کتاب بهرام

انگل (Parasite) به موجودات زنده‌ای گفته می‌شود که برای بقا و رشد خود به موجودات دیگر (میزبان) وابسته هستند. انگل‌ها معمولاً از منابع غذایی و انرژی موجود در بدن میزبان استفاده می‌کنند و ممکن است به میزبان آسیب برسانند. این موجودات می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند، از جمله پروتوزوآها (میکروب‌های یک‌سلولی)، کرم‌ها و برخی انواع قارچ‌ها.

انواع انگل‌ها

انگل‌ها را می‌توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد:

1. انگل‌های تک‌سلولی (Protozoa): این نوع انگل‌ها میکروارگانیسم‌های یک‌سلولی هستند که می‌توانند در داخل بدن میزبان تکثیر شوند. این انگل‌ها معمولاً در سیستم گوارش یا خون انسان‌ها زندگی می‌کنند و ممکن است باعث بیماری‌هایی مانند مالاریا (که توسط انگل پلاسمودیوم ایجاد می‌شود) و آمیبیاز شوند.

2. انگل‌های کرم‌مانند (Helminths): این گروه شامل کرم‌های رشته‌ای و تخت هستند که می‌توانند در سیستم گوارش یا سایر قسمت‌های بدن میزبان زندگی کنند. این انگل‌ها معمولاً در مراحل زندگی خود به اندازه‌های قابل توجهی می‌رسند و از مواد غذایی میزبان استفاده می‌کنند. برخی از انواع انگل‌های کرم‌مانند عبارتند از:

   • کرم‌های پهن (مانند تنیای گاوی)
   • کرم‌های نواری
   • کرم‌های گرد (مانند کرم‌های روده‌ای)

3. انگل‌های خارجی (Ectoparasites): این انگل‌ها در خارج از بدن میزبان زندگی می‌کنند و معمولاً از خون میزبان تغذیه می‌کنند. معروف‌ترین انگل‌های خارجی شامل پشه‌ها، کنه‌ها، شپش‌ها و کک‌ها هستند.

چرخه زندگی انگل‌ها

چندین نوع انگل با مراحل مختلف در بدن میزبان زندگی می‌کنند. برای مثال، انگل‌هایی که به طور مستقیم از طریق تماس با فرد آلوده منتقل می‌شوند، مراحل مختلف زندگی خود را در محیط‌های داخلی و خارجی بدن میزبان سپری می‌کنند. برخی انگل‌ها نیاز به میزبان‌های واسطه دارند تا بتوانند چرخه زندگی خود را تکمیل کنند.

روش‌های انتقال انگل‌ها

انگل‌ها از راه‌های مختلفی می‌توانند به انسان‌ها منتقل شوند:

• تماس با خاک آلوده: بسیاری از انگل‌های کرم‌مانند از طریق خاک آلوده به تخم یا لارو انگل‌ها منتقل می‌شوند.
• آب آلوده: نوشیدن آب آلوده به تخم انگل‌ها یکی از راه‌های شایع انتقال است.
• غذای آلوده: خوردن گوشت خام یا نیم‌پز که حاوی تخم یا لارو انگل‌ها باشد، می‌تواند باعث ابتلا به بیماری‌های انگلی شود.
• گزش حشرات: برخی انگل‌ها از طریق نیش حشرات منتقل می‌شوند، مانند انتقال انگل مالاریا توسط پشه‌ها.

علائم عفونت‌های انگلی

علائم عفونت‌های انگلی بسته به نوع انگل و محل زندگی آن در بدن متفاوت است. برخی از علائم رایج عبارتند از:

• درد شکم و اسهال
• کاهش وزن غیرمنتظره
• خستگی مزمن
• تب
• تحریک پذیری و ضعف
• ضایعات پوستی (به ویژه در عفونت‌های پوستی ناشی از انگل‌های خارجی)
• خون در مدفوع یا ادرار

درمان عفونت‌های انگلی

درمان عفونت‌های انگلی بستگی به نوع انگل و شدت عفونت دارد. برای درمان این نوع عفونت‌ها از داروهای ضدانگلی استفاده می‌شود که به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

1. داروهای ضد پروتوزوآ: مانند ملاریا، آمیبیاز و دیگر بیماری‌های ناشی از انگل‌های تک‌سلولی.
2. داروهای ضد کرم‌مانند: برای درمان عفونت‌های کرمی مانند کرم‌های روده‌ای و کرم‌های نواری استفاده می‌شوند.

پیشگیری از عفونت‌های انگلی

راه‌های مختلفی برای پیشگیری از عفونت‌های انگلی وجود دارد:

• رعایت بهداشت فردی، مانند شستن دست‌ها و استفاده از دستمال تمیز بعد از دست زدن به خاک یا مدفوع.
• استفاده از غذا و آب سالم و بهداشتی.
• مصرف گوشت پخته و جلوگیری از خوردن گوشت خام.
• استفاده از داروهای پیشگیرانه در برابر انگل‌های خاص مانند مالاریا.
• کنترل حشرات و استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای ضدانگلی برای پیشگیری.

نتیجه‌گیری

انگل‌ها موجودات زنده‌ای هستند که در محیط‌های مختلف زندگی می‌کنند و به میزبان‌های خود وابسته‌اند. عفونت‌های ناشی از انگل‌ها می‌توانند مشکلات جدی بهداشتی به وجود آورند، اما با تشخیص سریع و درمان صحیح، می‌توان آنها را درمان کرد. همچنین رعایت اصول بهداشتی و پیشگیری می‌تواند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به این عفونت‌ها را کاهش دهد.