گیاهان نقش بسیار مهمی در حفظ تعادل اکوسیستم‌ها دارند. این نقش‌ها به‌طور کلی شامل تأمین غذا، تولید اکسیژن، تثبیت خاک، جذب کربن، و ایجاد پناهگاه برای بسیاری از موجودات زنده هستند. در ادامه به تفصیل به بررسی نقش گیاهان در تعادل اکوسیستم‌ها می‌پردازیم:
1. تولید مواد غذایی
گیاهان از طریق فرآیند فتوسنتز، انرژی خورشیدی را جذب کرده و آن را به مواد غذایی (کربوهیدرات‌ها) تبدیل می‌کنند. این مواد غذایی اساس زنجیره‌های غذایی در اکوسیستم‌ها را تشکیل می‌دهند و بسیاری از حیوانات (چه گیاه‌خواران و چه گوشت‌خواران) به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم از این مواد غذایی استفاده می‌کنند. بنابراین، گیاهان پایه‌گذار تولید انرژی در تمام اکوسیستم‌ها هستند.