کتاب بهرام

تنگه باس (Bass Strait) یک تنگه است که ایالت جزیره‌ای تاسمانی را از سرزمین اصلی استرالیا جدا می‌کند. این تنگه به‌طور خاص ساحل ایالت ویکتوریا را از تاسمانی جدا می‌کند و به عنوان مهم‌ترین مسیر آبی میان خلیج بزرگ استرالیا و دریای تاسمان شناخته می‌شود. علاوه بر این، تنگه باس تنها مسیر دریایی ورودی به بندر پررونق فیلیپ است.

تنگه باس ۸۰۰۰ سال پیش و در پایان دوره یخبندان آخر با بالا آمدن سطح دریا شکل گرفت و به نام جرج باس، کاشف و پزشک انگلیسی، از سوی استعمارگران اروپایی نامگذاری شد. جرج باس (۱۷۷۱–۱۸۰۳) به دلیل کاوش‌هایش در این منطقه و شناسایی مسیرهای آبی این تنگه، از سوی اروپایی‌ها مورد تقدیر قرار گرفت.

حدود و مرزهای تنگه باس

طبق تعریف سازمان هیدروگرافی بین‌المللی، مرزهای تنگه باس به‌صورت زیر تعیین شده است:

• در غرب: مرز شرقی خلیج بزرگ استرالیا، که خطی از Cape Otway در استرالیا به جزیره کینگ و سپس به Cape Grim در شمال غربی تاسمانی را شامل می‌شود.
• در شرق: مرز غربی دریای تاسمان، که از جزیره گابو (واقع در نزدیکی Cape Howe) آغاز می‌شود و به سمت جزیره East Sister در شمال شرقی می‌رود. از آنجا خطی به سمت فلندر ایسلند کشیده شده و پس از این جزیره، خطی به سمت جزیره Barren و از آنجا به نقطه Eddystone در تاسمانی ادامه می‌یابد.

دیدگاه‌های مختلف در مورد موقعیت و زمینه تنگه باس

برخی مقامات معتقدند که تنگه باس قسمتی از اقیانوس آرام است، همانطور که در پیش‌نویس ۲۰۰۲ سازمان هیدروگرافی بین‌المللی به تصویب نرسیده است. اما در پیش‌نویس ۱۹۵۳ سازمان هیدروگرافی بین‌المللی که اکنون به‌طور رسمی در حال اجرا است، تنگه باس به همراه خلیج بزرگ استرالیا دسته‌بندی شده و شماره ۶۲ به خلیج و شماره ۶۲-A به تنگه باس اختصاص داده شده است.

خدمات هیدروگرافی استرالیا نیز تنگه باس را جزو تعاریف گسترش‌یافته اقیانوس جنوبی نمی‌داند و آن را در محدوده دریای تاسمان قرار می‌دهد. در عین حال، تنگه‌ای دیگر بین جزایر فرنو و تاسمانی به نام تنگه بنکس وجود دارد که یکی از زیرمجموعه‌های تنگه باس به شمار می‌آید.

یادبودی برای اولین پرواز از تنگه باس

یادبودی برای نخستین پرواز از تنگه باس که توسط آرتور لئونارد لانگ در سال ۱۹۱۹ انجام شد، نصب شده است. این پرواز نمادین یادآور تلاش‌های اولیه برای اتصال تاسمانی به سرزمین اصلی استرالیا از طریق هوایی بود.

نتیجه‌گیری

تنگه باس یکی از ویژگی‌های طبیعی مهم استرالیا است که نه تنها به‌عنوان یک مسیر آبی حیاتی برای حمل و نقل دریایی محسوب می‌شود بلکه به دلیل موقعیت جغرافیایی خود و تاریخ غنی‌اش، نقشی مهم در جغرافیای و تاریخ‌نگاری استرالیا ایفا کرده است. این تنگه همچنان به‌عنوان یک نقطه اتصال میان اقیانوس‌ها و همچنین دروازه‌ای مهم به بندر فیلیپ باقی می‌ماند.