کتاب بهرام

پلانکتون‌ها (به انگلیسی : plankton) موجودات ریز و شناور در آب‌های دریایی و آب های شیرین هستند که قادر به شنا کردن فعالانه در برابر جریان‌های آبی نبوده و عمدتاً توسط جریان‌های آب جابه‌جا می‌شوند. این موجودات میکروسکوپی، نقش حیاتی در اکوسیستم‌های آبی ایفا می‌کنند و در زنجیره غذایی دریایی و در تنظیم کربن و اکسیژن در اقیانوس‌ها و دریاها اهمیت بسیاری دارند.

پلانکتون‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

1. فیتوپلانکتون‌ها (Phytoplankton)

فیتوپلانکتون‌ها شامل موجودات گیاهی ریز میکروسکوپی هستند که از نظر علمی در رده‌های مختلف مانند جلبک‌ها، سیانوباکتری‌ها (باکتری‌های سبز-آبی) و دیاتومه‌ها قرار می‌گیرند. این موجودات مانند گیاهان در فرآیند فتوسنتز انرژی خورشیدی را تبدیل به انرژی شیمیایی می‌کنند و در نتیجه اکسیژن تولید می‌نمایند. فیتوپلانکتون‌ها به دلیل نقشی که در تولید اکسیژن دارند، برای حفظ تعادل زیستی سیاره ضروری هستند.

ارسطو (Aristotle)، یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان یونان باستان و تأثیرگذارترین متفکران تاریخ غرب، در سال ۳۸۴ قبل از میلاد در استاگیرا، شهری در شمال یونان به دنیا آمد. او زندگی خود را با آموختن در آکادمی افلاطون در آتن آغاز کرد و در طول بیست سال حضور خود در این مکتب، پیشرفت‌های شگرفی در علوم نظری به دست آورد. لقب «علم» از سوی افلاطون به او داده شد که نشان‌دهنده استعداد و توانایی بی‌نظیرش در فهم و تدریس فلسفه بود.

دوران زندگی و تحصیلات

ارسطو در ۱۸ سالگی وارد آکادمی افلاطون شد و این مکان برای او محلی بود که در آن فلسفه، علوم طبیعی، و دیگر زمینه‌های علمی را آموخت. او به مدت بیست سال در آکادمی افلاطون به تحصیل و تدریس پرداخت و پس از مرگ افلاطون در سال ۳۴۷ ق.م. با اینکه به شدت شایسته رهبری آکادمی بود، نتوانست این موقعیت را به دست آورد. او پس از این ناکامی، به اسوس در آسیای صغیر رفت و با پایتیاس، خواهرزادهٔ فرمانروای آن منطقه، ازدواج کرد. در سال ۳۴۳ ق.م. به دعوت فیلیپ مقدونی، پادشاه مقدونیه، آموزش اسکندر مقدونی را بر عهده گرفت و تأثیر فراوانی بر شکل‌گیری شخصیت و اندیشه‌های او داشت.

بابِل یکی از مشهورترین و مهم‌ترین شهرهای تاریخ باستان است که در جنوب میان‌رودان (بین‌النهرین) و در نزدیکی رود فرات واقع شده بود. این شهر نه تنها در دوران اوج خود پایتخت تمدن بابل بود، بلکه در طول تاریخ چندین دوره مختلف شکوه و عظمت خود را تجربه کرد. از زمان‌های بسیار دور، بابل به‌عنوان مرکز قدرت و فرهنگ شناخته می‌شد و در بسیاری از متون تاریخی از آن یاد شده است.

1. موقعیت جغرافیایی و تاریخی

بابِل، در واقع، یکی از مهم‌ترین شهرهای تاریخی میان‌رودان محسوب می‌شود. این منطقه، که به‌عنوان محل تلاقی دو رود بزرگ دجله و فرات شناخته می‌شود، در دشت‌های حاصل‌خیز میان‌رودان قرار داشت و به همین دلیل، رشد و شکوفایی آن از نظر اقتصادی و کشاورزی امکان‌پذیر شد. پایتخت شدن بابل در دوره‌های مختلف، آن را به یکی از قطب‌های مهم سیاسی، فرهنگی و اقتصادی تبدیل کرده بود.

پیش‌بینی (Forecasting) فرآیند تحلیل داده‌ها و اطلاعات موجود به منظور ارائه یک تصور یا حدس از رویدادهای آینده است. این کار می‌تواند بر اساس داده‌های تاریخی، مدل‌های ریاضی و آماری، یا تجزیه و تحلیل روندهای مختلف صورت گیرد. پیش‌بینی در زندگی روزمره و بسیاری از حوزه‌های علمی و تجاری کاربرد دارد، و می‌تواند به افراد یا سازمان‌ها در اتخاذ تصمیمات آگاهانه‌تر کمک کند.

