کتاب بهرام

قبل از شکل‌گیری تمدن‌های بزرگ مانند سومر، مصر، و دره سند، انسان‌ها به شیوه‌های کاملاً متفاوتی زندگی می‌کردند. این دوره‌ها عمدتاً شامل عصر سنگ (پارینه‌سنگی، میان‌سنگی و نوسنگی) می‌شد و جوامع انسانی بسیار ساده‌تر و وابسته به طبیعت بودند.

۱. دوره پارینه‌سنگی (عصر سنگ قدیم) – حدود ۲.۵ میلیون تا ۱۰,۰۰۰ سال پیش

در این دوره، انسان‌ها به صورت شکارچی-گردآورنده زندگی می‌کردند و هیچ شهر، کشاورزی یا حکومتی وجود نداشت.

ویژگی‌های زندگی:

• مسکن: غارنشینی یا پناهگاه‌های موقت از شاخ و برگ درختان.

• ابزارها: سنگ‌های تیز، استخوان و چوب برای شکار و پوست‌کنی.

• غذا: شکار حیوانات (مانند ماموت‌ها، گوزن‌ها) و جمع‌آوری میوه‌ها و ریشه گیاهان.

• اجتماع: گروه‌های کوچک ۲۰ تا ۵۰ نفره با رهبری غیررسمی.

• هنر: نقاشی‌های غارنشینی (مثل غار لاسکو در فرانسه).

انسان‌های این دوره:

• هومو هابیلیس (اولین سازندگان ابزار).

• هومو ارکتوس (استفاده از آتش).

• نئاندرتال‌ها و هومو ساپینس (انسان هوشمند).

۲. دوره میان‌سنگی – حدود ۱۰,۰۰۰ تا ۸,۰۰۰ سال پیش

با پایان عصر یخبندان، تغییرات آب‌وهوایی باعث تحول در زندگی انسان شد.

ویژگی‌های زندگی:

• شکار دقیق‌تر: استفاده از تیر و کمان و تله.

• جانوران اهلی‌شده: سگ اولین حیوانی بود که توسط انسان اهلی شد.

• تحرک کمتر: برخی گروه‌ها به‌جای کوچ‌نشینی، نیمه‌کوچ‌نشین شدند.

۳. دوره نوسنگی (انقلاب نوسنگی) – حدود ۸,۰۰۰ تا ۳,۰۰۰ سال پیش

این دوره، آغاز کشاورزی و یکجانشینی بود و پایه‌های اولین تمدن‌ها را بنا نهاد.

دستاوردهای بزرگ:

✅ کشاورزی: کاشت گندم، جو و عدس در "هلال حاصلخیز" (بین‌النهرین).
✅ دامداری: اهلی کردن گاو، گوسفند، بز و خوک.
✅ سکونت‌گاه‌های دائمی: روستاهای اولیه مانند چاتال‌هویوک (ترکیه امروزی) با خانه‌های گلی.
✅ ابزارهای پیشرفته: تبرهای سنگی صیقل‌خورده، سفالگری.
✅ تجارت ابتدایی: مبادله سنگ‌های قیمتی و ابزارها بین مناطق.

چرا کشاورزی انقلابی بود؟

• افزایش جمعیت به دلیل غذای پایدار.

• ذخیره غذا → تقسیم کار (بعضی کشاورزی، بعضی صنعت).

• نیاز به مدیریت منابع → تشکیل رهبری متمرکز (آغاز حکومت).

۴. گذار به عصر مس و برنز (۳,۰۰۰ سال قبل از میلاد به بعد)

با کشف فلزات، انسان‌ها ابزارهای بهتری ساختند و روستاها به شهرهای اولیه تبدیل شدند. اینجا بود که تمدن واقعی آغاز شد:

• ساخت معابد و کاخ‌ها (مثل زیگورات‌های سومری).

• اختراع خط (برای ثبت مالیات و قوانین).

• تشکیل حکومت‌های متمرکز.

جمع‌بندی: زندگی پیش از تمدن‌ها چگونه بود؟

سوال اساسی: چرا انسان‌ها از شکار به کشاورزی روی آوردند؟

• تغییرات آب‌وهوایی پس از عصر یخبندان.

• کاهش شکار به دلیل انقراض برخی حیوانات بزرگ.

• مزیت‌های غذایی کشاورزی (تأمین پایدارتر غذا).