خزندگان (به انگلیسی: Reptiles) گروهی از حیوانات مهره‌دار هستند که شامل مارها، لاک‌پشت‌ها، ایگواناها، و سوسمارها می‌شود. این موجودات به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارند، نقش مهمی در اکوسیستم‌ها و تنوع زیستی دارند.
ویژگی‌های عمومی
1. پوست: پوست خزندگان خشک و فلس‌دار است که آنها را از تبخیر آب و آسیب‌های محیطی محافظت می‌کند.
2. دما: خزندگان حیوانات خونسرد هستند و دمای بدنشان به دمای محیط بستگی دارد.
3. تنفس: خزندگان از طریق ریه‌های خود نفس می‌کشند و معمولاً دارای شش‌های پیچیده‌تری نسبت به دوزیستان هستند.
4. سازگاری: این گروه توانسته‌اند به محیط‌های متنوعی از جمله بیابان‌ها، جنگل‌ها و محیط‌های آبی سازگار شوند.
ویژگی‌های خاص
- مارها: فاقد پا هستند و برای حرکت به صورت کششی از عضلات بدن و فلس‌هایشان استفاده می‌کنند. اغلب شکارچیانی ماهرند و برخی از آنها سم دارند.
- لاک‌پشت‌ها: دارای پوسته‌ای سخت و محافظ هستند که بدنشان را از آسیب و شکارچیان محافظت می‌کند. برخی از آنها در خشکی زندگی می‌کنند و برخی در آب.
- ایگواناها و سوسمارها: معمولاً دارای پاهای قوی برای حرکت و بالا رفتن از درختان هستند و بیشتر به عنوان شکارچیان و گیاه‌خواران در اکوسیستم‌ها عمل می‌کنند.
زاد و ولد
- تخم‌گذاری: بیشتر خزندگان تخم‌گذار هستند و تخم‌ها را در خاک یا زیر لایه‌های گیاهی قرار می‌دهند. تخم‌ها دارای پوسته‌ای سخت هستند که از آنها در برابر شرایط محیطی محافظت می‌کند.
- توسعه نوزاد: پس از تخم‌گذاری، نوزادان معمولاً به صورت مشابه والدین خود ولی در مقیاس کوچک‌تر متولد می‌شوند.
اهمیت اکولوژیکی
- کنترل جمعیت: خزندگان به کنترل جمعیت حشرات و دیگر موجودات کوچک کمک می‌کنند.
- زیستگاه‌ها: آنها نقش مهمی در حفظ تعادل زیستگاه‌ها دارند و به تنوع زیستی کمک می‌کنند.
تهدیدات
- تغییرات اقلیمی: تغییرات دما و شرایط محیطی می‌تواند بر زندگی و زاد و ولد خزندگان تأثیر بگذارد.
- تخریب زیستگاه: از دست رفتن زیستگاه‌ها به دلیل فعالیت‌های انسانی، مانند کشاورزی و شهرسازی، می‌تواند به کاهش جمعیت خزندگان منجر شود.
- شکار غیرقانونی: بسیاری از خزندگان به دلیل پوست و دیگر ویژگی‌هایشان شکار می‌شوند.
خزندگان به عنوان یکی از گروه‌های اصلی مهره‌داران، نقش مهمی در اکوسیستم‌ها و تعادل زیستی ایفا می‌کنند و برای ادامه بقاء خود نیاز به حفاظت و توجه دارند.