کتاب بهرام

شیر کوهی، با نام علمی Puma concolor، از بزرگ‌ترین گربه‌سانان قاره آمریکا است که به دلیل ویژگی‌های خاص خود، توجه محققان و علاقه‌مندان به حیات وحش را جلب کرده است. در ادامه، به بررسی جنبه‌های مختلف این جانور شگفت‌انگیز می‌پردازیم.

1. زیستگاه و پراکندگی

شیر کوهی در بخش‌های مختلف قاره آمریکا به‌طور گسترده‌ای پراکنده است. زیستگاه‌های این جانور از کوه‌های آند در آمریکای جنوبی تا یوکان در کانادا را شامل می‌شود. شیر کوهی در زیستگاه‌های متنوعی همچون جنگل‌ها، کوه‌ها، دشت‌ها و نواحی صخره‌ای زندگی می‌کند و توانایی بالای انطباق‌پذیری این گونه به او اجازه می‌دهد در شرایط مختلف زیستی به زندگی ادامه دهد.

2. ویژگی‌های ظاهری

شیر کوهی یکی از باریک‌اندام‌ترین گربه‌سانان است. برخی از ویژگی‌های ظاهری این جانور عبارتند از:

• قد و طول: شیر کوهی بالغ معمولاً 60 تا 90 سانتی‌متر قد تا شانه دارد. طول بدن آن به‌طور متوسط بین 1.5 تا 2.4 متر است و طول دم آن نیز بین 63 تا 95 سانتی‌متر می‌باشد.
• وزن: وزن شیر کوهی نر بین 130 تا 180 کیلوگرم و وزن ماده‌ها بین 70 تا 120 کیلوگرم است. به‌طور میانگین، نرها حدود 150 کیلوگرم و ماده‌ها حدود 90 کیلوگرم وزن دارند.
• رنگ و پوشش: پوشش شیر کوهی یکدست و هم‌رنگ است که به او کمک می‌کند تا در محیط‌های طبیعی خود به‌راحتی پنهان شود.

3. رفتار و عادات

شیر کوهی به‌عنوان یک شکارچی کمین‌کننده، طعمه اصلی خود را از میان سم‌داران، به‌ویژه گوزن‌ها، انتخاب می‌کند. این جانور از طعمه‌های کوچک‌تری مانند جوندگان و حشرات نیز تغذیه می‌کند و در برخی موارد به دام‌های اهلی نیز حمله می‌کند. شیر کوهی بیشتر شب‌زی و پگاه‌رو است، هرچند که در طول روز نیز گاهی دیده می‌شود.

شیر کوهی به‌شدت قلمروطلب است و قلمرو آن می‌تواند بسیار وسیع باشد. تراکم جمعیتی این گونه کم است و در برخی مناطق با دیگر شکارچیان بزرگی همچون جگوار، گرگ، خرس سیاه آمریکایی و تمساح آمریکایی رقابت دارد.

4. تاریخچه و وضعیت حفاظت

نسل شیر کوهی در پی شکار بی‌رویه و گسترش سکونت‌گاه‌های انسانی پس از ورود اروپایی‌ها به آمریکا با تهدیدات جدی روبه‌رو شد. زیرگونه شیر کوهی شرقی در اوایل سده بیستم در نواحی شرقی آمریکای شمالی منقرض شد، به جز جمعیت کوچکی که در فلوریدا باقی‌مانده بود. با این حال، در سال‌های اخیر، قلمرو این جانور به‌ویژه از غرب به شرق گسترش یافته و حتی در ایالت کنتیکت نیز مشاهده شده‌اند.

5. نام‌گذاری و رده‌بندی

نام‌های رایج شیر کوهی در زبان‌های مختلف شامل Puma، Cougar و Mountain Lion است. در فارسی، این جانور به نام "شیر کوهی" شناخته می‌شود. علی‌رغم نامش، شیر کوهی جزو زیرگونه‌های شیر نیست و تنها به دلیل شباهت ظاهری به شیر به این نام خوانده می‌شود. نام علمی این گونه، Felis concolor، در سال 1771 توسط کارل لینه پیشنهاد شد و در 1834 در سرده شیر کوهی و خانواده گربه‌سانان کوچک قرار گرفت.

6. ویژگی‌های بیولوژیکی

شیر کوهی به دلیل عدم وجود حنجره و استخوان لامی تخصصی، قادر به غرش کردن مانند پلنگ‌ها نیست. این جانور به‌عنوان چهارمین گربه‌سان بزرگ، ارتباط نزدیکی با گونه‌هایی همچون جگواروندی و یوزپلنگ دارد.

نتیجه‌گیری

شیر کوهی یکی از شگفت‌انگیزترین و مهم‌ترین گونه‌ها در اکوسیستم قاره آمریکا است. توانایی‌های بی‌نظیر این جانور در انطباق با محیط و رفتارهای شکارچیانه‌اش، آن را به نمادی از حیات وحش این قاره تبدیل کرده است. با توجه به وضعیت حفاظتی این گونه و تهدیدهای مختلف زیست‌محیطی، حفاظت از شیر کوهی و زیستگاه‌های آن ضروری است تا نسل این جانور برای نسل‌های آینده حفظ شود.