خود می برد ما را و یک سر بر نخواهد گشت!
*
قطار زندگی هرگز، قطار شهر بازی نیست
پیاده می کند اما، عقب تر بر نخواهد گشت!
*
به سمتی می رود دنیا که می ترسم سحرگاهی
ببینم رفته هر گنجشک و دیگر بر نخواهد گشت!
(غزل از بهرام بهرامی)
- ۰۳/۰۶/۱۳