آرگون (Ar) یک عنصر شیمیایی در جدول تناوبی است که نماد شیمیایی آن "Ar" و عدد اتمی آن ۱۸ است. این عنصر یکی از گازهای نجیب یا گازهای بیاثر است که در گروه ۱۸ جدول تناوبی قرار دارد و به عنوان یک گاز بیخطر و غیر فعال شناخته میشود. در ادامه، به برخی ویژگیها و کاربردهای آرگون میپردازیم:
ویژگیها و خواص آرگون:
- حالت فیزیکی: آرگون یک گاز بیبو، بیرنگ و بیطعم است که در دمای معمولی به صورت گاز وجود دارد.
- چگالی و جرم مولی: چگالی آرگون در دمای استاندارد تقریباً ۱.۶۳ کیلوگرم بر متر مکعب است و جرم مولی آن 39.948 گرم بر مول میباشد.
- جذب انرژی: آرگون یک گاز بیاثر است و به دلیل ساختار الکترونی کاملاً پر شدهاش، تمایلی به واکنشهای شیمیایی ندارد.
- رنگ و ویژگیهای نورانی: در شرایط خاص، مانند زمانی که در یک لامپ نئون یا لامپ فلورسنت به کار میرود، آرگون ممکن است نوری به رنگ آبی یا بنفش منتشر کند.
منابع و تهیه آرگون:
آرگون به طور طبیعی در جو زمین وجود دارد و حدود ۰.۹ درصد از ترکیبات جو را تشکیل میدهد. بیشتر آرگون از جو زمین به دست میآید، و استخراج آن به صورت گاز مایع انجام میشود. آرگون از طریق تقطیر جزئی هوای مایع به دست میآید که طی آن از هوای مایع، گازهایی مانند نیتروژن، اکسیژن و آرگون به ترتیب جدا میشوند.
خواص شیمیایی آرگون:
آرگون به دلیل ساختار الکترونی اش که به صورت کامل پر شده است (کامل بودن لایههای الکترونی)، در واکنشهای شیمیایی بسیار غیر فعال است. این ویژگی باعث شده است که آرگون تقریباً هیچ واکنش شیمیایی با دیگر عناصر در دماهای معمولی نداشته باشد. در دماهای بسیار بالا، آرگون ممکن است با برخی فلزات و هالیدهای فلزی واکنش نشان دهد، اما این واکنشها نادر هستند.
کاربردهای آرگون:
- در صنعت جوشکاری: آرگون به طور گستردهای در جوشکاری و برشکاری به عنوان گاز محافظ استفاده میشود. این گاز از اکسید شدن و تغییر شکل مواد جوشکاری جلوگیری میکند.
- در لامپها و نورپردازیها: آرگون در لامپهای فلورسنت و لامپهای نئون برای تولید نور استفاده میشود. نور تولیدی از آرگون به رنگ آبی یا بنفش است.
- در صنعت مواد غذایی: آرگون برای حفظ تازگی مواد غذایی به عنوان یک گاز بیاثر در بستهبندی مواد غذایی استفاده میشود. این گاز از تماس مواد غذایی با اکسیژن جلوگیری میکند و طول عمر مفید آنها را افزایش میدهد.
- در تحقیقات علمی: آرگون به دلیل خواص شیمیایی غیر فعال آن، در آزمایشات علمی و فیزیکی به عنوان یک محیط کنترل شده برای واکنشهای شیمیایی و فیزیکی استفاده میشود.
- در تولید نیمههادیها: آرگون در فرایند تولید قطعات الکترونیکی مانند دیودها و تراشههای کامپیوتری استفاده میشود.
- در رادیوگرافی: آرگون در برخی از دستگاههای رادیوگرافی برای تولید تصاویر استفاده میشود.
ایمنی و مراقبتها:
آرگون به دلیل بیخطر بودن از نظر شیمیایی، معمولاً ایمن است، اما در مقادیر زیاد ممکن است خطراتی را به همراه داشته باشد. به عنوان مثال، در محیطهایی که تهویه مناسب وجود ندارد، تجمع آرگون میتواند باعث کاهش سطح اکسیژن شود که ممکن است منجر به خفگی شود. بنابراین، استفاده از این گاز در فضاهای بسته باید با احتیاط انجام شود.
نتیجهگیری:
آرگون یکی از گازهای نجیب و بیاثر است که به دلیل ویژگیهای خاص خود، کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف از جمله جوشکاری، لامپسازی، صنایع غذایی و تحقیقات علمی دارد. این عنصر شیمیایی به علت غیر فعال بودن، به راحتی در فرایندهای صنعتی و آزمایشگاهی استفاده میشود و در عین حال برای کار با آن ایمنی مناسبی لازم است.