خورشید نه تنها منبع نور و گرمای منظومه شمسی است، بلکه به‌دلیل جرم فوق‌العاده زیادش، نیروی جاذبه قدرتمندی دارد که تمام سیارات، سیارک‌ها و دنباله‌دارها را در مدار خود نگه می‌دارد. در این مطلب، به بررسی چگونگی کارکرد جاذبه خورشید، تأثیر آن بر اجرام فضایی و حقایق شگفت‌انگیز درباره آن می‌پردازیم.
۱. جاذبه خورشید چگونه کار می‌کند؟
جاذبه (گرانش) خورشید بر اساس قانون جهانی گرانش نیوتن و نظریه نسبیت عام اینشتین عمل می‌کند:
هر جسمی که جرم دارد، گرانش تولید می‌کند.
هرچه جرم بیشتر باشد، گرانش قوی‌تر است.
گرانش با مربع فاصله کاهش می‌یابد (یعنی اگر فاصله از خورشید ۲ برابر شود، نیروی جاذبه ۴ برابر ضعیف‌تر می‌شود).
از آنجا که خورشید ۹۹.۸۶٪ جرم منظومه شمسی را در اختیار دارد، نیروی گرانش آن بر همه چیز مسلط است.
۲. تأثیر جاذبه خورشید بر سیارات و اجرام فضایی
الف) نگه داشتن سیارات در مدار
سیارات به‌دلیل تعادل بین گرانش خورشید و نیروی گریز از مرکز در مدار خود باقی می‌مانند.
اگر جاذبه خورشید نبود، سیارات در خط مستقیم به فضای عمیق پرتاب می‌شدند!
ب) کنترل حرکت دنباله‌دارها و سیارک‌ها
دنباله‌دارها در مداری بیضی‌شکل به دور خورشید می‌چرخند و وقتی به خورشید نزدیک می‌شوند، سرعتشان افزایش می‌یابد.
کمربند سیارک‌ها بین مریخ و مشتری نیز تحت تأثیر جاذبه خورشید قرار دارد.
پ) ایجاد جزر و مد در فضا
همان‌طور که ماه باعث جزر و مد در زمین می‌شود، خورشید نیز جزر و مد گرانشی ایجاد می‌کند، اما چون خیلی دور است، اثر آن کمتر از ماه است.
۳. قدرت جاذبه خورشید در مقایسه با زمین
-
شتاب گرانش سطح خورشید: حدود ۲۷۴ متر بر مجذور ثانیه (۲۸ برابر زمین!).
یعنی اگر روی خورشید بایستید (که غیرممکن است!)، ۲۸ برابر سنگین‌تر احساس می‌شوید!
گرانش خورشید در فاصله زمین: چون زمین ۱۵۰ میلیون کیلومتر از خورشید فاصله دارد، جاذبه آن ضعیف‌تر می‌شود، اما همچنان برای نگه‌داشتن زمین در مدار کافی است.
۴. آیا جاذبه خورشید بر انسان تأثیر می‌گذارد؟
بله، اما غیرمستقیم! جاذبه خورشید باعث می‌شود زمین در مدار بماند و شرایط حیات فراهم شود.
اگر جاذبه خورشید ناپدید شود، زمین به فضای بین‌ستاره‌ای پرتاب می‌شود و همه چیز یخ می‌زند!
۵. حقایق شگفت‌انگیز درباره جاذبه خورشید
✅ خورشید آنقدر سنگین است که حتی مشتری (بزرگ‌ترین سیاره) هم نمی‌تواند از مدار خود خارجش کند!
✅ گرانش خورشید تا فاصله‌های بسیار دور، حتی فراتر از پلوتو، اثرگذار است.
✅ اگر خورشید ناپدید شود، زمین پس از ۸ دقیقه (زمانی که نور خورشید به ما می‌رسد) متوجه نبود جاذبه می‌شود!
✅ سیاه‌چاله‌ها تنها اجرامی هستند که گرانش قوی‌تر از خورشید دارند!
نتیجه‌گیری: جاذبه خورشید، نگهبان منظومه شمسی
بدون جاذبه خورشید، سیارات پراکنده می‌شدند، دنباله‌دارها به بیرون می‌رفتند و حیات روی زمین نابود می‌شد. این نیروی نامرئی، نه‌تنها باعث پایداری منظومه شمسی شده، بلکه یکی از اساسی‌ترین قوانین فیزیک کیهان را نمایش می‌دهد.