1. مفاهیم اساسی پیش‌بینی

پیش‌بینی معمولاً به دو نوع کلی تقسیم می‌شود:

• پیش‌بینی کوتاه‌مدت: پیش‌بینی‌های مربوط به رویدادهایی که در آینده‌ای نزدیک اتفاق می‌افتند، مثل پیش‌بینی وضعیت هوا برای روزهای آینده یا پیش‌بینی قیمت سهام در هفته‌های آینده.
• پیش‌بینی بلندمدت: پیش‌بینی‌هایی که مربوط به تحولات و تغییرات در آینده‌ای دورتر هستند، مانند پیش‌بینی روند تغییرات اقلیمی یا تحولات اجتماعی و سیاسی در دهه‌های آینده.

ذهن (Mind) یکی از پیچیده‌ترین و اسرارآمیزترین مفاهیم در علوم شناختی، فلسفه، روان‌شناسی، و عصب‌شناسی است. ذهن به عنوان مجموعه‌ای از فرآیندهای شناختی، احساسی، و ادراکی تعریف می‌شود که شامل تفکر، حافظه، احساسات، ادراک، و خودآگاهی است. این مفهوم نه تنها به عنوان پایه‌ای برای درک رفتار انسان‌ها و حیوانات مورد مطالعه قرار می‌گیرد، بلکه سوالات عمیقی درباره ماهیت وجود، آگاهی، و رابطه بین ذهن و بدن مطرح می‌کند.

تعریف ذهن

ذهن به عنوان مجموعه‌ای از فرآیندهای ذهنی تعریف می‌شود که شامل موارد زیر است:

• تفکر: توانایی استدلال، حل مسئله، و پردازش اطلاعات.

• حافظه: توانایی ذخیره، بازیابی، و استفاده از اطلاعات.

• احساسات: تجربه‌های عاطفی مانند شادی، غم، ترس، و خشم.

• ادراک: تفسیر اطلاعات حسی از محیط اطراف.

پیشگویی (به انگلیسی: prediction یا prophecy) به معنی پیش‌بینی آینده یا کشف اطلاعات پنهانی در مورد وقایع آینده است که از طریق روش‌ها و ابزارهای خاص انجام می‌شود. این پدیده از دوران‌های کهن در فرهنگ‌های مختلف وجود داشته است و در بسیاری از جوامع به‌عنوان یک فعالیت مذهبی، معنوی یا جادویی در نظر گرفته می‌شده است. در این مطلب، سعی داریم به تاریخچه، انواع و نقش پیشگویی‌ها در فرهنگ‌ها و جوامع مختلف بپردازیم.

۱. تاریخچه پیشگویی

پیشگویی‌ها از دوران باستان وجود داشته‌اند و انسان‌ها از دیرباز به دنبال راه‌هایی برای آگاهی از آینده بوده‌اند. در جوامع قدیمی، پیشگویی‌ها به‌طور غالب در قالب متون دینی، اسطوره‌ای و یا از طریق نشانه‌ها و علامت‌های طبیعی مطرح می‌شدند.

• در تمدن‌های باستانی: در مصر باستان، بابل، یونان و روم، پیشگویی‌ها به‌طور جدی در فرهنگ‌ها و سیاست‌ها تأثیرگذار بودند. در یونان باستان، پیشگویان معروفی مانند "سیبل‌ها" (Sybil) و "هاتف" (Oracles) وجود داشتند که نظرات و پیش‌بینی‌های خود را از طریق معابد به پادشاهان و مردم اعلام می‌کردند.

ماوراء الطبیعه یا "فراطبیعی" (Supernatural) به پدیده‌ها، نیروها و موجودات اشاره دارد که از نظر علمی و طبیعی قابل توضیح نیستند و به طور کلی فراتر از قوانین معمول طبیعت قرار دارند. این مفهوم در بسیاری از فرهنگ‌ها و سنت‌های مذهبی به‌ویژه در زمینه‌های فلسفی، دینی و فرهنگی، حضور دارد و می‌تواند به مقولات مختلفی از جمله موجودات افسانه‌ای، قدرت‌های غیرطبیعی، و پدیده‌های نادر و غیرقابل توضیح اشاره کند.

ریشه‌شناسی و مفهوم کلی

کلمه "ماوراء الطبیعه" از دو بخش تشکیل شده است:

1. ماورا: به معنای "فراتر از" یا "بالاتر از".
2. طبیعه: به معنای "طبیعت" یا "دنیای مادی" که به پدیده‌های طبیعی و قابل اندازه‌گیری اشاره دارد.

