کتاب بهرام

آهن‌ربا جسمی است که میدان مغناطیسی ایجاد می‌کند و می‌تواند اجسام آهنی، فولادی و برخی فلزات دیگر را جذب کند. آهن‌رباها در زندگی روزمره و همچنین در بسیاری از فناوری‌ها و صنایع نقش مهمی ایفا می‌کنند. در این مطلب به بررسی انواع آهن‌ربا، کاربردها و ویژگی‌های آن می‌پردازیم.

انواع آهن‌ربا

1. آهن‌رباهای دائمی:

   • این آهن‌رباها بدون نیاز به منبع خارجی نیرو، یک میدان مغناطیسی ثابت تولید می‌کنند. مواد مورد استفاده شامل نئودیمیوم، ساماریوم-کبالت و فریت هستند.
   • نئودیمیوم: قوی‌ترین آهن‌ربای دائمی که معمولاً در هدهای هارد دیسک، موتورهای الکتریکی و بلندگوها به کار می‌رود.
   • فریت: آهن‌رباهای ارزان‌تر و رایج‌تر که در کاربردهای معمولی و صنعتی استفاده می‌شود.

2. آهن‌رباهای الکتریکی:

   • این نوع با عبور جریان الکتریکی از میان یک سیم‌پیچ کار می‌کند. میزان مغناطیس این آهن‌رباها به جریان برق و تعداد دورهای سیم‌پیچ بستگی دارد.
   • کاربرد آن‌ها در قطارهای مغناطیسی، جرثقیل‌های بزرگ صنعتی و آهن‌رباهای مورد استفاده در جرثقیل‌های باربری است.

ویژگی‌های آهن‌ربا

• قطب‌ها: هر آهن‌ربا دو قطب شمال و جنوب دارد. قطب‌های مشابه همدیگر را دفع و قطب‌های مخالف همدیگر را جذب می‌کنند.
• میدان مغناطیسی: منطقه‌ای در اطراف آهن‌ربا که تأثیر نیروی مغناطیسی محسوس است. خطوط میدان مغناطیسی از قطب شمال به قطب جنوب امتداد دارند.

کاربردها

• الکترونیک و ارتباطات: آهن‌رباها در ساخت بلندگوها، میکروفون‌ها، سنسورهای مغناطیسی و هارد دیسک‌ها به کار می‌روند.
• پزشکی: از MRI و دیگر تجهیزات تصویربرداری مغناطیسی برای تشخیص دقیق مشکلات پزشکی استفاده می‌شود.
• حمل و نقل: به‌کارگیری در قطارهای مغناطیسی برای کاهش اصطکاک و افزایش سرعت.
• صنعت: در ساخت موتورها، ژنراتورها و تجهیزاتی که نیاز به نیروی الکترومغناطیسی دارند.

نکات جالب

• آهن‌رباها قدرت خود را در دماهای بسیار بالا یا پایین از دست می‌دهند.
• زمین به خودی خود یک آهن‌ربای بزرگ است که به تشخیص قطب‌‌نماها کمک می‌کند.