یکجانشینی (به انگلیسی: Sedentarism) انسان به معنای گذار از زندگی به‌صورت کوچ‌نشینی به زندگی در مکان‌های ثابت و دائمی است. این تغییر یکی از مهم‌ترین تحولات در تاریخ بشر محسوب می‌شود که تأثیرات عمیقی بر فرهنگ، اقتصاد، و ساختارهای اجتماعی بشر داشت. این فرآیند که معمولاً به عنوان یکی از ویژگی‌های دوره نوسنگی شناخته می‌شود، آغازگر تحولی عظیم در شیوه زندگی انسان‌ها بود.
1. پیشینه کوچ‌نشینی
قبل از اینکه انسان‌ها به زندگی یکجانشینی روی آورند، به‌طور عمده زندگی به‌صورت شکار و گردآوری غذا را دنبال می‌کردند. جوامع پیش از تاریخ در گروه‌های کوچکی زندگی می‌کردند و برای تأمین غذا مجبور به حرکت از مکانی به مکان دیگر بودند. زندگی کوچ‌نشینی به انسان‌ها اجازه می‌داد تا در مناطق مختلف منابع غذایی پیدا کنند، اما در عین حال این سبک زندگی محدودیت‌هایی داشت.