بنابراین، ماوراء الطبیعه به معنای پدیده‌هایی است که از دایره قوانین شناخته‌شده طبیعت فراتر رفته و نمی‌توانند با اصول علمی و تجربی توضیح داده شوند. این پدیده‌ها معمولاً به امور ماورایی یا غیرمادی، مانند ارواح، شیاطین، موجودات فرازمینی، معجزات دینی و پدیده‌های غیرقابل پیش‌بینی اشاره دارند.

شاهنامه، اثر جاودان حکیم ابوالقاسم فردوسی، یکی از بزرگ‌ترین سروده‌های حماسی در تاریخ ادبیات جهان است. این اثر که به زبان فارسی نوشته شده، شامل نزدیک به ۵۰٬۰۰۰ تا ۶۱٬۰۰۰ بیت شعر است و روایتگر تاریخ و اسطوره‌های ایران از آغاز تا دوران حملهٔ اعراب به ایران در قرن هفتم میلادی می‌باشد. فردوسی در سرودن این حماسه بیش از سی سال زمان صرف کرد و هدف او حفظ و نگهداری فرهنگ و تاریخ ایران باستان بود. شاهنامه به سه بخش اسطوره‌ای، پهلوانی و تاریخی تقسیم می‌شود و به صورت منظوم در بحر متقارب سروده شده است.

منابع و الهام‌های فردوسی در سرودن شاهنامه

شاهنامهٔ فردوسی تنها اثر مستقلی نیست که به موضوعات ملی ایران پرداخته است. پیش از فردوسی، مسعودی مروزی بخش‌هایی از شاهنامه را در بحر هزج نظم کرده بود که متأسفانه تنها سه بیت از آن به‌جا مانده است. همچنین، دقیقی نیز به نظم درآوردن برخی داستان‌های ملی ایران را آغاز کرد، اما کار او ناتمام ماند تا فردوسی آن را تکمیل کند. شاهنامهٔ ابومنصوری، که به احتمال زیاد منبع اصلی فردوسی برای سرودن شاهنامه بوده است، یکی از مهم‌ترین منابعی بود که فردوسی از آن بهره جست.

ابوالقاسم فردوسی توسی، شاعر بزرگ ایرانی و سرایندهٔ شاهنامه، یکی از نام‌آورترین چکامه‌سرایان پارسی‌گوی تاریخ است که آثارش در ادبیات فارسی و جهانی جایگاهی ویژه دارد. فردوسی در سال ۴۱۶ هجری قمری (۴۰۳ هجری شمسی) در توس متولد شد و در ۴۰۰ هجری قمری (۱۰۱۰ میلادی) شاهنامه را در هفتاد و یک سالگی به پایان رساند. این اثر عظیم حماسی نه تنها بیانگر تاریخ ایران باستان است بلکه هویت ملی ایرانیان را در پس از اسلام حفظ و گسترش داد.

فردوسی در سرودن شاهنامه، با بهره‌گیری از منابع مختلف تاریخی و افسانه‌ای ایرانی همچون شاهنامهٔ ابومنصوری، تلاش کرد تا فرهنگ و تاریخ پیش از اسلام ایران را زنده نگه دارد. وی با استفاده از زبان فارسی و در پیوند دادن فرهنگ ایران باستان و ایران اسلامی، شاهنامه را به عنوان اثری فرهنگی و تاریخی از نسل‌های گذشته به نسل‌های آینده منتقل کرد.

عصر یخبندان به دوره‌های طولانی و سرد در تاریخ زمین‌شناسی گفته می‌شود که در آن دمای کره زمین به‌طور قابل توجهی کاهش می‌یابد و حجم زیادی از آب دریاها به شکل یخ در قطب‌ها و دیگر نواحی یخ می‌بندد. این دوره‌ها باعث تغییرات بزرگ در محیط زیست و اکوسیستم‌های کره زمین می‌شود و در نهایت تأثیرات چشم‌گیری بر تکامل زندگی موجودات مختلف دارد.

1. تعریف و انواع عصر یخبندان

عصر یخبندان به طور کلی به دوره‌ای گفته می‌شود که در آن یخچال‌های طبیعی (گلیشرها) گسترش پیدا کرده و سطح دریا کاهش می‌یابد. این دوره‌ها ممکن است به‌طور موقت و در مقیاس‌های مختلف زمانی اتفاق بیفتند. دو نوع عمده عصر یخبندان وجود دارد: